National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
ՀԱՅ  ENG  РУС
Home academy [@] sci.am Facebook Page
General Page About Academy Divisions Organizations Members Contact us
Armen Sedrakian
Dr. of Phys. and Math. Sciences, Prof.
Structure
Presidium Members
Documents
Innovation Proposals
Publications
Funds
Conferences
Competitions
International cooperation
Youth programs
Photogallery
Videogallery
Web Resources
Other Academies
"Gitutyun" newspaper
"In the World of Science" Journal
Publications in Press
Notices
Anniversaries
Universities
News
Scientific Results
Diaspora Department presents
Young Scientist Tribune
Our Honored Figures
Announcements
Sitemap
COVID-19
Diaspora Department presents
Anaïd Donabédian

   Բանասիրական գիտությունների դոկտոր, ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ Անահիտ Տոնապետյանը ծնվել է 1962թ. ապրիլի 18-ին, Ֆրանսիայի Լիոն քաղաքում: Նրա կրթության, դաստիարակության և հոգեկերտվածքի վրա անջնջելի հետք են թողել պապիկն ու տատիկը: Խարբերդցի պապիկին՝  Տոնապետ Տոնապետյանին, Անահիտը համարում է իր հայկական արժեհամակարգի հիմնական սյունը: Տոնապետը 1913թ. մեկնել էր Միացյալ Նահանգներ և, ճակատագրի կամոք, ամբողջ ընտանիքից, որը բաղկացած էր 12 անդամից, միայն ինքն է փրկվում եղեռնից: Լսելով Ցեղասպանության մասին՝ Տոնապետն անդամագրվում է Ֆրանսիայի Արևելյան լեգեոնին, քանի որ այդ ժամանակ Ֆրանսիան ծրագրում էր ազատագրել Կիլիկիան և այդ նպատակով հավաքագրում էր հայազգի կամավորականների: Պապիկը նորից հնարավորություն է ունենում մտնել «Էրգիր», որտեղ ամուսննում է և 1922թ. ընտանիքով գաղթում Ֆրանսիա: Անահիտ Տոնապետյանի ծնողները` Ավետիսը և Շաքեն, ծնված լինելով Ֆրանսիայում, ցանկանում էին ստեղծվել ավանդական հայկական ընտանիք՝ իրենց չորս երեխաներին փոխանցելով հայկական արժեքներն ու լեզուն, ինչպես նաև սերը ուսման նկատմամբ:
   Լիոնում հայկական դպրոց չլինելու պատճառով Անահիտը հաճախում է պետական դպրոց՝ միևնույն ժամանակ բաց չթողնելով հինգշաբթի օրերին Լիոնի հայկական առաքելական եկեղեցուն կից շաբաթական մեկօրյա հայկական դպրոցի դասընթացներն. այստեղ նա սովորում էր հայոց լեզու, գրականություն, պատմություն, պար, երգ:
   1979թ. ավարտելով ֆրանսիական միջնակարգ դպրոցը՝ Անահիտը շարունակում է կրթությունը հումանիտար բարձրագույն դպրոցների նախապատրաստական դասընթացներում: Որպես գերակա ուղղություն նա նախընտրում է ռուսերենը: Անահիտն ընդհանրապես սիրում էր ուսումնասիրել լեզուներ և գիտական ուղղությունը կարծես թե կանխորոշված էր: Այստեղ սովորելը հնարավորություն է տալիս Տոնապետյանին ստանալ գերազանցության կրթաթոշակ և 1982թ. ընդունվել Սորբոնի համալսարան: Ուսման տարիներին նա վերապատրաստման դասընթացների է մեկնում ԽՍՀՄ՝ Մոսկվայի պետական համալսարանում կատարելագործելու ռուսերենը:
   Վերադառնալով Ֆրանսիա՝ Անահիտը մասնակցում է ամենահեղինակավոր համարվող «Ագրեգասյոն» մրցույթին և դառնում բարձր աստիճանի ուսուցիչ: Սկզբում դասավանդում է դպրոցում, այնուհետև տեղափոխվում է Սորբոն:
   1991թ. Անահիտ Տոնապետյանը Ֆրանսիայի խոշոր լեզվաբաններից մեկի՝ Կլոդ Աժեժի ղեկավարությամբ մեծ հաջողությամբ պաշտպանում է «Հոդի գործածությունը արևմտահայերենում» դոկտորական ատենախոսությունը՝ առաջին անգամ ստեղծեելով արևմտահայերենի լեզվաբանական էլեկտրոնային կորպուսը: Նույն տարում էլ աշխատանքի է ընդունվում Արևելյան լեզուների և քաղաքակրթությունների համալսարանի հայագիտության ամբիոնում, որտեղ մինչև այժմ էլ դասավանդում է որպես պրոֆեսոր: Միաժամանակ նա երկար տարիներ եղել է ընդհանուր լեզվաբանության լաբորատորիայի տնօրենը:
   Անահիտ Տոնապետյանը դասավանդել է նաև Լիբանանի Ամերիկյան համալսարանում և դաշտային աշխատանք իրականացրել Բեյրութում:Նրա հիմնական նպատակը արևմտահայերենի զարգացումները և արդի վիճակը ուսումնասիրելն է: Նրա ղեկավարությամբ մեկ ամերիկացի ասպիրանտ կատարել է  գիտական աշխատանք՝ «Միջին Արևելքում արևմտահայերենի կացությունը վտանգված լեզուների շարքում» թեմայով: Վերջինս իրականացրել է դաշտային աշխատանք Բեյրութում: Իր հետազոտություններում Անահիտ Տոնապետյան այսօր խորացնում է նաև աշխարհագրալեզվաբանական նորարարական մեթոդները, որոնք համադրում են բարբառագիտության և արևելյան լեզվաբանության հարցադրումներ՝ աշխարհագրական տեղեկատվական համակարգի օժանդակությամբ:
   Անահիտ Տոնապետյանն անցած տարիների ընթացքում հրատարակել է ավելի քան 30 գիտական հոդված, խմբագրել է 5 գիտական աշխատություն: Նա Շվեյցարիայում տպագրվող «Լեզվական փաստեր» (Faits de Langues) միջազգային գիտական ամսագրի գլխավոր խմբագիրն է:
   Անահիտ Տոնապետյանը միշտ համագործակցել է ՀՀ ԳԱԱ կառույցների և հատկապես Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի հետ: Այդ համագործակցության շրջանակներում 1999թ. Փարիզում նա կազմակերպել է հայոց լեզվին նվիրված միջազգային կոնֆերանս, որին Հայաստանից մասնակցել է ավելի քան 20 մասնագետ, իսկ 2001թ. Ստեփանակերտում իրականացրել է «Հայերենի առաջին բարբառագիտության» միջազգային գիտաժողովը, որին արտերկրից մասնակցել է 22 գիտնական: 
   Անահիտ Տոնապետյանն այսօր էլ շարունակում է սերտորեն համագործակցել ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի հետ: Ստանալով ՀՀ գիտպետկոմի և Ֆրանսիայի գիտական հետազոտությունների ազգային կենտրոնի դրամաշնորհը՝ փորձել է իրականացնել գիտական համատեղ աշխատանք: Նպատակը Հայաստանի շրջաններում բնակվող ներգաղթած հայության բարբառների դաշտային աշխատանք իրականացումն էր: Անահիտ Տոնապետյանն առկա և հեռակա բազմաթիվ դասախոսություններ է կարդացել ինչպես ԵՊՀ ուսանողների, այնպես էլ Հնագիտության և ազգագարության ինստիտուտի գիտաշխատողների համար:
   Հաշվի առնելով Անահիտ Տոնապետյանի գիտական, մանկավարժական և Հայաստանի գիտական կառույցների հետ սերտ համագործակցության բարձր արդյունավետությունը՝ 2011թ. ՀՀ ԳԱԱ-ն նրան ընտրել է արտասահմանյան անդամ: 2014թ. ապրիլին, մինչ Տոնապետյանը մասնակցում էր ՀՀ ԳԱԱ ընդհանուր ժողովին, Ֆրանսիայի Հանրապետությունն իր դեկրետով նրան՝ Ֆրանսիայի Հանրապետության գիտության և կրթության ոլոտին մատուցած ծառայությունների համար շնորհել է Պատվավոր Լեգեոնի շքանշան: 

  Գոհար Իսկանդարյան, պ.գ.թ., դոցենտ,
  ՀՀ ԳԱԱ սփյուռքի բաժնի գիտքարտուղար


Notices
Publications in Press
30/09/2024

Գիտության շաբաթ
gituzh.am
29/09/2024

«Բարձրագույն կրթության և գիտության» մասին օրենքի նախագիծը՝ ԿԳՄՍ նախարարին կից հասարակական խորհրդի նիստի օրակարգում
escs.am
29/09/2024

Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին նոր օրենք. Գիտուժի ու գիտական համայնքի արձագանքը
https://media-center.am/
28/09/2024

ԳԱԱ կազմում չեն լինի գիտական կազմակերպություններ, այն կդառնա խորհրդատվական մարմին
1lurer.am
This site has been visited
7 114 596

times since 01.01.2005
National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
NAS RA Logo (black, blue)
Top Website last updated on:  17:00, 04/10/2024 Top
General Page - About Academy - Divisions - Organizations - Members - Contact us - Structure - Presidium Members
Documents - Innovation Proposals - Publications - Funds - Conferences - Competitions - International cooperation
Youth programs - Photogallery - Videogallery - Web Resources - Other Academies - "Gitutyun" newspaper - "In the World of Science" Journal
Publications in Press - Notices - Anniversaries - Universities - News - Scientific Results - Diaspora Department presents
Young Scientist Tribune - Our Honored Figures - Announcements - Sitemap - COVID-19
© Copyright 1998-2024 All Rights Reserved.
Website is created and supported by Academical Scientific Research Computer Network of Armenia (ASNET-AM)
For any suggestions write to webmaster {[ at ]} sci.am