Հայկական լեռնաշխարհի 6000 տարվա պատմություն ունեցող վիշապաքարերի վերաբերյալ Հայաստանի գիտնականների բացահայտումների մասին հոդվածը մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել միջազգային ասպարեզում: «6000-ամյա «վիշապաքարերի» առեղծվածը լուծվել է՝ հնագետները կապ են հաստատում «ջրի հնագույն պաշտամունքի» հետ», «Հնագիտության ոլորտում մեծ հայտնագործություն․ 6000 տարվա վաղեմության «վիշապաքարերի» առեղծվածը «բացահայտվել է», «Հետազոտողները բացահայտել են Արարատ լեռան մոտ գտնվող Հայաստանի 6000 տարվա հնությամբ վիշապաքարերի գաղտնիքը», ««Վիշապ քարերը» անշուշտ ավելի հին են, քան բուրգերը․ հնագետները բացահայտում են առեղծվածը», «Նոր ուսումնասիրությունը բացահայտում է Հայաստանի հնագույն վիշապաքարերի առեղծվածը», Մեգալիթյան «վիշապաքարերը» հավանաբար եղել են հնագույն ջրի պաշտամունքի մի մասը» վերնագրերով հոդվածներ են հրապարակել G.Britain news channel-ը,  Daily Express-ը, The Jerusalem Post prepares-ը, National Geographic-ը, Greek Reporter –ը, Slate-ը, Archaeology News-ը, Archaeology Magazine-ը, Наука-ն, ZAP.aeiou-ն, Nacion-ը, Derstandard-ը, Çeviri Haber-ը։ 

Այս հրապարակումների հիմքում Ա․ Ի․ Ալիխանյանի անվան ազգային գիտական լաբորատորիայի Կոսմոլոգիայի և աստղաֆիզիկայի կենտրոնի ղեկավար պրոֆեսոր Վահագն Գուրզադյանի և ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի տնօրեն պատմական գիտությունների դոկտոր Արսեն Բոբոխյանի հեղինակային «Գուրզադյան Վ․, Բոբոխյան Ա․ 2025, Վիշապաքարերը որպես Հայկական լեռնաշխարհի պաշտամունքային նախապատմական հուշարձաններ. տվյալների վերլուծություն և մեկնություն» (Vishap stelae as cult dedicated prehistoric monuments of Armenian Highlands: data analysis and interpretation) հոդվածն է, որը հրապարակվել է սույն թվականի սեպտեմբերի 1-ին  ազդեցության բարձր գործակից ունեցող «Nature Partner Journals – Heritage Science» սկոպուսյան ամսագրում։ «Հոդվածի հեղինակների առաջ քաշած տեսակետները թույլ են տալիս ոչ միայն նորովի արժևորել վիշապ քարակոթոների տեղն ու դերը, այլև նպաստում են միայն Հայկական լեռնաշխարհի սահմաններում  արձանագրվող մշակութային այս ֆենոմենի հանրահռչակմանը և միջազգային  շրջանակներում մոնումենտալ քանդակագործության բացառիկ նմուշների հետ ծանոթացմանը»,- ասում է ՀՀ ԳԱԱ փոխնախագահի պաշտոնակատար, թղթակից անդամ Պավել Ավետիսյանը։

Հոդվածում հեղինակները հաստատել են վարկածը, որ վիշապաքարերն սերտորեն կապված են եղել ջրի հնագույն պաշտամունքի հետ, քանի որ հիմնականում տեղակայված են ջրի բարձրլեռնային աղբյուրների մոտ և գտնվում են նախապատմական ոռոգման համակարգերին կից: 

Միջազգային մամուլում հոդվածի մասին հրապարակումները՝ ստորև․

1. G.Britain news channel (Միացյալ Թագավորություն)
   Mystery of 6,000-year-old 'dragon stones' solved as archaeologistsmake link to 'ancient water cult' https://www.gbnews.com/science/archaeology-breakthrough-dragon-stones-ancient-cult
2. Daily Express (Միացյալ Թագավորություն)
   Archaeology breakthrough as 6,000-year-old 'dragon stones' mystery 'solved' https://www.express.co.uk/news/history/2111267/dragon-stones-6000-year-mystery-vishap-stele
3. Ancient Origins 
   The Mysterious Significance Behind Armenia's Dragon Stones Is SolvedA groundbreaking new study has finally cracked the 6,000-year-oldmystery surrounding Armenia's enigmatic dragon stones, known locallyas vishaps
   https://www.ancient-origins.net/news-history-archaeology/dragon-stones-armenia-0022457
4. Popular Mechanics
   Archaeologists Solved the Mystery of 6,000-Year-Old Dragon Stones. TheAnswer? A Cult. https://www.popularmechanics.com/science/archaeology/a66128020/dragon-stones-cult
5. JERUSALEM POST (Իսրայել)
   Researchers crack 6,000-year riddle of Armenia’s Dragon Stones at Mount Ararat https://www.jpost.com/archaeology/article-868219
6. Greek Reporter (Հունաստան)
   New Study Solves the Mystery of Armenia’s Ancient Dragon Stones
   https://greekreporter.com/2025/09/17/armenia-ancient-dragon-stones-mystery-solve
7. National Geographic (Լեհաստան)
   "Smocze kamienie" są zdecydowanie starsze od piramid. Archeolodzy na tropie zagadki
   https://www.national-geographic.pl/historia/smocze-kamienie-sa-zdecydowanie-starsze-od-piramid-archeolodzy-na-tropie-zagadki
8. Heritage Daily (Միացյալ Թագավորություն)
   Megalith "dragon stones" were likely part of an ancient water cult https://www.heritagedaily.com/2025/09/megalith-dragon-stones-were-likely-part-of-an-ancient-water-cult/156034
9. Slate (Ֆրանսիա)
   Ces étranges menhirs vieux de 6.000 ans seraient les vestiges d'unculte ancien, affirment les chercheurs https://www.slate.fr/sciences/etranges-menhirs-vieux-6000-ans-vichap-vestiges-culte-ancien-eau-armenie-caucase
10. ZAP.aeiou (Պորտուգալիա)
    Os arqueólogos resolveram o mistério das pedras de dragão com 6.000 anos
    https://zap.aeiou.pt/os-arqueologos-resolveram-o-misterio-das-pedras-de-dragao-com-6-000-anos-701544
11. Nacion (Կոստա Ռիկա)
    El hallazgo que resolvió un misterio de 6.000 años: piedras con formade dragón eran más que monumentos rituales
    https://www.nacion.com/ciencia/el-hallazgo-que-resolvio-un-misterio-de-6000-anos/VJCQO3ZXYZHXTOPTPP2LMJL44A/story
12. Derstandard (Ավստրիա)
    Geheimnis um 6000 Jahre alte Drachensteine in Armenien gelüftet https://www.derstandard.at/story/3000000289363/geheimnis-um-6000-jahre-alte-drachensteine-in-armenien-gelueftet?ref=rss
13. Çeviri Haber (Թուրքիա)
    Ermenistan’ın gizemli "Dragon Stones", eski bir su kültünün kanıtına işaret edebilir, yeni çalışma buluyor https://cevirihaber.com.tr/20250924/ermenistanin-gizemli-dragon-stones-eski-bir-su-kultunun-kanitina-isaret-edebilir-yeni-calisma-buluyor
14. Archaeology News (ԱՄՆ)
    Mystery of Armenia’s 6,000-year-old dragon stones solved
    https://archaeologymag.com/2025/09/mystery-of-armenia-s-dragon-stones-solved
15. Archaeology Magazine (ԱՄՆ)
    Researchers Solve Mystery of Armenia's "Dragon Stones" https://archaeology.org/news/2025/09/22/researchers-solve-mystery-of-armenias-dragon-stones
16. Наука (Ռուսաստանի Դաշնություն)
    Загадку древних «драконьих камней» в Армении разгадали археологи https://naukatv.ru/news/zagadku_drevnikh_drakonikh_kamnej_v_armenii_razgadali_arkheologi

ՀՀ ԳԱԱ տեղեկատվության և հանրային կապերի բաժին
15.10.2025թ․