Սույն թվականի մայիսի 31-ին Երևանում՝ Ինժեներական քաղաքում, տեղի ունեցավ Հայաստանի ազգային գերհամակարգչային կենտրոնի բացման արարողությունը։ Կենտրոնում տեղադրված է տարածաշրջանում առաջին՝ «Ազնավուր» գերհամակարգիչը, որն անվանակոչվել է ի պատիվ ֆրանսահայ նշանավոր շանսոնիե Շառլ Ազնավուրի։

Հայաստանի ազգային գերհամակարգչային կենտրոնի շահագործումն ու սպասարկումն իրականացվելու է ՀՀ ԳԱԱ Ինֆորմատիկայի և ավտոմատացման պրոբլեմների ինստիտուտի կողմից։ Այս բացառիկ կենտրոնի ստեղծմանն աջակցել են ՀՀ կառավարությունը, Համաշխարհային բանկը, Եվրոպական միությունը, ՀՀ ԳԱԱ-ն, «Ձեռնարկությունների ինկուբատոր» հիմնադրամը, ԱԹՈՍ (ներկայում՝ Էվիդեն) ընկերությունը։ 

Հայաստանի ազգային գերհամակարգչային կենտրոնի պաշտոնական բացման արարողությանը մասնակցեցին պետական, դիվանագիտական, գիտական և մասնավոր ոլորտների ներկայացուցիչներ։ 

Միջոցառման մասնակիցներին ողջունեց ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահի տեղակալ Հակոբ Արշակյանը։ «Մենք ցանկանում ենք լավագույն հնարավորությունները ստեղծել գիտնականների ու ինժեներների համար, ովքեր ցանկանում են ստեղծագործ աշխատանքով զբաղվել: Սա շատ կարևոր է, որովհետև գիտնականը, որը չունի աշխատասենյակ, սարքավորումներ, համապատասխան ծրագրային ապահովում, գործնականում անհնար է ունենալ համաշխարհային կարգի տպագրվող հոդվածներ ու ստեղծագործ աշխատանք: Նույնը վերաբերում է ինժեներներին, որոնք առանց սարքավորումների, առանց համապատասխան ենթակառուցվածքների չեն կարող ստեղծագործ աշխատանքով զբաղվել։ Սա է այն հիմնական գործոնը, որի պատճառով ԽՍՀՄ փլուզումից հետո Հայաստանից գնացել են ստեղծագործ աշխատանքով զբաղվող մարդիկ: Այս առումով ես շատ կարևորում եմ գերհամակարգչային կենտրոնի բացումը», - ասաց Հակոբ Արշակյանը։ 

Բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյանն իր ողջույնի խոսքում նշեց․ «Հայաստանը ձգտում է դառնալ մի երկիր, որը նորարարական լուծումներ կառաջարկի ոչ միայն սեփական ժողովրդին, այլև, առհասարակ, Երկիր մոլորակին։ Եվ այս միջավայրը՝ Ինժեներական քաղաքն իր նոր գերհամակարգչային կենտրոնով, ևս մեկ քայլ մեզ առաջ է մղելու մեր երազանքի ճանապարհին: Այս կենտրոնի բացումը մեծ ձեռքբերում է Հայաստանի գիտական և տեխնոլոգիական կյանքում, և բարձր արտադրողականությամբ հաշվողական սարքավորումների, արհեստական բանականության, ամպային տեխնոլոգիաների զարգացման համատեքստում այն իրապես մեծ քայլ է լինելու։ Կենտրոնը հնարավորություն կտա ստանալ բարձր որակավորում ունեցող մասնագետներ, ովքեր կկրթեն նոր մասնագետների, նոր սերնդի»։

Ելույթներով հանդես եկան նաև Համաշխարհային բանկի հայաստանյան գրասենյակի ղեկավար Կարոլին Գեգինատը, ՀՀ-ում ԵՄ պատվիրակության ղեկավար Վասիլիս Մարագոսը, ԱՄՆ դեսպանության քաղաքատնտեսական բաժնի ղեկավար Ալիսոն Հաննան, Ինժեներական ասոցիացիայի նախագահ Արամ Սալաթյանը՝ շեշտելով Հայաստանի ազգային գերհամակարգչային կենտրոնի կարևորությունը պետության զարգացման գործում։ 

Կենտրոնում տեղադրված «Ազնավուր» գերհամակարգիչը նվիրաբերվել է ՀՀ ԳԱԱ Ինֆորմատիկայի և ավտոմատացման պրոբլեմների ինստիտուտին Ֆրանսիայի Թուլուզի Համակարգչային գիտությունների գիտահետազոտական ինստիտուտի կողմից։ 

Շառլ Ազնավուրի որդի, «Ազնավուր» հիմնադրամի համահիմնադիր և հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ Նիկոլա Ազնավուրը միջոցառման ժամանակ շեշտեց, որ հայրը, ում պատվին անվանակոչված է գերհամակարգիչը, հետաքրքրված էր ժամանակակից տեխնոլոգիաներով ու նորարարություններով։ «1980-ականներին հայրս արդեն համակարգիչ ուներ, որն օգտագործում էր տեքստեր գրելիս և երգ ձայնագրելիս։ Թերևս դա էր պատճառը, որ վաղ տարիքից տարված եմ եղել տեխնոլոգիաներով։ Հուսով եմ, որ այս սուպերհամակարգիչը կոգեշնչի հետազոտողներին հասնել մեծ առաջընթացի», - ասաց Նիկոլա Ազնավուրը։

Միջոցառման ժամանակ հատուկ շնորհակալություն հայտնեցին ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս Յուրի Շուքուրյանին՝ «Ազնավուր» գերհամակարգիչը Հայաստան բերելու և հզորացնելու գործում իր կարևոր դերի համար։ 

ՀՀ ԳԱԱ Ինֆորմատիկայի և ավտոմատացման պրոբլեմների ինստիտուտի տնօրեն Հրաչյա Ասցատրյանը նշեց, որ «Ազնավուր» գերհամակարգչի ձեռք բերումը ՀՀ ԳԱԱ Ինֆորմատիկայի և ավտոմատացման պրոբլեմների ինստիտուտի և Ֆրանսիայի Թուլուզի Համակարգչային գիտությունների գիտահետազոտական ինստիտուտի 25 տարվա համագործակցության արդյունք է։ 

Արևելյան գործընկերության երկրներից Հայաստանն առաջինն է, իսկ Եվրասիական տնտեսական միության մեջ երկրորդ երկիրն է, որտեղ նման գերհամակարգիչ է տեղադրվել։ Այս նորագույն ենթակառուցվածքը լուրջ խթան է Հայաստանում հաշվողական գիտության զարգացման համար, ինչը շղթայական դրական արդյունքը կունենա գիտության մի շարք ուղղությունների շարունակական առաջընթացի համար։

«Ազնավուր» գերհամակարգիչն ունի 1 տերաֆլոպ հզորություն և վայրկյանում տեսականորեն կարող է իրականացնել 1015 գործողություն: Այն բաղկացած է մոտ 24․500 միջուկներից՝ միացված արագագործ կապուղիներով, որոնք հնարավորություն են տալիս իրականացնել բարձր հաշվողական խնդիրներ։ Գիտնականներն ու հետազոտողները, մասնավոր և պետական ոլորտները կարող են հասանելիություն ունենալ մինչև 1500 տերաբայթ հիշողության սարքերի: 

«Գերհամակարգիչը կարող է օգտագործվել արհեստական բանականության, տվյալագիտության, թվային գիտության, ամպային, մեքենայական ուսուցման, քվանտային ֆիզիկայի, աստրոֆիզիկայի, կենսաինֆորմատիկա և բազմաթիվ այլ ոլորտներում։  Նման գիտությունները զարգացնելու համար հզոր հաշվողական ռեսուրսներ են պետք։ Շնորհակալություն մեր գործընկերներին աջակցության համար, որը հնարավորություն տվեց իրականացնել մեր այս երազանքը», - ասաց Հրաչյա Ասցատրյանը։ 

ՀՀ ԳԱԱ գիտության հանրայնացման և հասարակայնության հետ կապերի բաժին
03․06․2024թ.