National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
ՀԱՅ  ENG  РУС
Home academy [@] sci.am Facebook Page
General Page About Academy Divisions Organizations Members Contact us
Armen Sedrakian
Dr. of Phys. and Math. Sciences, Prof.
Structure
Presidium Members
Documents
Innovation Proposals
Publications
Funds
Conferences
Competitions
International cooperation
Youth programs
Photogallery
Videogallery
Web Resources
Other Academies
"Gitutyun" newspaper
"In the World of Science" Journal
Publications in Press
Notices
Anniversaries
Universities
News
Scientific Results
Diaspora Department presents
Young Scientist Tribune
Our Honored Figures
Announcements
Sitemap
COVID-19
Diaspora Department presents
Yuri Ogannessian

    Ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, Ռուսաստանի ԳԱ իսկական անդամ, ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ  Յուրի Հովհաննիսյանը ծնվել է 1933 թ. ապրիլի 14-ին Դոնի Ռոստովում: Սովորել է Երևանի Ձերժինսկու անվան դպրոցում, 1951թ. ընդունվել է Մոսկվայի ինժեներաֆիզիկական ինստիտուտ: Ուսանելու տարիներին մեծ ակտիվություն է ցուցաբերել ուսանողական գիտական խորհրդում, զբաղվել նոր սինխրոտրոնի մշակմամբ, ինչ էլ կանխորոշել է նրա գիտական հետագա ուղին:
    1956թ. Յուրի Հովհաննիսյանը գերազանց առաջադիմությամբ ավարտելով ԲՈՒՀ-ը՝ աշխատանքի է անցել ԽՍՀՄ միջուկային հետազոտությունների միացյալ ինստիտուտում (ք.Դուբնա), Գ. Ն. Ֆլյորովի բաժանմունքում, ով դարձել է նրա գիտական ղեկավարը: Ֆլյորովը գնահատել է իր աշակերտի մեջ հատկապես ստեղծագործ էներգիան, նպատա կասլացությունը, բարձր պրոֆեսիոնալիզմը և հենց սկզբից էլ նրան վստահել է ամենադժվար խնդիրները: 
    1969թ., 36 տարեկանում, նա պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն ֆիզիկայի տրոհումների թեմայով: Մասնագետների գնահատմամբ նրա դոկտորական ատենախոսությունն ընդգրկուն, համակողմանի և համապարփակ հետազոտություւների արդյունք է և ստացված արդյունքները նոր խոսք էին ֆիզիկայի տրոհման վերաբերյալ: 
    1971թ. Յուրի Հովհաննիսյանը ղեկավարել է ծանր միջուկների հետազոտման ֆիզիկական բաժինը, 1976թ. դարձել Միջուկային հետազոտությունների միացյալ ինստիտուտի գիտական գծով փոխտնօրեն, 1989թ-ից՝ Միջուկային ռեակցիաների լաբորատորիայի տնօրեն: 
    1975թ. Յու.Հովհաննիսյանը արժանացել է ԽՍՀՄ պետական մրցանակի, ԽՍՀՄ ԳԱ Կուրչատովի, միջազգային բազմաթիվ մրցանակների դափնեկիր է:
    Յուրի Հովհաննիսյանն այսօր միջուկային ֆիզիկայի բնագավառում ճանաչված հեղինակություն է, ծանր իոնների ֆիզիկայի հիմնադիրներից: Նրա ղեկավարությամբ Միջուկային հետազոտությունների միացյալ ինստիտուտում (ք.Դուբնա) հայտնաբերվել են Մենդելեևի աղյուսակի նոր տարրեր՝ 112—118 հաջորդական համարներով: Գիտնականի մասնակցությամբ Միջուկային հետազոտությունների միացյալ ինստիտուտում ստեղծվել է ծանր իոնների արագացուցիչների մի ամբողջ սերունդ:
    Ներկայացնելով ֆիզիկոսների աշխատանքը` ՌԴ նախագահին առընթեր գիտության, տեխնոլոգիաների և կրթության խորհրդի գիտական քարտուղար, «Կուրչատովի անվան ինստիտուտ» ազգային հետազոտական կենտրոնի տնօրեն Միխայիլ Կովալչուկը այն համարել է Նոբելյան մրցանակի արժանի հետազոտություն, որի շնորհիվ, ըստ էության, վերաստեղծվել են այն տարրերը, որոնք, լինելով տիեզերքի ծագման ուղեկիցներ, արդեն քայքայվել են: Ֆիզիկոսները սինթեզել են տարրերի մի ամբողջ շարք` 112-րդից մինչեւ 118-րդը, որոնք շարունակվում ու լրացնում են Մենդելեևի աղյուսակը: Հատկանշականն այն է, որ դրանք ֆիզիկայի առումով բավականին երկար են ապրում` տասնյակ ժամեր, ինչը թույլ է տալիս ոչ միայն գիտելիքներ ստանալ տիեզերքի կառուցվածքի մասին, այլև անցնել նոր «երկարակյաց» տարրերի սինթեզին:

    Մ. Կովալչուկի խոսքով Յուրի Հովհաննիսյանը կարժանանա Նոբելյան մրցանակի: Նոր տարրերի սինթեզման խնդրին նա նվիրաբերել է իր բեղմնավոր կյանքի 55 տարին, և ստացված գիտական արդյունքները հիրավի համաշխարհային մասշտաբի են:
    1990թ., երբ ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիայում ընտրությունների տարի էր, ֆիզիկայի ոլորտում թեկնածուների պակաս չէր զգացվում: Ուշագրավ է նրա գիտական ղեկավարի` Գ.Ն.Ֆլյորովի խոսքերը. «Ծանր իոնների ֆիզիկան այսօր ինտենսիվորեն զարգանում է ԱՄՆ-ում, Ֆրանսիայում, Գերմանիայում և մենք պետք է ոչ միայն պահպանենք, այլև ամրապնդենք մեր դիրքերը: Երբ մտածում եմ՝ ում կարող եմ ես հանձնել ծանր իոնների ֆիզիկայի ողջ աշխատանքը, առանց դյուզն-ինչ կասկածիւ կտամ իմ աշակերտի` Յուրի Հովհաննիսյանի անունը»: 1990թ. Յ. Հովհաննիսյանն ընտրվեց ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ:

    Նրա կազմակեպչական ջիղը հիացրել և օրինակելի է եղել շատ ինստիտուտների ղեկավարների համար: 1990-ականներին, երբ գիտության ոլորտը լքում էին հազարավոր գիտնականներ, Յուրի Հովհաննիսյանը հետևյալ միտքն է արտահայտել. «Այո՛, կարելի է լալ և սգալ, փնտրել հարգելի և օբյեկտիվ պատճառներ` արդարացնելու սեփական ապիկարությունը: Պետք է փնտրել դժվար իրավիճակից ելքեր, հայթայթել ֆինանսավորման նոր աղբյուրներ, առաջացած խնդիրների լուծման ուղղությամբ գտնել նոր որոշումներ»:
    2003թ. Յուրի Հովհաննիսյանն ընտրվում է Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս ֆիզիկայի բաժանմունքից:


    Հատկանշական է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի խոսքը հայազգի մեծանուն գիտնականի ծննդյան 75 ամյակին նվիրված ուղերձում «Ուրախալի է, որ տարիներ շարունակ Դուք մեծ ուշադրություն եք դարձնում մասնագետների պատրաստման գործին: Ձեր աշակերտների մեջ արդեն բավական շատ հայտնի գիտնականներ կան, որոնք հպարտությամբ Ձեզ կոչում են իրենց ուսուցիչ»:
    Յուրի Հովհաննիսյանի աշակերտներից 6-ն արդեն գիտությունների դոկտորներ են, 20-ից ավելին՝ գիտությունների թեկնածուներ:
    Յ.Հովհաննիսյանը «Физика элементарных частиц и атомного ядра», «Europhysics news» и «Ядерная физика», «J. Phys. G», «Nuclear Physics News International» հանդեսների  խմբագրան խորհրդի անդամ, նա Փարիզի և Ճապոնիայի Կոնան համալսարանի պրոֆեսոր: 1995թ. ընտրվել է Սերբիայի գիտության և արվեստի ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ, 2002թ.՝ Ֆրանկֆուրտի համալսարանի, նույն թվականին՝ Իտալիայի Մեսինա համալսարանի պատվավոր դոկտոր: Յուրի Հովհաննիսյանը նաև Երևանի պետական համալսարանի պատվավոր դոկտոր է: Նա ավելի քան 250 գիտական աշխատությունների, 3 մենագրության հեղինակ է:  
    Հայազգի մեծանուն գիտնականն այս տարիներին չկորցրեց կապը մայր հայրենիք հետ և մինչև օրս ակտիվ համագործակցում է գիտական կազմակերպությունների հետ: 

    2010 թ. Յուրի Հովհաննիսյանը կրկին Հայաստանում էր. այցի նպատակն էր` Երևանի ֆիզիկայի ինստիտուտի վերակառուցման միջոցառումների քննարկումը, այդ թվում` կազմակերպությունում տարվող գիտական հետազոտությունների ուղղությունների ճշգրտումը, Ազգային լաբորատորիայի կառուցվածքի և կառավարման մոդելի քննարկումը, ինչպես նաև Դուբնայի միջուկային հետազոտությունների միացյալ ինստիտուտի հնարավոր աջակցությունն այդ գործընթացներին: 
    Հաշվի առնելով Յուրի Հովհաննիսյանի գիտական, մանկավարժական մեծ վաստակը, ինչպես նաև մայր հայրենիքի հետ սերտ կապերը, ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիան 2006 թ. նրան ընտրել է ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ, իսկ 2008 թ. շնորհվեց Գիտությունների ազգային ակադեմիայի ոսկե մեդալ:

Գոհար Իսկանդարյան, պ.գ.թ. դոցենտ
ՀՀ ԳԱԱ սփյուռքի բաժնի գիտքարտուղար


Notices
Publications in Press
30/09/2024

Գիտության շաբաթ
gituzh.am
29/09/2024

«Բարձրագույն կրթության և գիտության» մասին օրենքի նախագիծը՝ ԿԳՄՍ նախարարին կից հասարակական խորհրդի նիստի օրակարգում
escs.am
29/09/2024

Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին նոր օրենք. Գիտուժի ու գիտական համայնքի արձագանքը
https://media-center.am/
28/09/2024

ԳԱԱ կազմում չեն լինի գիտական կազմակերպություններ, այն կդառնա խորհրդատվական մարմին
1lurer.am
This site has been visited
7 118 228

times since 01.01.2005
National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
NAS RA Logo (black, blue)
Top Website last updated on:  15:30, 08/10/2024 Top
General Page - About Academy - Divisions - Organizations - Members - Contact us - Structure - Presidium Members
Documents - Innovation Proposals - Publications - Funds - Conferences - Competitions - International cooperation
Youth programs - Photogallery - Videogallery - Web Resources - Other Academies - "Gitutyun" newspaper - "In the World of Science" Journal
Publications in Press - Notices - Anniversaries - Universities - News - Scientific Results - Diaspora Department presents
Young Scientist Tribune - Our Honored Figures - Announcements - Sitemap - COVID-19
© Copyright 1998-2024 All Rights Reserved.
Website is created and supported by Academical Scientific Research Computer Network of Armenia (ASNET-AM)
For any suggestions write to webmaster {[ at ]} sci.am