Նորություններ
27/03/2018
ՀՀ ԳԱԱ-ի Ֆիզիկայի և աստղաֆիզիկայի բաժանմունքն ամփոփեց 2017թ-ի գործունեության արդյունքները բաժանմունքի տարեկան ընդհանուր ժողովում

   Սույն թվականի մարտի 27-ին տեղի ունեցավ ՀՀ ԳԱԱ-ի Ֆիզիկայի և աստղաֆիզիկայի բաժանմունքի տարեկան ընդհանուր ժողովը:
   Բաժանմունքի կազմում ընդգրկված են Վ. Համբարձումյանի անվան Բյուրականի աստղադիտարանը, Ֆիզիկական հետազոտությունների, Ֆիզիկայի կիրառական պրոբլեմների, Ռադիոֆիզիկայի և էլեկտրոնիկայի ինստիտուտները,   ԻԿՐԱՆԵՏ-Կենտրոն ՄԿ-ն, «Գալակտիկա» ՓԲԸ-ն:
   Բաժանմունքի կազմակերպությունները կազմակերպել են 6 միջազգային գիտաժողով:
   Բաժանմունքի ինստիտուտները ստացել են 8 արտոնագիր, գիտաշխատողները տպագրել են 2 մենագրություն, որոնցից 1-ն` արտասահմանում, 210 հոդված, որոնցից 130-ն` արտասահմանում, 112 թեզիս, որոնցից 45-ն` արտասահմանում, 5 ուսումնական ձեռնարկ:
   Բաժանմունքի կազմում ընդգրկված են` ԳԱԱ 10 ակադեմիկոս, 13 թղթակից և 30 արտասահմանյան անդամ:
   ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսներ Ռ.Մարտիրոսյանը և  Ա.Մկրտչյանը պարգևատրվել են «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 1-ին աստիճանի շքանշանով: ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ Հ.Մաթևոսյանն արժանացել է «Գիտության վաստակավոր գործիչ» պատվավոր կոչման:
   Ժողովի ընթացքում 2017թ-ի գիտական և գիտակազմակերպական գործունեության հիմնական արդյունքները ներկայացրեց բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս Ռադիկ Կոստանյանը:

20180327_p2.jpg

   Ներկայացվեցին հետևյալ գիտական զեկուցումները՝

  • «Ակտիվ գալակտիկաների որոնումները և ուսումնասիրությունները Վ. Համբարձումյանի անվան Բյուրականի  աստղադիտարանում», զեկուցող` ֆ.-մ.գ.թ. Ա. Միքայելյան
  • «Մեմրիստոր – էներգաանկախ հիշողության նոր տիպի տարր: Ցինկի և լանթանի օքսիդների հիման վրա  մեմրիստորների ստեղծում և հետազոտում», զեկուցող` ֆ.-մ.գ.թ. Ե. Կաֆադարյան
  • «Անանցումային դաշտային տրանզիստորների կոմպակտ մոդելավորման ներկա զարգացումները և հեռանկարները», զեկուցող` ֆ.-մ.գ.թ. Ա.Է.Եսայան
  • «Դիֆրակցված ռենտգենյան և նեյտրոնների փնջերի բնութագրերի կառավարում», զեկուցող` ֆ.-մ.գ.թ. Վ. Քոչարյան, Ա. Մովսիսյան:

   Բաժանմունքի կազմակերպությունների կարևորագույն և կիրառական արդյունքներ
   Վ.Համբարձումյանի անվան Բյուրականի աստղադիտարան
   Կարևոր արդյունքներ

  • Մոտակա և միջին ենթակարմիր տիրույթների լուսաչափական տվյալների հիման վրա մեկ երիտասարդ աստղային օբյեկտի մոտ հայտնաբերվել է 5 աստղային մեծությունը գերազանցող հզոր բռնկում: Աստղը դասակարգվում է որպես միջին զանգվածի երիտասարդ աստղային օբյեկտ: Ըստ բռնկման տեսակի այն կարելի է դասակարգել, որպես MNor տիպի օբյեկտ:
  • Սլոունի թվային շրջահայության սպեկտրադիտական տվյալների հիման վրա առաջին անգամ կատարվել է Մարգարյանի գալակտիկաների համասեռ սպեկտրային դասակարգում, ինչը հնարավորություն է տալիս ճշտել բազմաթիվ գալակտիկաների սպեկտրային դասերը և ենթադասերը և հետագա վիճակագրական ուսումնասիրություններ կատարել:
  • Գերնոր աստղերի ուղղահայաց բաշխումը մայր գալակտիկաների սկավառակի հարթության նկատմամբ ուսումնասիրելիս պարզվել է, որ և՛ վաղ, և՛ ուշ տիպի պարուրաձև գալակտիկաներում Ia դասի գերնորերի համեմատ միջուկային կոլափսով գերնորերը շուրջ երկու անգամ ավելի մոտ են սկավառակի հարթությանը:

    Կիրառական աշխատանքների արդյունքներ
   Հայ-ռուսական համատեղ կայանում 190 դիտողական գիշերների ընթացքում ընդհանուր առմամբ արվել են 370000 չափումներ և վերականգնվել 610 ուղեծիր  արհեստական արբանյակների համար:

   Ռադիոֆիզիկայի և էլեկտրոնիկայի ինստիտուտ (ՌՖԷԻ)
   Կարևոր արդյունքներ

  • Առաջին անգամ առաջարկվել է ալիքի երկարության չափսերի դիէլեկտրիկական դիֆրակցիոն միկրոոսպնյակ,  օպտիկական և միկրոալիքային տիրույթներում օգտագործման համար:
  • Հետազոտվել է երկչափ p-n-p կառուցվածքում  ֆոկուսացված լազերային փնջի օգնությամբ ինդուկտված ֆոտոհոսանքի կախումը լուսավորման տիրույթի կենտրոնի կոորդինատից: Կառուցվածքի կոորդինատային մեծ զգայնությունը հնարավորություն  է  տվել  չափել մինչև 1 նմ  տեղաշարժեր: 

   Կիրառական աշխատանքների արդյունքներ

  • Ստեղծվել է պլազմայի և գրգռող գեներատորի համաձայնեցման համակարգի ղեկավարման համար նախատեսված՝  իրական ժամանակում աշխատող ծրագիր: Մշակվել, պատրաստվել և ներդրվել է պլազմայի իմպեդանսի հավաստի և ճշգրիտ չափումներ իրականացնող ծրագրա-ապարատային համակարգ:
  • Հետազոտվել են օրթոգոնալ հաճախականային բաժանմամբ (OFDM) ազդանշանների կիրառման հնարավորությունը փոքրաչափ թռչող թիրախների հայտնաբերման և վերծանման նպատակով: Ցույց է տրվել, որ OFDM տեխնոլոգիայի հիման վրա կարելի է սինթեզել և մշակել ռադարային օպտիմալացված ազդանշաններ և դրա հետ միասին թվային եղանակներով իրականացնել ալեհավաքի ուղղորդվածության դիագրամի ձևավորումը և ղեկավարումը:

20180327_p1.jpg

   Ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտ
   Կարևոր  արդյունքներ

  • Տարբեր խառնուրդներով ցինկի օքսիդի թաղանթների հիման վրա ստեղծվել են էներգաանկախ հիշողության տարրերի հատկություններով կառուցվածքներ, մշակվել են նոր սերնդի համակարգչային հիշողության տարրերի՝ մեմրիստորների նախատիպ մոդելներ:
  • Տեսականորեն մշակվել է նոր պրոտոկոլ (սխեմա) քվանտային համացանցի համար, որը թույլ է տալիս կանխել հեռահաղորդակցության ինֆորմացիոն աղավաղումներով պայմանավորված կորուստները:
  • Գրանցվել և հետազոտվել է ռեզոնանսային լազերային ճառագայթմամբ  ատոմական գազում հարուցված լույսի ուղղորդված ուժեղացումը, որը մասնավորապես կարող է օգտագործվել գեոմագնիսական դաշտի մշտադիտարկման համար:

    Կիրառական աշխատանքների արդյունքներ

  • Առաջարկվել է ջերմաստիճանի օպտիկական որոշման մեթոդ՝ հիմնված հազվագյուտ հողերի իոններով ակտիվացված բյուրեղներում կոոպերատիվ լյումինեսցենցի բնութագրերի գրանցման վրա: Տարբեր բյուրեղներում որոշվել են ջերմաստիճանային սենսորների աշխատանքային տիրույթները:
  • Առաջարկվել և իրականացվել է մետաղական միկրոկառուցվածքների ձևավորման նոր լազերային եղանակ, որը հիմնված է բյուրեղային տակդիրի վրա մետաղի ատոմների ադսորբցիայի և միաժամանակ` տարածապես մոդուլացված չդիֆրակտվող լուսային փնջով ղեկավարվող ատոմների ֆոտոհարուցված դեսորբցիայի վրա:Մշակվել է բարակ թաղանթներում ֆոտո- և մթային հաղորդականության ցածր չափայնության հոսանքների խտությունը չափելու նոր մեթոդ, որը թույլ է տալիս միաժամանակ ստուգել բարակ թաղանթների էլեկտրահաղորդականությունը և որոշել հաղորդող կլաստերի չափը գրանուլացված թաղանթներում:

   Ֆիզիկայի կիրառական պրոբլեմների ինստիտուտ (ՖԿՊԻ)
   Կարևոր արդյունքներ

  • Տեսականորեն ցույց է տրվել, որ միկրոնային ալիքի երկարությամբ ակուստիկ դաշտերի միջոցով կարելի է կառավարել նյութի մագնիսական և դիէլեկտրական թափանցելիության մեծությունները, ինչը հնարավորություն  կտա ստանալ նոր դասի մետանյութեր:
  • Փորձնականորեն  ցույց է տրվել, որ կվարցի միաբյուրեղի (101 ̅1) ատոմական հարթություններին ուղղահայաց կիրառված կետային ջերմային գրադիենտը փոփոխում է անդրադարձած ռենտգենյան փնջի տարածաժամանակային բնութագրիչները, մասնավորապես կարող հանգեցնել երկչափ ֆոկուսացման:

    Կիրառական աշխատանքների արդյունքներ

  • Մշակվել է ջերմային նեյտրոնների նոր դասի կուտակիչի նմուշ, որը կարող է կիրառվել կոնդենսացված միջավայրերի ֆիզիկայի, բժշկության և այլ բնագավառներում նոր սարքավորումներ պատրաստելու համար:
  • Ակուստաֆիզիկական երևույթների կիրառմամբ, ռեզոնանսային բնութագրիչներով օժտված նյութերում էլեկտրամագնիսական ալիքների փոխազդեցության արդյունքում գրգռված գերթույլ ակուստիկական արձագանքների գրանցման համար մշակվել ու ստեղծվել է նոր գերզգայուն մեթոդ:
  • Առաջին անգամ մշակվել է փոշենստեցման նոր մեթոդ և ստեղծվել են ակուստապլազմային միջավայրում իոնապլազմային փոշիացման եղանակով դժվարահալ մետաղների և տարբեր հարաբերական խտության ու կարգավորվածության աստիճան ունեցող միջավայրեր, որոնց հիման վրա ստեղծվել են էլեկտրամագնիսական ալիքների լայն տիրույթի գրանցիչ-փոխակերպիչներ:

   ԻԿՐԱՆԵՏ կենտրոն ՄԿ
   Կարևոր արդյունքներ

  • Ուսումնասիրվել է «Fermi LAT» դիտակով գրանցված պայծառ բլազարների գամմա-ճառագայթման հոսքի ժամանակային փոփոխությունը 2008-2017թթ. ընթացքում, օգտագործելով ժամանակի տրոհման «ադապտիվ պահպանման» մեթոդը։ Գտնվել են բլազարների հոսքի փոփոխականության ամենակարճ ժամանակահատվածները։

   ՀՀ ԳԱԱ Տեղեկատվական-վերլուծական ծառայություն
   27.03.2018թ.