ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա
ՀԱՅ  ENG  РУС
Home academy [@] sci.am Facebook Page
Գլխավոր էջ Ակադեմիայի մասին Բաժանմունքներ Կազմակերպություններ Անդամներ Կապ մեզ հետ
Արմեն Սեդրակյան
Ֆ.-մ.գ.դ., պրոֆեսոր
Կառուցվածք
Նախագահության անդամներ
Փաստաթղթեր
Ինովացիոն առաջարկներ
Հրատարակություններ
Հիմնադրամներ
Գիտաժողովներ
Մրցույթներ
Միջազգային համագործակցություն
Երիտասարդական ծրագրեր
Լուսանկարներ
Տեսադարան
Վեբ ռեսուրսներ
Այլ ակադեմիաներ
«Գիտություն» թերթ
«Գիտության աշխարհում» հանդես
Հրապարակումներ մամուլում
Ազդեր
Հոբելյաններ
Համալսարաններ
Նորություններ
Գիտական արդյունքներ
Սփյուռքի բաժինը ներկայացնում է
Երիտասարդ գիտնականի ամբիոն
Մեր երախտավորները
Հայտարարություններ
Կայքի քարտեզ
COVID-19
Նորություններ
31/05/2024
Ինչպե՞ս ճիշտ սնվել և ապրել առողջ․ սեմինար՝ ՀՀ ԳԱԱ-ում

Սույն թվականի մայիսի 29-ին ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայում տեղի ունեցավ «Գիտությունն այսօր» շարքի 4-րդ սեմինարը՝ «Սննդակարգ և առողջություն» խորագրով։ Միջոցառմանը մասնակցեցին դպրոցականներ և ուսուցիչներ, ուսանողներ և դասախոսներ ՀՀ տարբեր դպրոցներից և ԲՈՒՀ-երից։ 

Զեկուցումներով հանդես եկան ՀՀ ԳԱԱ Բնական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար Ռուբեն Հարությունյանը և սննդագիտության դոկտոր, ՀՀ ԳԱԱ Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնի սննդի շղթայի ռիսկերի գնահատման կենտրոնի ղեկավար Դավիթ Պիպոյանը:

Ռուբեն Հարությունյանը պատմեց հայ ժողովրդի գենետիկորեն պայմանավորված և ձևավորված սննդակարգի մասին. «Յուրաքանչյուր ազգի կարևորագույն բնութագրերից են նրա կողմից նախընտրելի սնունդը և ըմպելիքները, որոնց ընտրությունը տեղի է ունեցել դարերի և հազարամյակների ընթացքում։ Ամեն ժողովուրդ ունի այն գենոֆոնդը, այն գենետիկան, որն ինքը վաստակել է իր պատմության ընթացքում»: Նշվեց, որ Հայաստանում կյանքի միջին տևողությունը մոտ 74 տարի է, և դա մասամբ մեր գենետիկական արմատների շնորհիվ է։ 

Եթե հայերի գենոֆոնդը ձևավորվել է Հայկական լեռնաշխարհում 4000-4500 տարի առաջ և հետագայում էական արտաքին ազդեցությունների չի ենթարկվել, ապա մեր նախնիների անցումը հողագործության  տեղի է ունեցել շատ ավելի վաղ՝ սառցակալման շրջանի ավարտից հետո՝ 10-11 հազար տարի առաջ: Պարզվել է, որ եղել են երկրագործության ութ հիմնական կենտրոններ, և դրանցից մեկը՝ ցորենի, վարսակի, ծիրանի և խաղողի հայրենիքը, պատմական Հայաստանի տարածքում էր: Միաժամանակ կենդանիների ընտելացման և տարածման առաջին կենտրոններից մեկը համարվող այդ տարածքում ընտելացվում էին ոչխարներ, այծեր, խոզեր և կովեր։ Այս կենդանիները ծագում են իրենց վայրի նախնիներից, ինչպիսիք են մուֆլոնը, բեզոարյան այծը, վայրի խոզը և բիզոնը, որոնք ապրում էին սարահարթում գտնվող տարբեր միջավայրերում:

 

Ըստ հաստատված տվյալների՝ հայկական խոհանոցն Ասիայի հնագույն խոհանոցներից է: Դրա յուրահատկությունը ձևավորվել է հայ ժողովրդի ծագմանը զուգահեռ, և մենք մասամբ օգտագործում ենք այդ խոհանոցի հիմունքները մեր առօրյայում: Սակայն ժամանակակից գործընթացը, որը ներառում է արագ և վնասակար սնունդ, բացասական է ազդում հատկապես մեր երիտասարդության առողջության վրա։ Վերջին 20 տարիների ընթացքում Հայաստանում քաղցկեղի բազմաթիվ տեսակների դեպքերն աճել են մոտ 75 տոկոսով։ Հայաստանում տարածված քաղցկեղի տեսակների աճին զուգահեռ վերջին շրջանում արձանագրվել է նաև ստամոքսի հիվանդությունների և հաստ ու ուղիղ աղիների քաղցկեղի աճ: Վերջին շրջանի մեր բոլոր կորուստներից հետո մենք չենք կարող թույլ տալ կորցնել երիտասարդության առողջությունը չտեղեկացված լինելու հետևանքով: Անհրաժեշտ է քայլեր ձեռնարկել առողջ ապրելակերպի քարոզչությունը տարածելու ուղղությամբ՝ անառողջ սննդի, խմիչքի և ծխախոտի օգտագործման սահմանափակմամբ։ 

   

Դավիթ Պիպոյանը ներկայացրեց լիարժեք և հաշվեկշռված սննդակարգի դերը մարդու առողջության պահպանման գործում, ինչպես նաև մարդու առողջ կյանքի տևողության վրա։ Նա ներկայացրեց, թե ինչ նշանակություն ունի սննդակարգը մեր կյանքում՝ առանձնացնելով սննդամթերքի կենսաբանական և էներգետիկ արժեքների տարբերությունը, արագ սննդի վնասակարության, ճարպակալումների և թերքաշության հիմնական պատճառները և հետևանքները։ 

«Ժամանակակից սննդագիտությունը և սննդաբանությունն ուսումնասիրում են ոչ միայն  մեր սննդակարգում մակրո- ու միկրոսննդանյութերի պարունակությունները, այլև տեսակներն ու աղբյուրները, քանի որ աղբյուրներն ունեն կարևոր դեր և նշանակություն մարդկանց առողջության համար։ Մեր սննդակարգը պետք է բաղկացած լինի լավորակ աղբյուրներից,  որոնք պարունակում են բարձրարժեք ածխաջրեր ու սպիտակուցներ, ինչպես նաև լավորակ ճարպեր։ Այսօր ամբողջ աշխարհում կա միտում ձեռք բերել անհատականացված սննդակարգ, որովհետև մենք՝ բոլորս, տարբեր ենք», - ասաց Դավիթ Պիպոյանը։  Այս տեսանկյունից կարևոր է, որ յուրաքանչյուր մարդ կարողանա օգտվել ժամանակակից հարթակներից, պարբերաբար չափի իր մարմնի զանգվածի ինդեքսը, հաշվարկի իր օրգանիզմին անհրաժեշտ էներգիայի քանակը և այն, թե որ աղբյուրներից կարող է ստանալ այդ կալորիաները: Նա ներկայացրեց մի քանի օնլայն հարթակներ, որտեղից կարող են օգտվել ինչպես դեռահասները, այնպես էլ չափահասները, պատմեց մրգի ու բանջարեղենի սպառման կարևորության մասին, ներկայացրեց Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից ընդունված սննդի չափաբաժինները, որոնք ներառում են մեծ քանակությամբ միրգ և բանջարեղեն: 

«Գիտությունն այսօր» սեմինարների շարքը համակարգում է ՀՀ ԳԱԱ միջազգային կապերի և երիտասարդական ծրագրերի վարչությունը:

ՀՀ ԳԱԱ գիտության հանրայնացման և հասարակայնության հետ կապերի բաժին
31․05․2024թ.


Ազդեր








Ս.թ. հոկտեմբերի 7-11-ը ՀՀ ԳԱԱ ԻԿՐԱՆԵՏ կենտրոնի միջազգային կազմակերպությունը կազմակերպում է "High Energy Astrophysics and Cosmology in the era of all-sky surveys (HEACOSS 2024)" միջազգային գիտաժողովը

2024թ․ հոկտեմբերի 11-13-ը ՀՀ ԳԱԱ-ում տեղի կունենա «Բնագիտությունը, մաթեմատիկան, տեխնիկան, ինֆորմատիկան XXI դարում. hանրամատչելիացման և ուսուցման հիմնախնդիրներ ու լուծումներ» խորագրով համահայկական կրթական գիտաժողով

Ս.թ. հոկտեմբերի 15-19-ը հրավիրում ենք մասնակցելու Երևանում (Հայաստան) կայանալիք «Օպտիկան և նրա կիրառությունները» 12-րդ միջազգային սիմպոզիումին (12th Symposium on "Optics & its Applications (OPTICS12)): Գրանցման վերջնաժամկետն է ս․թ․ օգոստոսի 15-ը

2024թ.-ի նոյեմբերի 4-6-ը ՀՀ ԳԱԱ Լ․Ա․ Օրբելու անվ․ Ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտը կազմակերպում է միջազգային կոնֆերանս՝ «Բնության գաղտնիքների բացահայտումը առաջադեմ կենսապատկերավորման մոտեցումների օգնությամբ» (Երևան, Հայաստան)

2024թ. նոյեմբերի 6-7-ը ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտը կազմակերպում է միջազգային առցանց գիտաժողով՝ «Բարբառային լեզվի ուսումնասիրությունը ԱՊՀ երկրներում» խորագրով

ՀՀ գիտության և տեխնիկայի զարգացման 2020-2024թթ. գերակայության ՀՀ կառավարության որոշման նախագիծ

Հրապարակումներ մամուլում
30/09/2024

Գիտության շաբաթ
gituzh.am
29/09/2024

«Բարձրագույն կրթության և գիտության» մասին օրենքի նախագիծը՝ ԿԳՄՍ նախարարին կից հասարակական խորհրդի նիստի օրակարգում
escs.am
29/09/2024

Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին նոր օրենք. Գիտուժի ու գիտական համայնքի արձագանքը
media-center.am
28/09/2024

ԳԱԱ կազմում չեն լինի գիտական կազմակերպություններ, այն կդառնա խորհրդատվական մարմին
1lurer.am
Կայքը հաճախել են
7 118 819

անգամ սկսած 01.01.2005թ.
National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
ՀՀ ԳԱԱ պատկերանիշ (սև, կապույտ)
Ճիշտ տառատեսակի արտապատկերման համար ներբեռնեք և տեղադրեք Arian AMU.ttf
Դեպի վեր Կայքը վերջին անգամ թարմացվել է՝  15:30, 08/10/2024 Դեպի վեր
Գլխավոր էջ - Ակադեմիայի մասին - Բաժանմունքներ - Կազմակերպություններ - Անդամներ - Կապ մեզ հետ - Կառուցվածք - Նախագահության անդամներ
Փաստաթղթեր - Ինովացիոն առաջարկներ - Հրատարակություններ - Հիմնադրամներ - Գիտաժողովներ - Մրցույթներ - Միջազգային համագործակցություն
Երիտասարդական ծրագրեր - Լուսանկարներ - Տեսադարան - Վեբ ռեսուրսներ - Այլ ակադեմիաներ - «Գիտություն» թերթ - «Գիտության աշխարհում» հանդես
Հրապարակումներ մամուլում - Ազդեր - Հոբելյաններ - Համալսարաններ - Նորություններ - Գիտական արդյունքներ - Սփյուռքի բաժինը ներկայացնում է
Երիտասարդ գիտնականի ամբիոն - Մեր երախտավորները - Հայտարարություններ - Կայքի քարտեզ - COVID-19
© Copyright 1998-2024 Բոլոր հեղինակային իրավունքները պաշտպանված են:
Կայքը պատրաստված է և սպասարկվում է Հայաստանի ակադեմիական գիտահետազոտական կոմպյուտերային ցանցի կողմից (ASNET-AM):
Հարցերի կամ առաջարկությունների համար կարող եք ուղարկել նամակ webmaster {[ at ]} sci.am էլեկտրոնային փոստին: