ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա
ՀԱՅ  ENG  РУС
Home academy [@] sci.am Facebook Page
Գլխավոր էջ Ակադեմիայի մասին Բաժանմունքներ Կազմակերպություններ Անդամներ Կապ մեզ հետ
Գրիգորի Գաբրիելյանց
դոկտոր, պրոֆեսոր
Կառուցվածք
Նախագահության անդամներ
Փաստաթղթեր
Ինովացիոն առաջարկներ
Հրատարակություններ
Հիմնադրամներ
Գիտաժողովներ
Մրցույթներ
Միջազգային համագործակցություն
Երիտասարդական ծրագրեր
Լուսանկարներ
Տեսադարան
Վեբ ռեսուրսներ
Այլ ակադեմիաներ
«Գիտություն» թերթ
«Գիտության աշխարհում» հանդես
Հրապարակումներ մամուլում
Ազդեր
Հոբելյաններ
Համալսարաններ
Նորություններ
Գիտական արդյունքներ
Սփյուռքի բաժինը ներկայացնում է
Երիտասարդ գիտնականի ամբիոն
Մեր երախտավորները
Հայտարարություններ
Կայքի քարտեզ
COVID-19
Սփյուռքի բաժինը ներկայացնում է
Պողոս Լևոն Զէքիյան

    ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Պողոս Լևոն Զեքիյանը ծնվել է 1943 թ. հոկտեմբերի 21-ին Թուրքիայում՝ Ստամբուլում:
    Մայրը` Սոֆի Մազլմյանը, թեև բարձրագույն կրթություն չուներ, կարևոր ազդեցություն է ունեցել նրա կյանքի և մտավոր գործունեության ուղղության ընտրության վրա: Հայրը` Անտոն Զեքիյանը, եղել է Թուրքիայի լավագույն ոսկերիչներից մեկը:
   1949 թ. Պողոս Զեքիյանն ընդունվել է Ստամբուլի Վենետիկյան մասնաճյուղի Մխիթարյան նախակրթական դպրոց, սովորել հինգ տարի և հենց այդ ժամանակ հասկացել, որ մեծ ցանկություն ունի շարունակելու իր կրթությունն իբրև հոգևորական, քանզի ամեն անգամ խանդավառվում էր` տեսնելով վարդապետներին: Նախակրթարանն ավարտելուց հետո, քանի որ հնարավորություն էր ստեղծվել կրթությունը շարունակելու Իտալիայի Մխիթարյան միաբանությունում, մայրը` Սոֆին, Պողոսին տանում է Ստամբուլի իտալական դպրոց` շարունակելու կրթությունը:
    1955 թ. նա մեկնում է Վենետիկ` Դպրեվանքում շարունակելու իր ուսումը:  Պողոսն այդ տարիներին ունեցել է այնպիսի ուսուցիչներ, ինչպիսիք էին Հայր Եղիա Փեչիկյանը, Հայր Մեսրոպ Ճանաշյանը, Հայր Ներսես Տեր-Ներսիսյանը, Հայր Պողոս Անանյանը, Հայր Կյուրեղ Քիպարյանը, որոնք կերտել են Պողոս Զեքիյան գիտնականին և անջնջելի հետք թողել նրա ապագայի վրա: Նրանք դասավանդել են ժամանակակից հայոց լեզու, գրականություն, գրաբար, եկեղեցու պատմություն և երիտասարդ Պողոսի մեջ հայագիտության խոր արմատներ գցել:
    1959 թ. տակավին երիտասարդ Պողոսը տեղափոխվում է Հռոմի Գրեգորյան պապական համալսարան, որն այդ տարիներին ապրում էր իր ոսկեդարը, և այդ հաստատությունում սովորում է ինը տարի` մինչև 1968 թ.: Նա մասնագիտանում է փիլիսոփայության, աստվածաբանության, ինչպես նաև արևելյան աստվածաբանության բնագավառներում (1966–1968 թթ.): Նրա ուսուցիչները եղել են 20-րդ դարի քրիստոնյա, հավատացյալ, փիլիսոփայության բնագավառի այնպիսի մեծություններ, ինչպիսիք են Ժոզեֆ Դը Ֆինանսը, Յոհաննես Բապտիստա Լոցը, Ռընե Լատուրելը, Խուան Ալֆարոն, որոնք դասավանդել են փիլիսոփայության և աստվածաբանության բնագավառների տարբեր առարկաներ:
    1967 թ. Պողոս Զեքիյանը ձեռնադրվել է կուսակրոն քահանա` կոչվելով Հայր Լևոն Զեքիյան:
    Շուտով Լևոն Զեքիյանն ստիպված է լինում վերադառնալ Ստամբուլ, քանի որ այն ժամանակահատվածը, որ նրան հատկացվել էր պետության կողմից կրթության նպատակով, արդեն ավարտվում էր: Վերադառնալով նա աշխատանքի է անցնում Ստամբուլի համալսարանի փիլիսոփայության ամբիոնում: Այստեղ գնահատվում է  դասական հունարենի և լատիներենի նրա իմացությունը և որոշվում, որ նա պետք է զբաղվի «Սուրբ Օգոստինոսի ճանաչողական դրությունը» թեմայի ուսումնասիրությամբ: Գիտական թեզ մեծ հաջողությամբ պաշտպանում է  1973 թ.՝ թուրք պրոֆեսորներ Ֆեհբի Էրալբի և Մաջիտ Գեոգբերկի ղեկավարությամբ: Այդպիսով՝ փաստորեն առաջին անգամ թուրքերենով ուսումնասիրություն է կատարվում Սուրբ Օգոստինոսի մասին: Աշխատանքը մեծ հաջողություն է ունենում, և դա փաստում է այն, որ Սուրբ Օգոստինոսը Արևմուտքում առավելապես հայտնի էր իբրև աստվածաբան, մինչդեռ Զեքիյանն առաջին անգամ ուսումնասիրում է Սուրբ Օգոստինոսին՝ իբրև փիլիսոփա, ներկայացնում վերջինիս փիլիսոփայական մոտեցումները:
    Այդ ընթացքում միաժամանակ նա դասավանդում է Ստամբուլի վարժարաններում, հայկական վարժարանում` հայերեն, իտալական վարժարանում` փիլիսոփայություն:
    Գիտական թեզը պաշտպանելուց հետո՝ 1974 թ., նա վերադառնում է Վենետիկ և անմիջապես նշանակվում «Բազմավեպ» պարբերականի խմբագրի օգնական և «Հայ ընտանիք» ամսագրի խմբագիր, որը հայերեն և անգլերեն երկլեզու ամսագիր էր, իսկ 1980-85 թթ. Հայր Լևոն Զեքիյանն արդեն «Բազմավեպ» պարբերականի գլխավոր խմբագիրն էր: 1974 թ. նա դասավանդում է Վենետիկի Մուրադ-Ռաֆայելյան (Մուրատ Ռափայելյան) վարժարանում, իսկ 1982–1985 թթ. նա զբաղեցրել է այդ հաստատության տնօրենի պաշտոնը:
    Երբ 1974 թ.-ին Ստամբուլից վերադառնում է Իտալիա, Հայր Լևոնը մի գրախանութում տեսնում է «Համաշխարհային գրականության պատմությունը»՝ 50 հատորով: Ինչպես շատ հայեր, նա էլ հետաքրքրությունից դրդված փնտրում է հայ գրականության մասին գոնե ինչ-որ տեղեկություն, բայց ոչինչ չի գտնում: Որոշ ժամանակ անց լույս է տեսնում «Համաշխարհային գրականության» մեկ ուրիշ հանրագիտարան, սակայն այնտեղ ևս ոչ մի տեղեկություն չի լինում հայ գրականության մասին: Զեքիյանը հասկանում է, որ պետք է քայլեր ձեռնարկել` հայ գրականությունը դուրս բերելու ստեղծված փակուղային իրավիճակից, և դրա լավագույն ելքը համարում է Վենետիկի պետական համալսարանում հայոց լեզու և գրականություն դասավանդելը: 1976 թվականից մինչև օրս նա ստանձնել է մի կարևոր առաքելություն՝ հատկապես օտարազգի մասնագետներից հայագետների սերունդ պատրաստել, որոնք պետք է դառնան հայոց լեզվի և գրականության նվիրյալներ:
    1985 թվականին Պողոս Զեքիյանը դուրս եկավ Մխիթարյան միաբանության շարքերից, սակայն մինչ օրս նա իրեն համարում է Մխիթարի հետևորդ:
    Վենետիկի պետական համալսարանում Զեքիյանը դասավանդել է մինչև 2011 թ.: Նրա ղեկավարությամբ Վենետիկի համալսարանում և Վատիկանի Արևելյան ինստիտուտում  պաշտպանվել է մագիստրոսական և  թեկնածուական շուրջ 70 աշխատանք: Պաշտպանողներից 25-ը գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան են ստացել և այսօր էլ մեծ հաջողությամբ զբաղվում են հայագիտությամբ: Ի դեպ, նրանց մեծամասնությունը հայազգի չէ: Հարկ է նշել նրա լավագույն ուսանողներից մի քանիսի անունները` Մոնսինյոր Կլաուդիո Գուջերոտտի, որը ինը տարի եղել է Վրաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի պապական դեսպանը, Պայքար Սվազլյան, որն այժմ Իտալիայի հայերի միության նախագահն է, Ալդո Ֆեռարի՝ Ղարաբաղի պատմության մասին մի ծավալուն աշխատության հեղինակ, Ջուստ Տրայինա, որը Մովսես Խորենացու մասին լուրջ հետազոտություն է իրականացրել, և Սորբոնում զբաղվում է հայագիտության ուսումնասիրության հարցերով, Պաուլո Լուկկա, որը «Մնացորդաց գրքի» հայերեն թարգմանությունն է ուսումնասիրել և շատ հետաքրքիր լուծումներ գտել, Բենեդետտա Քոնթին, որն ուսումնասիրել է Դավիթ Անհաղթի փիլիսոփայությունը:
   Այսպիսով՝ պիտի փաստել, որ Զեքիյանի անխոնջ աշխատասիրության շնորհիվ Իտալիայում և առհասարակ Եվրոպայում գործում է հայագիտական լուրջ դպրոց:
   1988 թվականից Զեքիյանը Վատիկանի արևելագիտական համալսարանում դասավանդում է «Հայ եկեղեցու աստվածաբանություն» և «Հայ եկեղեցու հոգևորություն» առարկաները:
   1986 թվականից Պողոս Զեքիյանը Վենետիկի համալսարանում նախաձեռնել է «Ամառային դպրոց», որը տևում է 20-25 օր: Այստեղ դասավանդում են հայագիտություն` արևմտահայերեն, գրականություն, պատմություն, և այժմ աշխարհի հայտնի հայագետներից շատերն անցել են այս դպրոցի դասընթացները: Այս տարիների ընթացքում դասընթացներին մասնակցել է շուրջ 1500 մարդ:
   Պողոս Զեքիյանը հեղինակ է 14 մենագրության, որտեղ հիմնականում ուսումնասիրել է հայերի ներկայությունը Իտալիայում, արդի հայ թատրոնի սկզբնաքայլերը, հայության արդիականացման գործընթացները և հայ ինքնությունը: Աշխատություններ ունի նաև փիլիսոփայության և հումանիզմի վերաբերյալ: Նա իտալերեն է թարգմանել «Նարեկը» և խմբագրել է ավելի քան 25 հատոր գիրք: 200 գիտական հոդվածի հեղինակ է, որի ծանրակշիռ մասը վերաբերում է հայագիտության տարբեր բնագավառներին, փիլիսոփայության խնդիրներին:
   Պողոս Զեքիյանը, բացի հայերենից, տիրապետում է իտալերենի, թուրքերենի, ֆրանսերենի, անգլերենի, գերմաներենի, իսկ հին լեզուներից՝ լատիներենի և հունարենի: 1992 թվականից Վենետիկի գիտության, բանասիրության և արվեստի ինստիտուտի թղթակից անդամ է, իսկ 2005 թ.-ից` իսկական անդամ, 2000 թ.-ից՝ ԵՊՀ պատվավոր դոկտոր, մի շարք համալսարանների պատվավոր պրոֆեսոր: 2000 թ. նա պարգևատրվել է ԵՊՀ ոսկե մեդալով:
   Պողոս Զեքիյանը մինչ այժմ էլ հնարավորության դեպքում սիրով գալիս է Հայաստան և իր գիտելիքները փոխանցում հայ երիտասարդ մասնագետներին ու գիտնականներին:
   Հաշվի առնելով Պողոս Զեքիյանի գիտական, մանկավարժական, հայապահպանության գործում ունեցած մեծ վաստակը, ինչպես նաև մայր հայրենիքի հետ սերտ կապերը՝ Գիտությունների ազգային ակադեմիան 1994 թվականին նրան ընտրել է ԳԱԱ  արտասահմանյան անդամ:
   Պողոս Զեքիյանը ցայսօր մեծ ջանքեր է ներդնում հայապահպանության, հայագիտության դպրոցի ընդլայնման գործում և սերտորեն համագործակցում է Հայաստանի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի և գիտակրթական այլ հաստատությունների հետ:

   Գոհար Իսկանդարյան, պ.գ.թ. դոցենտ
   ՀՀ ԳԱԱ սփյուռքի բաժնի գիտքարտուղար


Ազդեր
Հրապարակումներ մամուլում
07/11/2024

Հիդրոպոնիկ բույսերի արդյունավետությունն ու դրամաշնորհները
1lurer.am
01/11/2024

Կանցկացվի Հայաստանի գիտական համայնքի «Ամենամյա ամփոփիչ գիտաժողով - 2024» գիտական միջոցառումը
hesc.am
31/10/2024

Մեկնարկել է «Հեռավար լաբորատորիաների հիմնադրման ծրագիր - 2025» մրցույթի հայտերի ընդունումը
hesc.am
30/10/2024

Археологи открыли неизвестный храм Урарту. Дневная поверхность
proshloe.com
Կայքը հաճախել են
7 149 101

անգամ սկսած 01.01.2005թ.
National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
ՀՀ ԳԱԱ պատկերանիշ (սև, կապույտ)
Ճիշտ տառատեսակի արտապատկերման համար ներբեռնեք և տեղադրեք Arian AMU.ttf
Դեպի վեր Կայքը վերջին անգամ թարմացվել է՝  17:10, 12/11/2024 Դեպի վեր
Գլխավոր էջ - Ակադեմիայի մասին - Բաժանմունքներ - Կազմակերպություններ - Անդամներ - Կապ մեզ հետ - Կառուցվածք - Նախագահության անդամներ
Փաստաթղթեր - Ինովացիոն առաջարկներ - Հրատարակություններ - Հիմնադրամներ - Գիտաժողովներ - Մրցույթներ - Միջազգային համագործակցություն
Երիտասարդական ծրագրեր - Լուսանկարներ - Տեսադարան - Վեբ ռեսուրսներ - Այլ ակադեմիաներ - «Գիտություն» թերթ - «Գիտության աշխարհում» հանդես
Հրապարակումներ մամուլում - Ազդեր - Հոբելյաններ - Համալսարաններ - Նորություններ - Գիտական արդյունքներ - Սփյուռքի բաժինը ներկայացնում է
Երիտասարդ գիտնականի ամբիոն - Մեր երախտավորները - Հայտարարություններ - Կայքի քարտեզ - COVID-19
© Copyright 1998-2024 Բոլոր հեղինակային իրավունքները պաշտպանված են:
Կայքը պատրաստված է և սպասարկվում է Հայաստանի ակադեմիական գիտահետազոտական կոմպյուտերային ցանցի կողմից (ASNET-AM):
Հարցերի կամ առաջարկությունների համար կարող եք ուղարկել նամակ webmaster {[ at ]} sci.am էլեկտրոնային փոստին: