ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա
ՀԱՅ  ENG  РУС
Home academy [@] sci.am Facebook Page
Գլխավոր էջ Ակադեմիայի մասին Բաժանմունքներ Կազմակերպություններ Անդամներ Կապ մեզ հետ
Արմեն Սեդրակյան
Ֆ.-մ.գ.դ., պրոֆեսոր
Կառուցվածք
Նախագահության անդամներ
Փաստաթղթեր
Ինովացիոն առաջարկներ
Հրատարակություններ
Հիմնադրամներ
Գիտաժողովներ
Մրցույթներ
Միջազգային համագործակցություն
Երիտասարդական ծրագրեր
Լուսանկարներ
Տեսադարան
Վեբ ռեսուրսներ
Այլ ակադեմիաներ
«Գիտություն» թերթ
«Գիտության աշխարհում» հանդես
Հրապարակումներ մամուլում
Ազդեր
Հոբելյաններ
Համալսարաններ
Նորություններ
Գիտական արդյունքներ
Սփյուռքի բաժինը ներկայացնում է
Երիտասարդ գիտնականի ամբիոն
Մեր երախտավորները
Հայտարարություններ
Կայքի քարտեզ
COVID-19
Նորություններ
18/05/2020
ՀՀ ԳԱԱ-ի Ֆիզիկայի և աստղաֆիզիկայի բաժանմունքն ամփոփեց 2019թ-ի գործունեության արդյունքները բաժանմունքի տարեկան ընդհանուր ժողովում

    Սույն թվականի մայիսի 18-ին տեղի ունեցավ ՀՀ ԳԱԱ-ի Ֆիզիկայի և աստղաֆիզիկայի բաժանմունքի տարեկան ընդհանուր ժողովը հեռավար եղանակով:
    Ժողովի ընթացքում 2019թ-ի գիտական և գիտակազմակերպական գործունեության հիմնական արդյունքները ներկայացրեց բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս Ռադիկ Կոստանյանը: Այսպիսով, բաժանմունքի կազմում ընդգրկված են Վ. Համբարձումյանի անվան Բյուրականի աստղադիտարանը, Ֆիզիկական հետազոտությունների, Ֆիզիկայի կիրառական պրոբլեմների, Ռադիոֆիզիկայի և էլեկտրոնիկայի ինստիտուտները, ԻԿՐԱՆԵՏ միջազգային կենտրոնը և «Գալակտիկա» ՓԲԸ-ը:
    Կազմակերպվել է 11 գիտաժողով, տպագրվել են` 5 մենագրություն (1-ն արտասահմանում), 216 հոդված (124-ն արտասահմանում), 118 թեզիս (35-ն արտասահմանում), 2 ուսումնական ձեռնարկ, ստացել են 3 արտոնագիր:
    Բաժանմունքի կազմում ընդգրկված են` ԳԱԱ 6 ակադեմիկոս, 10 թղթակից և 28 արտասահմանյան անդամներ:
    Հաշվետու տարում ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս Ալպիկ Մկրտչյանը պարգևատրվել է Պրոխորովի անվան մեդալով (ՌԴ), թղթակից անդամ Արամ Պապոյանը արժանացել է միջազգային Օպտիկական ընկերության (OSA) 2019 թ. «օպտիկայի պաշտպան» կոչման, Վ. Համբարձումյանի անվան Բյուրականի աստղադիտարանի տնօրեն Արեգ Միքայելյանը ստացել է տուրիզմի միջազգային ակադեմիայի մեդալ (ՌԴ), Վ. Համբարձումյանի անվան Բյուրականի աստղադիտարանի փոխտնօրեն Հայկ Հարությունյան՝ Վալերի Բրյուսովի մեդալ (ՌԴ), ՀՀ ԳԱԱ ՖԿՊԻ՝ Պրոխորովի անվան մեդալ (ՌԴ) և “Terra Incognita Award 2019” միջազգային մրցանակ, Ֆիզիկայի կիրառական պրոբլեմների աշխատակիցներ Գայանե Տոնոյանը և Արամ Պետրոսյանը՝ «ԱՐՓԱ հիմնարկի նորարարական մրցույթի երկրորդ մրցանակ»։

Բաժանմունքի կազմակերպությունների կարևորագույն և կիրառական արդյունքներ

Վ.Համբարձումյանի անվան Բյուրականի աստղադիտարան (ԲԱ)

 Կարևոր արդյունքներ
    Երիտասարդ աստղակույտերից մեկում 127 օբյեկտների փոփոխականության վերլուծությունը ցույց է տվել, որ փոփոխականները, որոնք միջինում ունեն ավելի մեծ զանգվածներ, ակրեցիայով ավելի ակտիվ են: Սա հաստատում է, որ ակրեցիան ավելի մեծ զանգված ունեցող օբյեկտների մոտ մարում է ավելի դանդաղ (ղեկ.՝ ֆ.-մ.գ.թ. Ե.Նիկողոսյան):
    200-ից ավելի ռենտգենյան գալակտիկաների սպեկտրային տվյալների միջոցով առաջին անգամ որոշվել են դրանց ակտիվության դասերը: Հայտնաբերվել է շուրջ 50 թաքնված ակտիվ գալակտիկական միջուկ, որոնք օպտիկական տիրույթում չունենալով ակտիվության դրսևորումներ, հանդիսանում են հզոր ռենտգենյան աղբյուրներ: Հայտնաբերվել են 149 աստղառաջացման բռնկումով, 42 ակտիվ միջուկներով և 28 բաղադրյալ սպեկտրներով գալակտիկաներ (ղեկ.՝ ֆ.-մ.գ.թ. Ա.Միքայելյան):
    Ենթակարմիր աղբյուրների ուսումնասիրության հիման վրա հայտնաբերվել է աստղառաջացման նոր տիրույթ, որում, օգտագործելով բազմալիքային տվյալները, հայտնաբերվել է 240 երիտասարդ աստղային օբյեկտ: Գնահատվել է դրանց տարիքը որպես 0.1-3 մլն տարի (ղեկ.՝ Ն.Ազատյան):

Կիրառական աշխատանքների արդյունքներ
    Հայ-ռուսական համատեղ կայանում 230 դիտողական գիշերների ընթացքում ընդհանուր առմամբ արվել է 450.000 չափում և վերականգնվել 640 ուղեծիր արհեստական արբանյակների համար (ղեկ.՝ ֆ.-մ.գ.թ. Հ. Հարությունյան):

Ռադիոֆիզիկայի և էլեկտրոնիկայի ինստիտուտ (ՌՖԷԻ)

Կարևոր արդյունքներ
    Հետազոտվել են երկչափ դիէլեկտրիկ մետանյութերի էլեկտրադինամիկական հատկությունները: Հաստատվել է, որ տվյալ հաճախականային տիրույթի արգելված գոտու պայմանին բավարարող պարբերականության դեպքում կարելի է իրականացնել բևեռացման հարթության պտտիչ, երբ թիթեղի հաստությունը փոքր է ալիքի երկարությունից (ղեկ.՝ թղթ.անդ. Ա. Հախումյան):
    Հայտնաբերվել է ունակայաին կապով «սառը» ռադիոհաճախականային պլազմայի իմպեդանսի կախվածության հիստերեզիսային բնույթը, սնող գեներատորի հզորությունից։ Ուսումնասիրվել են պլազմայում պարպման առաջացման պայմանները և առաջարկվել է որպես պարպման հայտնաբերման չափանիշ օգտագործել պլազմայի էլեկտրական իմպեդանսը (ղեկ.՝ ֆ.-մ.գ.թ. Տ. Զաքարյան, Ն. Պողոսյան):
    Տեսականորեն հետազոտվել է TE ալիքների բևեռացման պտույտը միաչափ նոսր ֆոտոնային բյուրեղներում։ Բացահայտվել է բևեռացման պտույտի ռեզոնանսային բնույթը (ղեկ.՝ թղթ.անդ. Ս.Պետրոսյան):

Կիրառական աշխատանքների արդյունքներ
    Երկչափ դիէլեկտրիկ մետանյութերի  հիման վրա մշակվել են մեկզոնային ֆրենելյան ոսպնյակներ, որոնցում համատեղվում են ինչպես ինտենսիվության ուժեղացումը ֆոկալ տիրույթում, այնպես էլ բևեռացման կառավարումը (ղեկ.՝ թղթ.անդ. Ա. Հախումյան):
    Օպտիմալ տեսքի ընդունիչ մակերեսով երկկորդինատային ֆոտոընդունիչի հիման վրա ստեղծվել է ինֆրակարմիր ճառագայթման աղբյուրի տեղաշարժին հետևող օպտիկա-մեխանիկական համակարգ  և ստեղծվել է ինֆրակարմիր ֆոտոընդունիչների գծային շղթա` բաղկացած 6 ընդունիչներից (ղեկ.՝ թղթ.անդ. Ս. Պետրոսյան):
    Պաշտպանության նախարարության պատվերով կատարվել են պայմանագրային տարբեր աշխատանքներ:

Ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտ

Կարևոր  արդյունքներ
    Առաջին անգամ ատոմական գոլորշի պարունակող գերնեղ բջջում ստացվել են էլեկտրամագնիսականորեն հարուցված թափանցիկության ռեզոնանսներ՝ մագնիսականորեն հարուցված անցումների վրա: Գրանցվել է հսկայական դիքրոիզմի երևույթը: Ստացված ռեզոնանսները կարող են օգտագործվել լազերային ճառագայթման հաճախության վերալարվող ամրակապման և օպտիկական մագնիսաչափության համար (ղեկ.՝ ֆ.-մ.գ.դ. Դ.Սարգսյան):
    Թույլ լազերային ճառագայթման ազդեցությամբ ֆոտոռեֆրակտիվ բյուրեղում ձևավորվել են կանոնավոր օպտիկական պատկերներ։ Ստացվել է լազերային փնջի միկրոմետրական չափի կորագիծ հետագծով սոլիտոնաձև տարածում, որը բյուրեղում ձևավորում է ղեկավարվող ալիքատարային տարածման ուղի: Արդյունքը հեռանկարային է օպտիկական ինֆորմացիայի հասցեագրված տեղափոխման համար (ղեկ.՝ ֆ.-մ.գ.դ. Ռ.Դրամփյան):

Կիրառական աշխատանքների արդյունքներ
    Ըստ շառավղի քառակուսային թողանցմամբ զտիչի հիման վրա մշակվել է օբյեկտների օպտիկական մշտադիտարկման նոր եղանակ` հեռավոր օբյեկտների օպտիկական մշտադիտարկման համար, որը չի պահանջում լույսի մատրիցական դետեկտորների օգտագործում։ Մեթոդը կիրառվել է հողածածկ մանրակերտի վրա խոտածածքի տարածման և արհեստական ձյան մակերեսի նվազման հեռահար չափումների համար (ղեկ.՝ ակ. Ռ.Կոստանյան, ֆ.-մ.գ.դ. Ա.Մարտիրոսյան):
    Ցինկի օքսիդի թաղանթի դոնորային և ակցեպտորային խառնուկներով լոկալ դիֆուզիոն լեգիրման տեխնոլոգիայով ստեղծվել են ոչ գծային էլեկտրոնիկայի օպտիկապես թափանցիկ տարրեր, մասնավորապես՝ դաշտային տրանզիստոր, որոնք կարող են օգտագործվել թափանցիկ էլեկտրոնիկայի սարքերի մշակման համար (ղեկ.՝ ֆ.-մ.գ.թ. Ռ. Հովսեփյան):

Ֆիզիկայի կիրառական պրոբլեմների ինստիտուտ

Կարևոր արդյունքներ
    Առաջին անգամ ցույց է տրվել էլեկտրոնների թանձրուկի բնութագրերի կառավարման հնարավորությունը արտաքին ազդակների միջոցով:
    Ցույց է տրվել վերջավոր չափերի շերտավոր դիէլեկտրիկ պարունակող ալիքատարի առանցքով հավասարաչափ շարժվող լիցքավորված մասնիկների թանձրուկի ճառագայթման ինտենսիվության աճի հնարավորությունը: Առաջարկվել է ակնառու մոդել, որը բացատրում է ուժեղացման մեխանիզմը և հնարավորություն է տալիս որոշել ինքնաուժեղացման գործակիցը (ղեկ.՝ ակ. Ա. Մկրտչյան):
    Առաջին անգամ ակուստապլազմայում դիտվել է էլեկտրոնների էներգիայի աննախադեպ աճ` 106 և ավելի անգամ (ղեկ.՝ թղթ.անդ. Ա. Մկրտչյան):

Կիրառական աշխատանքների արդյունքներ
    Մշակվել ու ստեղծվել են տարրական մասնիկների (ալֆա մասնիկ, էլեկտրոն, պոզիտրոն, նեյտրոն) նոր դասի գերարագագործ ու գերզգայուն գրանցիչ փոխակերպիչների լաբորատոր նմուշներ:
    Կատարելագործվել են ինստիտուտում մշակված գերթույլ ակուստիկական և էլեկտրամագնիսական ալիքների գրանցիչ փոխակերպիչ սարքավորումները (ղեկ.՝ թղթ.անդ. Ա.Մկրտչյան):
    Փորձնականորեն ցույց է տրվել, որ ռենտգենյան միկրոտոմոգրաֆիայում բարդ տեսքով ֆիլտրերի կիրառման դեպքում առնվազն երկու անգամ մեծանում է երկրաբանական նմուշների ազդանշան-աղմուկ հարաբերությունը:
    Մշակվել և պատրաստվել է 1÷10 ՄՀց տիրույթի էլեկտրամագնիսական ազդանշանների ուժեղացուցիչ, որը ապահովում է 1÷200Վ ելքային լարում  (ղեկ.՝ ֆ.-մ.գ.թ. Վ.Քոչարյան):
     Սիլիցիումի և ալյումինե բարձրաստիճան կարգավորված մատրիցաների բազայի վրա սինթեզվել են AIIBIV խմբի քիմիական միացություններով ու մետաղական օքսիդներով հարստացված կոմպոզիցիոն տարբեր հարաբերական խտության նոր միջավայրեր (ղեկ.՝ ֆ.-մ.գ.թ. Վ.Նալբանդյան):

ԻԿՐԱՆԵՏ ՄԿ

Կարևոր արդյունքներ
    Գրանցվել է GRB 190114C գամմա բռնկումից առաջին անգամ գերբարձ էներգիաների (ԳԲԷ) գամմա-ճառագայթում MAGIC դիտակների համակարգով: GRB 190114C-ից ԳԲԷ-երի ֆոտոնները գրանցվել են 0.2-1 ՏԷՎ տիրույթում գամմա-բռկման առաջացումից մեկ րոպե հետո: Բազմահաճախային տիրույթում (5x10-6 մինչև 1012 էլեկտրոն-վոլտ) GRB 190114C-ի դիտումները ցույց են տվել, որ ՏԷՎ տիրույթում ճառագայթումը առանձին բաղադրիչ է, որի լուսատվությունը ցածր տիրույթում ճառագայթման բաղադրիչի լուսատվության կարգի է (ղեկ.՝ ֆ.-մ.գ.թ. Ն.Սահակյան)։

ՀՀ ԳԱԱ տեղեկատվական-վերլուծական ծառայություն
18.05.2020թ.


Ազդեր








Ս.թ. հոկտեմբերի 7-11-ը ՀՀ ԳԱԱ ԻԿՐԱՆԵՏ կենտրոնի միջազգային կազմակերպությունը կազմակերպում է "High Energy Astrophysics and Cosmology in the era of all-sky surveys (HEACOSS 2024)" միջազգային գիտաժողովը

2024թ․ հոկտեմբերի 11-13-ը ՀՀ ԳԱԱ-ում տեղի կունենա «Բնագիտությունը, մաթեմատիկան, տեխնիկան, ինֆորմատիկան XXI դարում. hանրամատչելիացման և ուսուցման հիմնախնդիրներ ու լուծումներ» խորագրով համահայկական կրթական գիտաժողով

Ս.թ. հոկտեմբերի 14-ին ժամը 15.00-ին նախագահության նիստերի դահլիճում «Արտասահմանյան երկրների մասնագետների կողմից գիտական զեկույցներ» շրջանակներում զեկուցմամբ հանդես կգա ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ, Մաքս-Պլանկի Ֆիզիկայի ինստիտուտի MAGIC խմբի ղեկավար Ռազմիկ Միրզոյանը «Գամմա Ճառագայթները որպես տիեզերքի ամենաբարձր էներգիաների սուրհանդակներ» զեկուցմամբ

Ս.թ. հոկտեմբերի 15-19-ը հրավիրում ենք մասնակցելու Երևանում (Հայաստան) կայանալիք «Օպտիկան և նրա կիրառությունները» 12-րդ միջազգային սիմպոզիումին (12th Symposium on "Optics & its Applications (OPTICS12)): Գրանցման վերջնաժամկետն է ս․թ․ օգոստոսի 15-ը

2024թ.-ի նոյեմբերի 4-6-ը ՀՀ ԳԱԱ Լ․Ա․ Օրբելու անվ․ Ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտը կազմակերպում է միջազգային կոնֆերանս՝ «Բնության գաղտնիքների բացահայտումը առաջադեմ կենսապատկերավորման մոտեցումների օգնությամբ» (Երևան, Հայաստան)

2024թ. նոյեմբերի 6-7-ը ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտը կազմակերպում է միջազգային առցանց գիտաժողով՝ «Բարբառային լեզվի ուսումնասիրությունը ԱՊՀ երկրներում» խորագրով

ՀՀ գիտության և տեխնիկայի զարգացման 2020-2024թթ. գերակայության ՀՀ կառավարության որոշման նախագիծ

Հրապարակումներ մամուլում
30/09/2024

Գիտության շաբաթ
gituzh.am
29/09/2024

«Բարձրագույն կրթության և գիտության» մասին օրենքի նախագիծը՝ ԿԳՄՍ նախարարին կից հասարակական խորհրդի նիստի օրակարգում
escs.am
29/09/2024

Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին նոր օրենք. Գիտուժի ու գիտական համայնքի արձագանքը
media-center.am
28/09/2024

ԳԱԱ կազմում չեն լինի գիտական կազմակերպություններ, այն կդառնա խորհրդատվական մարմին
1lurer.am
Կայքը հաճախել են
7 124 597

անգամ սկսած 01.01.2005թ.
National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
ՀՀ ԳԱԱ պատկերանիշ (սև, կապույտ)
Ճիշտ տառատեսակի արտապատկերման համար ներբեռնեք և տեղադրեք Arian AMU.ttf
Դեպի վեր Կայքը վերջին անգամ թարմացվել է՝  17:07, 11/10/2024 Դեպի վեր
Գլխավոր էջ - Ակադեմիայի մասին - Բաժանմունքներ - Կազմակերպություններ - Անդամներ - Կապ մեզ հետ - Կառուցվածք - Նախագահության անդամներ
Փաստաթղթեր - Ինովացիոն առաջարկներ - Հրատարակություններ - Հիմնադրամներ - Գիտաժողովներ - Մրցույթներ - Միջազգային համագործակցություն
Երիտասարդական ծրագրեր - Լուսանկարներ - Տեսադարան - Վեբ ռեսուրսներ - Այլ ակադեմիաներ - «Գիտություն» թերթ - «Գիտության աշխարհում» հանդես
Հրապարակումներ մամուլում - Ազդեր - Հոբելյաններ - Համալսարաններ - Նորություններ - Գիտական արդյունքներ - Սփյուռքի բաժինը ներկայացնում է
Երիտասարդ գիտնականի ամբիոն - Մեր երախտավորները - Հայտարարություններ - Կայքի քարտեզ - COVID-19
© Copyright 1998-2024 Բոլոր հեղինակային իրավունքները պաշտպանված են:
Կայքը պատրաստված է և սպասարկվում է Հայաստանի ակադեմիական գիտահետազոտական կոմպյուտերային ցանցի կողմից (ASNET-AM):
Հարցերի կամ առաջարկությունների համար կարող եք ուղարկել նամակ webmaster {[ at ]} sci.am էլեկտրոնային փոստին: