ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա
ՀԱՅ  ENG  РУС
Home academy [@] sci.am Facebook Page
Գլխավոր էջ Ակադեմիայի մասին Բաժանմունքներ Կազմակերպություններ Անդամներ Կապ մեզ հետ
Ազիզյան Ռուբեն Իլյիչի
Բժշկ.գ.դ., պրոֆեսոր
Կառուցվածք
Նախագահության անդամներ
Փաստաթղթեր
Ինովացիոն առաջարկներ
Հրատարակություններ
Հիմնադրամներ
Գիտաժողովներ
Մրցույթներ
Միջազգային համագործակցություն
Երիտասարդական ծրագրեր
Լուսանկարներ
Տեսադարան
Վեբ ռեսուրսներ
Այլ ակադեմիաներ
«Գիտություն» թերթ
«Գիտության աշխարհում» հանդես
Հրապարակումներ մամուլում
Ազդեր
Հոբելյաններ
Համալսարաններ
Նորություններ
Գիտական արդյունքներ
Սփյուռքի գիտնականները
Երիտասարդ գիտնականի ամբիոն
Մեր երախտավորները
Հայտարարություններ
Կայքի քարտեզ
Գիտական արդյունքներ
02/07/2025
Բյուրականի աստղադիտարանի գիտաշխատողներն ուսումնասիրել են ռադիոգալակտիկաների ակտիվության սկսման պատճառները

ՀՀ ԳԱԱ Վիկտոր Համբարձումյանի անվան Բյուրականի աստղադիտարանի գիտաշխատողներն ուսումնասիրել են ռադիոգալակտիկաների շրջակայքը՝ պարզելու դրանց ակտիվության սկսվելու կամ վերսկսվելու պատճառները։

Ռադիոգալակտիկաներն օպտիկական ճառագայթման կարգի ռադիոճառագայթում (1040—1043 էրգ/վրկ) ունեցող գալակտիկաներ են։ Դրանք, սովորաբար, գալակտիկաների կույտերի կենտրոնական, պայծառ անդամներ են։ Ռադիոճառագայթման հիմնական մասի աղբյուրը գալակտիկայից դուրս և նրա նկատմամբ գրեթե սիմետրիկ դասավորված երկու ամպերն են, որոնց չափերն զգալիորեն ավելի մեծ են գալակտիկայի չափերից։ 

Գալակտիկաները գրավիտացիոն ուժով կապված համակարգեր են՝ բաղկացած աստղերից, աստղակույտերից, միջաստղային գազից, փոշուց, մութ նյութից և մոլորակներից։ Գալակտիկայի կազմի մեջ մտնող բոլոր օբյեկտները մասնակցում են զանգվածների կենտրոնի նկատմամբ շարժմանը։

«Ռադիոգալակտիկաների ակտիվության սկսվելու կամ վերսկսվելու պատճառների ուսումնասիրությունը կարևոր է այդ օբյեկտների առաջացման մեխանիզմը հասկանալու համար։ Կան շատ աշխատանքներ, որոնցում որպես ռադիոակտիվության սկսվելու պատճառ դիտարկվում է երկու գալակտիկաների փոխազդեցությունը, որի ընթացքում մի գալակտիկայից գազի արտահոսք է տեղի ունենում դեպի մյուս գալակտիկա։ Գալակտիկայի կենտրոնում գտնվող սև խոռոչի վրա այդ գազի ակրեցիայի առկայությամբ էլ բացատրվում է գալակտիկայի ռադիոակտիվությունը»,- ասաց ՀՀ ԳԱԱ Վիկտոր Համբարձումյանի անվան Բյուրականի աստղադիտարանի ակտիվ գալակտիկաների բաժնի վարիչ, առաջատար գիտաշխատող Ռուբեն Անդրիասյանը։

Աստղադիտարանի գիտական խումբն ուսումնասիրել է FRI դասի 3C31 ռադիոգալակտիկայի շրջակայքը։ Նրա հետ նույնացված NGC383 ծնող գալակտիկան  գալակտիկաների կույտի կենտրոնական անդամ է։ Ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ այդ կույտին պատկանող երկու NGC380 ու NGC386 գալակտիկաները մոտ 100 միլիոն տարի առաջ եղել են շատ մոտ կենտրոնական NGC383 գալակտիկային։ Ներկայում նրանք հեռանում են կենտրոնական գալակտիկայից իրար հակառակ ուղղություններով։ Այդ ուղղությունը ճշգրիտ համընկնում է NGC383 գալակտիկայից, կամ որ նույնն է, 3C31 ռադիոգալակտիկայից դուրս նետված ռադիոշիթերի ուղղության հետ, իսկ NGC380 ու NGC386 գալակտիկաները փաստորեն գտնվում են ռադիոշիթերի մեջ։ Ռադիոշիթերի տարիքը նույնպես գնահատվում է 100 միլիոն տարի։ 

    

Նկար 1․ Գալակտիկաների կույտի տիրույթը NGC 383 կենտրոնական գալակտիկայով, որի վրա ներդրված է FRI դասի 3C31 ռադիոաղբյուրի քարտեզը 1400 մեգահերց հաճախությունների տիրույթում։

«Մեր ուսումնասիրությունները հիմք են տալիս ենթադրելու, որ FRI դասի 3C31 ռադիոգալակտիկայի ռադիոակտիվության վերսկսման պատճառ կարող է հանդիսանալ գալակտիկաների եռակի մոտեցումը։ Ենթադրված գալակտիկաների եռակի մոտեցման հավանականությունը խիստ փոքր է, և եթե հնարավոր լինի հայտնաբերել նման ևս մի քանի դեպք, ապա ավելի հավանական կլինի ստացված արդյունքները մեկնաբանել Բյուրականյան տեսակետով՝ այն է, ոչ թե գալակտիկաների եռակի մոտեցումով, այլ  կենտրոնական NGC383 գալակտիկայից NGC380 ու NGC386 գալակտիկաների արտանետումով»,- ասաց Ռուբեն Անդրեասյանը։

Աշխատանքը կատարվել է ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի կողմից ֆինանսավորվող Advaced Research Grant 21 AG-1C053 Revelation of Early Stages of Galaxy Evolution by Means of MW Study of Active Galaxies (2021-2026) դրամաշնորհի շրջանակներում։

«Գալակտիկաների կույտերում ռադիոգալակտիկաների ակտիվության սկսվելու, կամ վերասկսվելու հնարավոր մեխանիզմի մասին» աշխատանքը տպագրվել է «Աստղաֆիզիկա» հանդեսում (2023, Ap, 66, 304A) և զեկուցվել է տարբեր գիտաժողովներում և սեմինարներում, այդ թվում Չինաստանի ազգային աստղադիտարանում։

Աշխատանքը կատարվել է 5 համահեղինակների կողմից՝ Ռ․Ռ․Անդրեասյան, Հ․Վ․Աբրահամյան, Գ․Մ․Պարոնյան, Գ․Ա․Միքայելյան և Ա․Մ․Միքայելյան։ Համահեղինակներից 3-ը երիտասարդ գիտաշխատողներ են։

ՀՀ ԳԱԱ տեղեկատվության և հանրային կապերի բաժին
02.07.2025թ․


Ազդեր








Մեկնարկել է 2026-2027 ուստարվա ասպիրանտուրայի առկա և հեռակա ընդունելության տեղերի ձևավորման գործընթացը։ Հայտերի ներկայացնելու վերջնաժամկետը՝ 2025թ․ հոկտեմբերի 20, ժամը 18:00 (Բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի grants.hesc.am համակարգի միջոցով)

2025թ. հունիսի 16-ին ՀՀ ԳԱԱ-ն հայտարարեց համատեղ գիտական ծրագրերի մրցույթ Բուլղարիայի Գիտությունների ակադեմիայի հետ՝ 2026–2027թթ․ ժամանակահատվածի համար

2025թ. hունիսի 16-21-ը ՀՀ ԳԱԱ ֆիզիկայի կիրառական պրոբլեմների ինստիտուտը կազմակերպում է Ակադեմիկոս Ալպիկ Մկրտչյանի անվան «Ճառագայթային ֆիզիկա և հարակից կիրառություններ» 4-րդ միջազգային գիտական դպրոցը Երևան քաղաքում

Ս․թ․ հունիսի 26-ին ՀՀ ԳԱԱ-ն, ՀՀ ԳԱԱ Ա.Նալբանդյանի անվան քիմիական ֆիզիկայի ինստիտուտը, Օրգանական և դեղագործական քիմիայի գիտատեխնոլոգիական կենտրոնը, Երկրաբանական գիտությունների ինստիտուտը, Գիտակրթական միջազգային կենտրոնը կազմակերպում է «Ժամանակակից քիմիա և Երկրի մասին գիտություններ. հանրամատչելիացման և ուսուցման հիմնախնդիրներ» խորագրով գիտագործնական համաժողով ավագ դպրոցների քիմիայի և աշխարհագրության ուսուցիչների համար

2025թ․ սեպտեմբերի 8-11 ՀՀ ԳԱԱ ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտը Երևանում անց է կացնում «Մագնիսական և գերհաղորդիչ նյութեր» XIII միջազգային գիտաժողովը (MSM25)

Ս.թ սեպտեմբերի 26-27-ը ՀՀ ԳԱԱ ՇՀՀ կենտրոնը հրավիրում է Ձեզ Գյումրի՝ առկա և հեռավար կարգով մասնակցելու «Շիրակի պատմամշակութային ժառանգությունը. հայագիտության արդի հիմնահարցեր» խորագրով 12-րդ միջազգային գիտաժողովի աշխատանքներին

Ս․թ․ հոկտեմբերի 17-18-ը ՀՀ ԳԱԱ-ն, ՀՀ ԿԳՄՍՆ-ը, ՀՀ ԳԱԱ ԳԿՄԿ-ը ՀՀ ԳԱԱ-ում կազմակերպում են «Բնագիտությունը, մաթեմատիկան, տեխնիկան, ինֆորմատիկան XXI դարում. հանրամատչելիացման և ուսուցման հիմնախնդիրներ ու լուծումներ» խորագրով համահայկական 8-րդ կրթական գիտաժողով

2025 թ. հոկտեմբերի 22-25-ին ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտը, ՀՀ ԳԱԱ հայագիտության և հասարակական գիտությունների բաժանմունքը, ՌԳԱ Ա. Մ. Գորկու անվան համաշխարհային գրականության ինստիտուտը, Մխիթարյան միաբանությունը, Երևանի պետական համալսարանը, Ավետիք Իսահակյանի տուն-թանգարանը, ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանը հրավիրում են մասնակցելու Ավետիք Իսահակյանի ծննդյան 150-ամյակին նվիրված հոբելյանական միջազգային գիտաժողովին

Международный инновационный центр нанотехнологий СНГ (МИЦНТ СНГ) объявляет о проведении в 2025 году очередного Конкурса на соискание грантов и 18-й научной Стажировки для молодых ученых и специалистов из стран СНГ

Հրապարակումներ մամուլում
27/08/2025

Կառավարությունը պարտավորություն է վերցրել նաեւ գիտության ոլորտը դարձնել մրցունակ՝ էապես մեծացնելով ֆինանսավորումը. Ժաննա Անդրեասյան
aravot.am
26/06/2025

Մեկնարկել է հետդոկտորական կրթաթոշակների մրցույթ՝ ԵՄ «Հորիզոն Եվրոպա» ծրագրի Մարի Սկլոդովսկա-Կյուրի գործողություններ ենթածրագրի շրջանակներում
hesc.am
26/06/2025

Գիտության զարգացման ճշգրիտ գնահատում. երևանյան համաժողով
hesc.am
25/06/2025

Հայ-իտալական հնագիտական պեղումներ՝ Արուճի ամրոցում
1lurer.am
Կայքը հաճախել են
7 375 521

անգամ սկսած 01.01.2005թ.
National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
ՀՀ ԳԱԱ պատկերանիշ (սև, կապույտ)
Ճիշտ տառատեսակի արտապատկերման համար ներբեռնեք և տեղադրեք Arian AMU.ttf
Դեպի վեր Կայքը վերջին անգամ թարմացվել է՝  19:50, 04/07/2025 Դեպի վեր
Գլխավոր էջ - Ակադեմիայի մասին - Բաժանմունքներ - Կազմակերպություններ - Անդամներ - Կապ մեզ հետ - Կառուցվածք - Նախագահության անդամներ
Փաստաթղթեր - Ինովացիոն առաջարկներ - Հրատարակություններ - Հիմնադրամներ - Գիտաժողովներ - Մրցույթներ - Միջազգային համագործակցություն
Երիտասարդական ծրագրեր - Լուսանկարներ - Տեսադարան - Վեբ ռեսուրսներ - Այլ ակադեմիաներ - «Գիտություն» թերթ - «Գիտության աշխարհում» հանդես
Հրապարակումներ մամուլում - Ազդեր - Հոբելյաններ - Համալսարաններ - Նորություններ - Գիտական արդյունքներ - Սփյուռքի գիտնականները
Երիտասարդ գիտնականի ամբիոն - Մեր երախտավորները - Հայտարարություններ - Կայքի քարտեզ
© Copyright 1998-2025 Բոլոր հեղինակային իրավունքները պաշտպանված են:
Կայքը պատրաստված է և սպասարկվում է Հայաստանի ակադեմիական գիտահետազոտական կոմպյուտերային ցանցի կողմից (ASNET-AM):
Հարցերի կամ առաջարկությունների համար կարող եք ուղարկել նամակ webmaster {[ at ]} sci.am էլեկտրոնային փոստին: