ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա
ՀԱՅ  ENG  РУС
Home academy [@] sci.am Facebook Page
Գլխավոր էջ Ակադեմիայի մասին Բաժանմունքներ Կազմակերպություններ Անդամներ Կապ մեզ հետ
Գարեգին Աշոտի Թոսունյան
Իրավ.գ.դ., պրոֆեսոր
Կառուցվածք
Նախագահության անդամներ
Փաստաթղթեր
Ինովացիոն առաջարկներ
Հրատարակություններ
Հիմնադրամներ
Գիտաժողովներ
Մրցույթներ
Միջազգային համագործակցություն
Երիտասարդական ծրագրեր
Լուսանկարներ
Տեսադարան
Վեբ ռեսուրսներ
Այլ ակադեմիաներ
«Գիտություն» թերթ
«Գիտության աշխարհում» հանդես
Հրապարակումներ մամուլում
Ազդեր
Հոբելյաններ
Համալսարաններ
Նորություններ
Գիտական արդյունքներ
Սփյուռքի բաժինը ներկայացնում է
Երիտասարդ գիտնականի ամբիոն
Մեր երախտավորները
Հայտարարություններ
Կայքի քարտեզ
Գիտական արդյունքներ
23/09/2022
ՀՀ ԳԱԱ էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնում կմշակվեն գյուղատնտեսական հողերում բնական ու տեխնածին ռադիոնուկլիդների ակտիվության մակարդակների տարածաբաշխման քարտեզներ

ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնում գնահատվել են ՀՀ Արմավիրի մարզի գյուղատնտեսական նշանակության հողերում բնական (Ra-226, Th-232, K-40) և տեխնածին (Cs-137) ռադիոնուկլիդների ակտիվության մակարդակները։

Շրջակա միջավայրում բնական ռադիոնուկլիդներից առավել տարածված են ռադիում-226 (Ra-226), թորիում-232 (Th-232) ու կալիում-40 (K-40): Մարդն ու այլ կենդանի օրգանիզմները մշտապես ենթարկվում են բնական ճառագայթման՝ հիմնականում հողերում առկա այս ռադիոնուկլիդների տրոհման պատճառով: Տեխնածին ռադիոնուկլիդներն օտար են բնությանը, շրջակա միջավայրում են հայտնվում մարդու գործունեության արդյունքում՝ հիմնականում ատոմային էներգետիկայի օբյեկտներում խոշոր վթարների, ինչպիսիք են Ֆուկուսիմայի ԱԷԿ-ի (2011 թ.) ու Չեռնոբիլի ԱԷԿ-ի (1986 թ.) վթարները, ինչպես նաև ներկայում արգելված միջուկային զենքի փորձարկումների հետևանքով: Տեխնածին ռադիոնուկլիդներից առավել տարածված է ցեզիում-137-ը (Cs-137):

Հողերից բնական և տեխնածին ռադիոնուկլիդները կարող են անցնել մշակաբույսերի մեջ, ահա թե ինչու գյուղատնտեսական հողերի ռադիոնուկլիդային կազմն ուսումնասիրելը խիստ կարևոր խնդիր է։ ՀՀ ԳԱԱ Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնի կողմից իրականացվել է Արմավիրի մարզի հողերում թե՛ բնական (Ra-226, Th-232, K-40), թե՛ տեխնածին (Cs-137) ռադիոնուկլիդների ակտիվության գնահատում։ 
«Ուսումնասիրության արդյունքում պարզ է դարձել, որ մարզի այն հատվածներում, որտեղ հողառաջացնող ապարները հրաբխածին են, գրանցվել են բնական ռադիոնուկլիդների համեմատաբար բարձր ակտիվություններ, սակայն դրանք չեն գերազանցում Հայաստանի հողերի համար ՄԱԿ-ի ատոմային ճառագայթման ազդեցության գիտական կոմիտեի կողմից գնահատված արժեքները։ Cs-137-ի ակտիվությունը հողերում աճում է բացարձակ բարձրությանը զուգընթաց, ինչը պայմանավորված է մթնոլորտային հոսքերով Cs-137-ի Հայաստանի տարածք ներհոսքի հետ։ Կարևոր է նաև այն, որ Մեծամոր քաղաքի շրջակայքում, Հայկական ատոմային էլեկտրակայանին հարող տարածքում տեխնածին Cs-137-ի ակտիվությունը ցածր է և համապատասխանում է այլ վայրերում նման բարձրություններում գրանցված ակտիվության մակարդակներին։ Փաստորեն, Հայաստանում ցեզիումի հիմնական աղբյուրն այսպես կոչված գլոբալ ռադիոակտիվ նստեցումներն են, որոնք ձևավորվել են անցյալ դարում ԱԷԿ-ների վթարների ու միջուկային զենքի փորձարկումների արդյունքում տեխնածին ռադիոնուկլիդների արտանետումներից»,- ասաց ՀՀ ԳԱԱ էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնի Ռադիոէկոլոգիայի բաժնի ղեկավար, կենսաբանական գիտությունների թեկնածու Օլգա Բելյաևան:

Նա նշեց, որ առողջական ռիսկի մասին առավել մանրամասն անդրադարձ են կատարելու հետազոտության գիտական հրապարակումներում։ Ապագայում ռադիոնուկլիդների ուսումնասիրության արդյունքում ստացված տվյալները պլանավորվում է զետեղել ՀՀ ռադիոէկոլոգիական ատլասում:

«Այս հետազոտությունն ունի կիրառական նշանակություն, քանի որ մշակվելու են գյուղատնտեսական հողերում բնական ու տեխնածին ռադիոնուկլիդների ակտիվության մակարդակների տարածաբաշխման փորձագիտական քարտեզներ, ինչը ՀՀ կառավարության գերակա ուղղություններից մեկի՝ սննդամթերքի անվտանգության ռիսկերի գնահատման պարտադիր մասն է կազմում։ Հետազոտության կարևորությունն այն է, որ Արմավիրի մարզում է տեղակայված Հայաստանի միակ ատոմակայանը, հետևաբար, տվյալ տարածքում ռադիոակտիվությունն ուսումնասիրելը բխում է ինչպես բնապահպանական, այնպես էլ ազգային անվտանգության հիմնախնդիրներից»,- ասաց Օլգա Բելյաևան: 

Հետազոտությունն իրականացվել է ՀՀ ԳԱԱ Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնի Ռադիոէկոլոգիայի և այլ բաժինների երիտասարդ գիտաշխատողների մասնակցությամբ, բազային ծրագրի շրջանակներում: Հետազոտության համար օգտագործվել են ՀՀ Կրթության գիտության, մշակույթի և սպորտ նախարարության գիտության կոմիտեի կողմից ֆինանսավորվող «Փորձագիտական երկրաքիմիական քարտեզների մշակում` կայուն գյուղատնտեսության զարգացման և սննդի անվտանգության ապահովման համար» նպատակային ծրագրի (ղեկ. Լիլիթ Սահակյան) (2019-2023 թթ.) շրջանակներում 2019 թ. Արմավիրի մարզի տարածքից նմուշառված գյուղատնտեսական հողերը:

ՀՀ ԳԱԱ գիտության հանրայնացման և հասարակայնության հետ կապերի բաժին
23.09.2022թ.


Ազդեր








2025 թ. հոկտեմբերի 22-25-ին ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտը, ՀՀ ԳԱԱ հայագիտության և հասարակական գիտությունների բաժանմունքը, ՌԳԱ Ա. Մ. Գորկու անվան համաշխարհային գրականության ինստիտուտը, Մխիթարյան միաբանությունը, Երևանի պետական համալսարանը, Ավետիք Իսահակյանի տուն-թանգարանը, ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանը հրավիրում են մասնակցելու Ավետիք Իսահակյանի ծննդյան 150-ամյակին նվիրված հոբելյանական միջազգային գիտաժողովին

Ս.թ. հունիսի 12-ին, ժամը 15:00-ին ՀՀ ԳԱԱ Նախագահության նիստերի դահլիճում տեղի կունենա «Հետազոտական նոր հնարավորություններ և համագործակցություն» թեմայով սեմինար, որը կներկայացնի ՀՀ ԳԱԱ ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտի տնօրեն՝ ֆ.-մ.գ.թ. Պավել Մուժիկյանը

2025թ. hունիսի 16-21-ը ՀՀ ԳԱԱ ֆիզիկայի կիրառական պրոբլեմների ինստիտուտը կազմակերպում է Ակադեմիկոս Ալպիկ Մկրտչյանի անվան «Ճառագայթային ֆիզիկա և հարակից կիրառություններ» 4-րդ միջազգային գիտական դպրոցը Երևան քաղաքում

Ս․թ․ հունիսի 26-ին ՀՀ ԳԱԱ-ն, ՀՀ ԳԱԱ Ա.Նալբանդյանի անվան քիմիական ֆիզիկայի ինստիտուտը, Օրգանական և դեղագործական քիմիայի գիտատեխնոլոգիական կենտրոնը, Երկրաբանական գիտությունների ինստիտուտը, Գիտակրթական միջազգային կենտրոնը կազմակերպում է «Ժամանակակից քիմիա և Երկրի մասին գիտություններ. հանրամատչելիացման և ուսուցման հիմնախնդիրներ» խորագրով գիտագործնական համաժողով ավագ դպրոցների քիմիայի և աշխարհագրության ուսուցիչների համար

2025թ․ սեպտեմբերի 8-11 ՀՀ ԳԱԱ ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտը Երևանում անց է կացնում «Մագնիսական և գերհաղորդիչ նյութեր» XIII միջազգային գիտաժողովը (MSM25)

Ս.թ սեպտեմբերի 26-27-ը ՀՀ ԳԱԱ ՇՀՀ կենտրոնը հրավիրում է Ձեզ Գյումրի՝ առկա և հեռավար կարգով մասնակցելու «Շիրակի պատմամշակութային ժառանգությունը. հայագիտության արդի հիմնահարցեր» խորագրով 12-րդ միջազգային գիտաժողովի աշխատանքներին

Ս․թ․ հոկտեմբերի 17-18-ը ՀՀ ԳԱԱ-ն, ՀՀ ԿԳՄՍՆ-ը, ՀՀ ԳԱԱ ԳԿՄԿ-ը ՀՀ ԳԱԱ-ում կազմակերպում են «Բնագիտությունը, մաթեմատիկան, տեխնիկան, ինֆորմատիկան XXI դարում. հանրամատչելիացման և ուսուցման հիմնախնդիրներ ու լուծումներ» խորագրով համահայկական 8-րդ կրթական գիտաժողով

Международный инновационный центр нанотехнологий СНГ (МИЦНТ СНГ) объявляет о проведении в 2025 году очередного Конкурса на соискание грантов и 18-й научной Стажировки для молодых ученых и специалистов из стран СНГ

Հրապարակումներ մամուլում
10/06/2025

Տրվել է ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի մրցանակ 2025–ի մեկնարկը. ո՞ր բնագավառների ներկայացուցիչները կարող են դիմել
news.am
09/06/2025

Հայաստանի գիտության արդյունավետությունը․ համեմատություն Իտալիայի հետ
infocom.am
07/06/2025

Бюраканская обсерватория день за днем
golosarmenii.am
04/06/2025

Тернистый путь и подводные камни
golosarmenii.am
Կայքը հաճախել են
7 359 170

անգամ սկսած 01.01.2005թ.
National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
ՀՀ ԳԱԱ պատկերանիշ (սև, կապույտ)
Ճիշտ տառատեսակի արտապատկերման համար ներբեռնեք և տեղադրեք Arian AMU.ttf
Դեպի վեր Կայքը վերջին անգամ թարմացվել է՝  17:38, 13/06/2025 Դեպի վեր
Գլխավոր էջ - Ակադեմիայի մասին - Բաժանմունքներ - Կազմակերպություններ - Անդամներ - Կապ մեզ հետ - Կառուցվածք - Նախագահության անդամներ
Փաստաթղթեր - Ինովացիոն առաջարկներ - Հրատարակություններ - Հիմնադրամներ - Գիտաժողովներ - Մրցույթներ - Միջազգային համագործակցություն
Երիտասարդական ծրագրեր - Լուսանկարներ - Տեսադարան - Վեբ ռեսուրսներ - Այլ ակադեմիաներ - «Գիտություն» թերթ - «Գիտության աշխարհում» հանդես
Հրապարակումներ մամուլում - Ազդեր - Հոբելյաններ - Համալսարաններ - Նորություններ - Գիտական արդյունքներ - Սփյուռքի բաժինը ներկայացնում է
Երիտասարդ գիտնականի ամբիոն - Մեր երախտավորները - Հայտարարություններ - Կայքի քարտեզ
© Copyright 1998-2025 Բոլոր հեղինակային իրավունքները պաշտպանված են:
Կայքը պատրաստված է և սպասարկվում է Հայաստանի ակադեմիական գիտահետազոտական կոմպյուտերային ցանցի կողմից (ASNET-AM):
Հարցերի կամ առաջարկությունների համար կարող եք ուղարկել նամակ webmaster {[ at ]} sci.am էլեկտրոնային փոստին: