ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ, ՌԴ գիտության վաստակավոր գործիչ, իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների թեկնածու, պրոֆեսոր, Ռուսաստանի բանկերի միության նախագահ՝ Գարեգին Աշոտի Թոսունյանը, ծնվել է 1955 թվականի մայիսին Երևանում: Հայրը՝ Աշոտ Թոսունյանը պատմաբան էր, իսկ մայրը՝ Կիմա Թոսունյանը, ռուսաց լեզվի ուսուցչուհի:

Դպրոցն ավարտելուց հետո Թոսունյանը 1971 թվականին ընդունվել է Մոսկվայի Լոմոնոսովի անվան պետական համալսարանի ֆիզիկայի ֆակուլտետ և ավարտել 1976-ին: 1986թ. Լենինի անվան համամիութենական էլեկտրատեխնիկական ինստիտուտում պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսություն և ստացել ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

1989թ. ավարտել է Մոսկվայի համամիութենական իրավաբանական ինստիտուտի իրավագիտության ֆակուլտետը (հեռակա), իսկ 1992թ. ՌԴ կառավարման ազգային ակադեմիայի տնտեսագիտության բաժնում ստացել է 3-րդ բարձրագույն կրթությունը: Այդ ընթացքում Մոսկվայի իրավաբանական ինստիտուտում պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսություն և ստացել է իրավաբանական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

1995թ. Թոսունյանը Մոսկվայի պետական իրավաբանական ակադեմիայում պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն՝ «Բանկային գործը և բանկային իրավաբանությունը Ռուսաստանում. փորձը, խնդիրները, հեռանկար» թեմայով: 2010թ. ՌԴ նախագահի հրամանով նրան շնորհվել է «ՌԴ գիտության վաստակավոր գործչի» կոչում: 2011թ. դեկտեմբերին ընտրվել է Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ:

1977-1988թթ. ընթացքում աշխատել է որպես գիտաշխատող, ավագ գիտաշխատող, իսկ ավելի ուշ՝ Դուբնայի միասնական միջուկային ինստիտուտի հետազոտությունների բաժնի վարիչի տեղակալ:

1988թ. Գարեգին Թոսունյանը, թողնելով գիտության ասպարեզը, աշխատանքի է անցնում Մոսկվայի քաղաքային գործադիր կոմիտեի գիտության և տեխնիկայի գլխավոր վարչությունում, ուր հիմնել և ղեկավարել է գիտաարտադրական ընկերություն:

1990թ. Թոսունյանը հրավիրվեց ստեղծելու և ղեկավարելու տեխնոլոգիայի և գիտության զարգացման Մոսկվայի բանկը (Տեխնոբանկ): Լինելով Տեխնոբանկի ղեկավար՝ 1991թ. Թոսունյանը մասնակցել է Ռուսաստանի բանկերի միության ստեղծմանը և հենց այդ ժամանակ էլ ընտրվել այդ միության փոխնախագահ: Մեկ տարի անց հիմնել է միջբանկային ֆինանսական տուն և ղեկավարել է տնօրենների խորհուրդը:

1994թ. միջբանկային ֆինանսական տանը կից ստեղծել է գիտական հետազոտությունների կենտրոն, իսկ 1996թ. միջբանկային ֆինանսական տան հիման վրա ստեղծել է տեղեկատվական գործակալություն:1994թ. Թոսունյանն առաջին անգամ ընտրվել է Ռուսաստանի բանկերի միության առաջին փոխնախագահ, մասնակցել է Մոսկվայի կառավարության լիազոր բանկերի խորհրդի ստեղծմանը:

1996թ. Թոսունյանն ընդգրկվել է ՌԴ կառավարությանն առընթեր բանկային գործունեության խորհրդի կազմում, իսկ մեկ տարի անց՝ Մոսկվայի քաղաքապետ Յուրի Լուժկովը Թոսունյանին նշանակել է իր խորհրդական՝ ֆինանսաիրավական հարցերով (հասարակական հիմունքներով):

1997թ. Թոսունյանը թողնում է Տեխնոբանկի կառավարման նախագահի պաշտոնը՝ մնալով Տեխնոբանկի տնօրենների խորհրդի նախագահի պաշտոնում:

1998թ. նա դառնում է ՌԴ վարչապետ Եվգենի Պրիմակովի խորհրդականը ֆինանսակրեդիտային հարցերով: Պրիմակովի պաշտոնանկությունից հետո Թոսունյանը որոշ ժամանակ առաջին փոխվարչապետի՝ Խրիստենկոյի խորհրդականն էր, որից հետո նշանակվել է ՌԴ Պետդումայի կոմիտեի փորձագիտական խորհրդի նախագահի տեղակալ՝ ֆինանսական շուկայի և վարկային կազմակերպման հարցերով: Այդ պաշտոնից հեռանալուց հետո (2000թ.) Թոսունյանը երկու տարի դասավանդել է ՌԴ կառավարման ազգային ակադեմիայում:

2002թ. Գարեգին Թոսունյանն ընտրվել է Ռուսաստանի բանկերի միության նախագահ: Այդ ժամանակից էլ նա ղեկավարում է Մոսկվայի բանկերի միության խորհուրդը և ռուսական բոլոր շրջանների բանկային միությունների խորհուրդը:

Նա նաև ՌԴ Դաշնային խորհրդի նախագահ Վալենտինա Մատվիենկոյի խորհրդականն էր և Դաշնային խորհրդի միջշրջանային բանկային խորհրդի նախագահի տեղակալը:

2006թ.-ից Թոսունյանը Ռուսաստանի արդյունաբերողների և փորձագետների միության խորհրդի անդամ է:

Թոսունյանը ավելի քան 280 հոդվածների, 50 գրքերի, մենագրությունների և դասագրքերի հեղինակ է:

Թոսունյանն առաջինն էր Ռուսաստանում, որ մշակեց «Բանկային գործ» համալսարանական դասընթացի համակարգը: 1996թ.-ից նա ՌԴ կառավարման ազգային ակադեմիայի «Բանկային կանոններ և ֆինանսականոնային կարգապահություն» ամբիոնի վարիչն է, իսկ 1997թ.-ից ղեկավարում է Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի Պետական իրավունքի ինստիտուտի «Ֆինանսական և բանկային իրավունք» բաժինը:

Նրա գիտական ղեկավարությամբ պատրաստվել են 10-ից ավելի իրավագիտության դոկտորներ և թեկնածուներ: Նա Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի Պետական իրավունքի դոկտորական խորհրդի անդամ է, «Բանկային իրավունք» և «Իրավաբանության հարցեր» ամսագրերի խմբագրական կոլեգիայի անդամ, «Долговой эксперт» և «Национальный банковский журнал» ամսագրերի խորհրդի նախագահի տեղակալ: Գարեգին Թոսունյանը Ռուսաստանի ազատ տնտեսական միության փոխնախագահն է, Մենեջմենթի միջազգային ակադեմիայի ակադեմիկոս և փոխնախագահ: Որպես Ռուսաստանի բանկերի միության նախագահ հիմնական ուշադրությունը նա դարձնում էր գիտական, կրթական աշխատանքի, ֆինանսական գրագիտության բարձրացման հարցերին:

Ամեն ամիս, ինտերնետի միջոցով, նա անց է կացնում առցանց հանդիպում և բաց բանավեճ ուսանողների, դասախոսների համար: Նա տարբեր հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդումների մշտական հյուրն է, ԶԼՄ-ներում հաճախ է հիշվում նրա անունը՝ որպես ֆինանսական փորձագետ:

Գ. Թոսունյանը անց է կացնում հատուկ վարպետության դասեր՝ ինչպես Ռուս-հայկական (Սլավոնական) համալսարանի ուսանողների, այնպես էլ Մոսկվայի Լոմոնոսովի անվան պետական համալսարանի հայ ուսանողական միության համար:

Գ. Թոսունյանը ակտիվ մասնակցություն է ունենում ֆինանսական օմբուդսմենի (հաշտարարի) ամենամյա գիտաժողովներին Հայաստանում, Երևանում հաճախակի հանդես է գալիս զեկույցներով՝ տարբեր ֆորումներում, այդ թվում նաև երիտասարդական:

Հաշվի առնելով Գարեգին Թոսունյանի գիտական ձեռքբերումները և սերտ կապերը Հայաստանի հետ, բարձր գնահատելով նրա ավանդը գիտության մեջ, ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիան 2008 թվականին նրան ընտրել է ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ:

Խոսելով Հայաստանի հետ նրա սերտ համագործակցության մասին, չի կարելիչնշել այն, որ Ռուսաստանի բանկերի միությունը սերտորեն համագործակցումէ Հայաստանի բանկերի միության հետ:

Գիտության ոլորտում իր ձեռքբերումների շնորհիվ 2019թ. նա ընտրվեց Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս:

Գոհար Իսկանդարյան, պ.գ.թ. դոցենտ
ՀՀ ԳԱԱ սփյուռքի բաժնի գիտքարտուղար