ԳԱԱ սփյուռքի բաժինը շարունակում է ներկայացնել ԳԱԱ արտասահմանյան անդամներին` հայազգի նշանավոր գիտնականներին, ովքեր մեծ ավանդ ունեն Հայաստան-սփյուռք գիտական կամրջի ամրապնդման գործում:

ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ, Ռուսաստանի բժշկական գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս, բժշկագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Վիկտոր Ալեքսանդրի Թուտելյանը ծնվել է 1942թ. փետրվարի 8-ին, Մոսկվայում: 1959թ. երիտասարդ Թուտելյանն ընդունվեց Ի.Մ.Սեչենովի անվան 1-ին բժշկական ինստիտուտը (այժմ այն հայտնի է որպես Մոսկվայի Ի.Մ.Սեչենովի անվան բժշկական ակադեմիա): Ուսման տարիներին ցուցաբերելով բարձր առաջադիմություն, Թուտելյանը իր հետագա ողջ կյանքը վճռեց կապել բժշկագիտության հետ: 1965թ. ավարտելով բժշկական ինստիտուտն՝ ընդունվեց ԽՍՀՄ-ի բժշկական գիտություների ակադեմիայի սննդի ինստիտուտի ասպիրանտուրա: 1968թ. Թուտելյանը պաշտպանեց թեկնածուական ատենախոսությունը, մասնագիտանալով կենսաքիմիայի ոլորտում: Նույն տարում նա աշխատանքի անցավ ԽՍՀՄ բժշկական գիտությունների ակադեմիայի սննդի ինստիտուտում որպես կրտսեր գիտաշխատող: Իսկ 1971թ. նա դարձավ նույն ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող: 1976թ. գնահատելով նրա գիտական մեծ հնարավորությունները և ներդրումը գիտության մեջ, Թուտելյանին վստահվեց բժշկական գիտությունների ակադեմիայի սննդի ինստիտուտում ֆերմենտաբանության (էնզիամոլոգիայի) լաբորատորիայի ղեկավարումը:

1977թ. 35 ամյա Թուտելյանը պաշտպանեց դոկտորական ատենախոսությունը` ավելի մասնագիտանալով կենսաքիմիայի ոլորտում: Նա «Միկոտոքսինների» ամենախոշոր մասնագետն էր ԽՍՀՄ շրջանակներում: 1980թ. նրան արդեն վստահվել էր Սննդի ինստիտուտի փոխտնօրենի պաշտոնը: Գնահատելով նրա գործունեությունը, միևնույն ժամանակ հաշվի առնելով նաև դասախոսական կենսագրությունը, 1986թ. նրան շնորհվեց պրոֆեսորի կոչում: 

Թուտելյանը պարբերաբար կազմակերպում է թունաբանության ոլորտին նվիրված միջազգային գիտաժողովներ, սեմինարներ, դպրոցներ: Դրա վառ օրինակ է 1980թ. Երևանում և Մոսկվայում բացված միջազգային դպրոցը, որին մասնակցեցին բազմաթիվ հայ գիտնականներ:

Վ.Ա.Թուտելյանը շարունակում էր վեր բարձրանալ գիտական բարդ աստիճաններով: 1993թ. նա դարձավ Բժշկական գիտությունների ռուսական ակադեմիայի թղթակից անդամ (թունաբանության մասնագիտությամբ), իսկ մեկ տարի անց` 1994թ. նա գլխավորեց իր ալմա մատրայի` Ի.Մ.Սեչենովի անվան մոսկովյան բժշկական ակադեմիայի սննդի հիգիենայի և թունաբանության բաժինը:

1997թ. Վ.Ա.Թուտելյանն ընտրվեց Բժշկական գիտությունների ռուսական ակադեմիայի ակադեմիկոս, իսկ 2000թ. մինչ 2016թ. զբաղեցրել է ՌԲԳԱ Սննդի գիտահետազոտական ինստիտուտի տնօրենի պաշտոնը: 2016 թվականից մինչև այժմ նույն ինստիտուտի գիտական ղեկավարն է: 

Հաշվի առնելով Վիկտոր Թուտելյան գիտնականի համաշխարհային ճանաչումը ու սերտ կապերը Հայաստանի հետ և բարձր գնահատելով նրա ավանդը գիտության մեջ, ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիան 2008թ. նրան ընտրեց ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ: Եվ բոլորի համար հիշարժան էր Վիկտոր Թուտելյանի խոսքը 2009թ. ԳԱԱ ընդհանուր ժողովի ժամանակ. «Երբ Հայաստանի Հանրապետության գիտությունների ազգային ակադեմիայից ես ստացա առաջին նամակը, իմ մտքում ասացի` եկել է ժամանակ, որ վճարեմ պարտքերս, դա արյան կանչ էր, որ գալիս էր հայրենիքից»:

Վ. Թուտելյանն այսօր անդամակցում է ավելի քան 15 գիտական ընկերությունների: Նա Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության փորձագետ է, ՖԱՕ-ի (ՄԱԿ-ի պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության) միասնական հանձնաժողավի անդամ: Նա գիտական վեց հանդեսի գլխավոր խմբագիր է, 20 ամսագրի խմբագրական խորհրդի անդամ, 25 մենագրությունների հեղինակ, որոնցից «Սելենը մարդու օրգանիզմում» աշխատությունը՝ 2000թ. Մոսկվայի Ի.Մ.Սեչենովի անվան բժշկական ակադեմիան հայտարարեց տարվա լավագույն մենագրություն: Տուտելյանը 500 գիտական հոդվածներին, 26 պաշտոնական գրանցված գյուտերի ու արտոնագրերի հեղինակ է:

Վիկտոր Թուտելյանը համաշխարհային ճանաչման է արժանացել հատկապես սննդի թունաբանության` հիմնականում քսենոբիոտիկների թունավոր ազդեցությունների և սնման բնույթի փոփոխությունների հանդեպ օրգանիզմի հարմարվողականության (ադապտացիայի) գործընթացներում միկրոսոմալ և լիզոսոմալ ֆերմենտների դերի հետազոտման բնագավառում: 

Այդ հետազոտությունների արդյունքներն արձանագրվել են մի շարք մենագրություններում` «Լիզոսոմը»,  «Աֆլատոքսին» և այլն: Վ. Թուտելյանը մինչ օրս մեծ ուշադրություն է դարձնում նաև մանկավարժական գործունեությանը: Նրա ղեկավարությամբ և խորհրդատվությամբ պաշտպանել են 78 դոկտորներ և գիտության թեկնածուներ, որը իրական հենք է ստեղծում Վ. Թուտելյանի գործը լավագույնս շարունակելու համար: Վ.Թուտելյանը մեծ հոգածություն է ցուցաբերում հայ մասնագետների պատրաստմանն ու վերապատրաստմանը: 

Վերջին տարիներին Թուտելյանը իրականացնում է մշակումներ Ռուսաստանի պետական քաղաքականության ոլորտում՝ բնակչության առողջ սննդի շրջանակներում: Հիմնարար այդ ուսումնասիրությունները զետեղված են «Առողջ սննդի քաղաքականություն: Դաշնային և վարչական մակարդակները» հայտնի մենագրության մեջ:

Թուտելյանի անմիջական ջանքերով ստեղծվել էր աշխատանքային մի խումբ, որի արդյունքում 2000թ. մշակվեց «Որակյալ և անվտանգ սննդային ապրանքների մասին» ՌԴ N 29 օրենքը, ինչպես նաև 1998թ. N 917 ՌԴ կառավարության որոշումը «Մինչև 2005թ. ՌԴ բնակչության առողջ սննդի պետական քաղաքականության հայեցակարգը»:

Վ. Թուտելյանի գործընկերները նրան միանշանակ բնութագրում են որպես լայնախոհ, բացառիկ աշխատասեր, պատասխանատվության բարձր զգացողությամբ անձնավորություն, ով իր առաջ կանգնած խնդիրները պետականամետ մոտեցմամբ է լուծում:

Մեր հայրենակից Վիկտոր Թուտելյանը Ֆ.Ֆ.Էրիսմանի, Ա.Ա. Պոկրովսկու և Թ.Ի. Երոշեվսկու անվան մրցանակների դափնեկիր է, պարգևատրվել է «Պատվո շքանշանով», «Անձնվեր աշխատանքի» մեդալով և այլն: 

Այսօր էլ Թուտելյանն ակտիվորեն համագործակցում է հայ գործընկերների հետ: ՌԲԳԱ Սննդի ինստիտուտի տնօրեն Վ. Թուտելյանը ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությանն առաջարկել է իր ղեկավարած ինստիտուտի աջակցությունը ՀՀ-ում սննդանյութերի պատրաստման տեխնոլոգիաների ներդրման և անվտանգ սննդանյութերի արտահանման հնարավորության ուսումնասիրման գործում: Նա իր ղեկավարած ինստիտուտում կազմակերպել է ՀՀ-ում սննդանյութեր արտադրող մի շարք կազմակերպությունների արտադրանքի փորձաքննություն:

Մեծ է Վ. Թուտելյանի աջակցությունը և օգնությունը իր ղեկավարած ինստիտուտում՝ «Երևանի գարեջուր» ՓԲԸ-ում մշակված նախադպրոցական և դպրոցական տարիքի երեխաների համար նախատեսված վեց նոր տեսակի հյութերի և նեկտարների փորձաքննության և սերտիֆիկացման աշխատանքներում: Նրա ջանքերով նշված արտադրատեսակները ստացել են մարդու առողջության ապահովման և սպառողների իրավունքների պաշտպանության ոլորտում ՌԴ դաշնային տեսչության ծառայության կողմից պետական գրանցում, ընդգրկվել են պետական ռեեստրում և թույլատրվել ՌԴ տարածքում արտադրելու, ներմուծելու և շրջանառելու: Այդ արտադրատեսակները սերտիֆիկացվել են նաև ՀՀ-ում: ՀՀ ԳԱԱ սփյուռքի բաժին ներկայացված նամակում «Երևանի գարեջուր» ՓԲԸ-ի ղեկավարությունը խորին շնորհակալություն հայտնելով Վ. Թուտելյանին, տեղեկացրել է նաև, որ նշված սննդատեսակներն արտադրական փորձարկումների ավարտական փուլում են և շուտով կսկսվի արտադրությունն ու այն կհանդիսանա մանկական սննդի կարևոր բաղկացուցիչ:

Նա բազմիցս արտահայտել է իր պատրաստակամության մասին համագործակցելու ՀՀ սննդամքերքի արտադրության բոլոր ընկերությունների հետ:

Գոհար Իսկանդարյան, պ.գ.թ. դոցենտ
ՀՀ ԳԱԱ սփյուռքի բաժնի գիտքարտուղար