National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
ՀԱՅ  ENG  РУС
Home academy [@] sci.am Facebook Page
General Page About Academy Divisions Organizations Members Contact us
Armen Sedrakian
Dr. of Phys. and Math. Sciences, Prof.
Structure
Presidium Members
Documents
Innovation Proposals
Publications
Funds
Conferences
Competitions
International cooperation
Youth programs
Photogallery
Videogallery
Web Resources
Other Academies
"Gitutyun" newspaper
"In the World of Science" Journal
Publications in Press
Notices
Anniversaries
Universities
News
Scientific Results
Diaspora Department presents
Young Scientist Tribune
Our Honored Figures
Announcements
Sitemap
COVID-19
News
21/12/2023
ՀՀ գիտական հանրությունը նշեց ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի 80-ամյա հոբելյանը

Սույն թվականի դեկտեմբերի 20-ին ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայում տեղի ունեցավ հանդիսավոր միջոցառում՝ նվիրված ՀՀ ԳԱԱ հիմնադրման 80-ամյակին։

Միջոցառմանը մասնակցեցին ՀՀ նախագահ Վահագն Խաչատուրյանը, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանը, ՀՀ ԿԳՄՍՆ բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի նախագահ Սարգիս Հայոցյանը, ՀՀ ԳԱԱ նախագահության անդամները, ՀՀ ԳԱԱ 

ինստիտուտների, գիտական կենտրոնների տնօրեններ, ԲՈՒՀ-երի ռեկտորներ, պատվիրակություններ արտերկրից, դեսպաններ, ՀՀ կառավարության անդամներ, ՀՀ Ազգային ժողովի պատգամավորներ, գիտական հանրության ներկայացուցիչներ։

Հոբելյանական միջոցառման մասնակիցներին ողջունեց ՀՀ ԳԱԱ նախագահ, ակադեմիկոս Աշոտ Սաղյանը։

«80 տարիների ընթացքում Հանրապետության բարձրագույն գիտական կենտրոնը դժվարին և բովանդակաշատ ուղի է անցել, մեծ գիտական նվաճումներ ձեռք բերել, արժանացել համաշխարհային ճանաչման: Երկրի գիտական ներուժի պահպանումն ու գիտության զարգացումը, գիտատեխնիկական առաջընթացի ապահովումն ու նոր կադրերի պատրաստումը եղել են ակադեմիայի գործունեության առաջնահերթ ուղղությունները։ 80-ամյա կենսագրությունը միայն իր՝ ակադեմիայի պատմությունը չէ, իրականում այն նաև մեր երկրի պատմությունն է: Այդ տարիների ընթացքում ակադեմիայում կատարվել են համաշխարհային հնչեղության աշխատանքներ ֆիզիկայի, աստղագիտության, մաթեմատիկայի, հաշվողական տեխնիկայի, մեխանիկայի, քիմիայի, կենսաբանության բնագավառներում: Համաշխարհային գիտությունը հարստացել է նորանոր նվաճումներով, ձեռքբերումներով, որոնք հնարավորություն են տվել Հայաստանի Հանրապետությունում ստեղծել միջազգային չափանիշներին համապատասխանող գիտական դպրոցներ ֆիզիկայի, աստղագիտության, մաթեմատիկայի, հաշվողական տեխնիկայի, քիմիայի, կենսաբանության, հնագիտության և այլ բնագավառներում։ 

Այսօր ժամանակի հրամայականն է մշակել և ներդնել Գիտությունների ազգային ակադեմիայի բարեփոխումների ծրագիրը, արդիականացնել համակարգի գործառույթները` դրանք համապատասխանեցնելով գիտության զարգացման ժամանակակից պահանջներին, վերափոխել համակարգում իրականացվող հետազոտությունների ուղղվածությունը, հիմնական ուշադրությունը բևեռելով հանրապետության տնտեսության կարիքներից բխող կիրառական աշխատանքներին, ակտիվացնել պետական կառավարման մարմիններին գիտամեթոդական և փորձագիտական խորհրդատվություն տրամադրելու գործընթացը, ներդնել գիտական կադրերի վերարտադրության արդյունավետ համակարգ, գիտական կազմակերպությունների ղեկավար մարմիններում ներգրավել երիտասարդ գիտնականներին, զարգացնել միջազգային գիտական համագործակցությունը։

Շնորհավորում եմ մեր հանրությանը Գիտությունների ազգային ակադեմիայի 80-ամյա հոբելյանի կապակցությամբ և հուսով եմ, որ ՀՀ ԳԱԱ-ն իր արժանավայել տեղը կպահպանի մեր հասարակության մեջ և պետության ապագա ռազմավարական ծրագրերում», - իր ելույթում ասաց ՀՀ ԳԱԱ նախագահ Աշոտ Սաղյանը։

Շնորհավորելով ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի 80-ամյա հոբելյանի առթիվ՝ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, մասնավորապես, ասաց․ «Մենք այս դահլիճում բազմիցս առիթներ ունեցել ենք խոսելու Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի փառահեղ ժառանգության մասին, և ուզում եմ ընդգծել, որ մենք դա դիտարկում ենք ոչ թե որպես արձանագրում, այլ ապագայի մեջ ռազմավարական ներդրում անելու անհրաժեշտ, կարևոր և ռազմավարական ակտիվ:

Շատ մեծ կուտակված գիտական պոտենցիալ կա, և իսկական ժամանակն է, ինչքան էլ ուշացած, որ Հայաստանի կառավարությունը լուրջ ներդրումներ անի գիտության ոլորտում: Նաև այս գործոնն է դերակատարում ունեցել, որ մենք 2019թ. շարունակաբար ավելացնում ենք գիտության ֆինանսավորումը Հայաստանի Հանրապետությունում: 2018թ. համեմատ 2023թ. գիտության ոլորտի ֆինանսավորումն ավելացել է 151 տոկոսով՝ շուրջ 2,5 անգամ: 2024թ. արդեն գիտության ֆինանսավորումն ընդունված բյուջեով կավելանա 181 տոկոսով:

Այս համատեքստում շատ կարևոր եմ համարում ընդգծել այն ծրագիրը, որը վերաբերում է գիտության ոլորտի աշխատողների աշխատավարձի բարձրացմանը, որը մեկնարկել է 2022թ. հունվարի 1-ից և շարունակվելու է մինչև 2026թ.: 

Կարծում եմ`չափազանց կարևոր է ևս մեկ նորամուծություն, որ մենք իրականացրել ենք։ 2022թ. գիտնականները և գիտական թիմերը մրցութային կարգով ստանում են դրամաշնորհներ։ 2023թ. այս մրցութային, դրամաշնորհային ծրագրերով շնորհվել է 8.4 միլիարդ դրամի դրամաշնորհ: 2024թ. պետական բյուջեով դրամաշնորհի ծավալը կլինի 9.3 միլիարդ դրամ:

Ուզում եմ ընդգծել, որ 2024թ. արդյունքներով այս դրամաշնորհային ծրագիրը կառնչվի շուրջ 1000 գիտնականի: Մեր հաշվարկներով՝ այս ծրագրերի գործարկման արդյունքում Հայաստանում գիտական գործունեությամբ զբաղվող մարդկանց թիվը 2022-2023թթ․ ավելացել է շուրջ 296 գիտնականով։ Ընդ որում, նրանց մեծ մասը 55 տարեկանից ցածր տարիք ունեցող գիտնականներ են», - ասաց Նիկոլ Փաշինյանը։

ՀՀ վարչապետը նշեց, որ կառավարությունը Հայաստանի Հանրապետության զարգացումը պատկերացնում է գիտության ոլորտի լրջագույն զարգացումներով և բարեփոխումներով:

«Ինչպես նախկինում չենք պատկերացրել, ապագայում էլ չենք պատկերացնում Հայաստանի Հանրապետությունն առանց զարգացած գիտակրթական ոլորտի, հենց կրթության, գիտության մեջ ենք տեսնում Հայաստանի Հանրապետության ապագայի ռազմավարական պլանավորումն ու ապահովումը»,- ընդգծեց Նիկոլ Փաշինյանը:

Շնորհավորելով ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի 80-ամյա հոբելյանի առթիվ՝ ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը նշեց՝ կրթության ոլորտի բարեփոխումներն են նաև, որ ապահովելու են գիտության զարգացումը՝ ամբողջացնելով ողջ շղթան հանրակրթությունից մինչև գիտություն: Ժաննա Անդրեասյանը կարևորեց դպրոցներում իրականացվող նոր ծրագրերը, որոնք ուղղված են երեխաների շրջանում գիտության տարածմանը: Նա անդրադարձավ «Հայկական համադպրոցական գիտության փառատոնին»:

«Ամեն տարի էականորեն ավելանում է գիտության փառատոնին իրենց նախագծերը ներկայացնող երեխաների թիվը: Այս տարի հայտերի թիվը կրկնապատկվել է նախորդ տարվա համեմատ: Գիտության փառատոնի միջոցով մեր երեխաները հնարավորություն են ստանում նաև միջազգային գիտական փառատոնների մասնակցելու»,- ասաց Ժաննա Անդրեասյանը:

Նախարարը կարևորեց «Քո գիտությունը դպրոցում›› ծրագիրը, որն արդեն իրականացվում է նաև լաբորատոր փորձերի հնարավորություն ընձեռող գիտական միջավայրում: Բուսաբանական այգում նախատեսվում է գիտության թանգարանի կառուցում, որը կլրացնի այդ միջավայրն ու դպրոցականների համար գիտությամբ զբաղվելու գրավչության հավելյալ խթան կլինի:

«Գիտության հիմքում ընկած է հետազոտական կարողությունների զարգացումը։ Հանրակրթության նոր չափորոշչի, դրա զարգացման ու գիտությամբ զբաղվող երիտասարդների թվի ավելացման միջև կապը լինելու է ուղիղ ու ակնհայտ, քանի որ նախագծային ուսուցումը մեր դպրոցներում դառնում է պարտադիր բաղադրիչ»,- ասաց Ժաննա Անդրեասյանը՝ նշելով, որ աստիճանաբար ավելի մեծ թվով երիտասարդներ գիտությամբ զբաղվելը համարում են հեռանկարային, եկամտաբեր ու զարգացող գործունեություն:

Հոբելյանական միջոցառման շրջանակներում գիտության զարգացման գործում ներդրած ավանդի համար ՀՀ Նիկոլ Փաշինյանը Վարչապետի հուշամեդալով պարգևատրեց ՀՀ ԳԱԱ «Հայկենսատեխնոլոգիա» գիտաարտադրական կենտրոնի ասիմետրիկ կատալիզի լաբորատորիայի վարիչ, քիմիական գիտությունների թեկնածու Աննա Մկրտչյանին և ԳԱԱ Ինֆորմատիկայի և ավտոմատացման պրոբլեմների ինստիտուտի տնօրեն, տեխնիկական գիտությունների դոկտոր Հրաչյա Ասցատրյանին:

Հոբելյանական միջոցառման շրջանակներում տեղի ունեցավ ականավոր աստղագետ և աստղաֆիզիկոս Վիկտոր Համբարձումյանի անվան 2020թ. միջազգային գիտական մրցանակի հանձնման արարողությունը: Մրցանակը ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հանձնեց պրոֆեսոր Ալեքսանդր Սալային (Ջոնս Հոփքինսի համալսարան, Բալթիմոր, ԱՄՆ) «Տիեզերքում մութ նյութի՝ որպես չեզոք, թույլ փոխազդող մասնիկ լինելը ցուցադրող իր առաջնային

աշխատանքի և տվյալների վրա հիմնված վիճակագրական տիեզերաբանության մեջ իր ներդրումների համար» աշխատության համար, պրոֆեսոր Իզաբել Բարաֆին (Էքսետերի համալսարան, ՄԹ և Լիոնի CRAL/ENS, CNRS, Ֆրանսիա) «Ցածր զանգվածով աստղերի, գորշ թզուկների և արտարեգակնային մոլորակների բնագավառում իր հիմնարար ներդրումների և աստղասեյսմաբանության և կոմպակտ կրկնակիների ոլորտում նորարարական 

գաղափարների համար» աշխատության համար, պրոֆեսոր Ադամ Բարոուզին (Աստղաֆիզիկական գիտությունների բաժին, Փրինսթոնի համալսարան, ԱՄՆ), առաջադրված Փրինսթոնի համալսարանի (ԱՄՆ) կողմից «Գորշ թզուկների և արտարեգակնային մոլորակների տեսություններում իր բեղմնավոր և առաջնային ներդրումների և գորշ թզուկների և արտարեգակնային մոլորակների հետազոտությունների առաջնագծում գիտնականների սերունդ աճեցնելու գործում նրա առաջատար դերի համար» աշխատության համար։

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանը նախարարության ոսկե մեդալներով պարգևատրեց ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի գիտաշխատող Ռոման Հովսեփյանին, ՀՀ ԳԱԱ Օրգանական և դեղագործական քիմիայի գիտատեխնոլոգիական կենտրոնի ՄՄՌ մագնիսառեզոնանսային սպեկտրոսկոպիայի լաբորատորիայի վարիչ Հենրիկ Փանոսյանին, ՀՀ ԳԱԱ Քիմիական ֆիզիկայի ինստիտուտի գիտաշխատող Մարինա Աղայանին։

 

Մոլդովայի Գիտությունների ակադեմիայի նախագահության որոշմամբ՝ ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիային գիտության մեջ նշանակալի հաջողությունների և Մոլդովայի գիտությունների ակադեմիայի հետ երկարամյա գիտական համագործակցության համար շնորհվեց Մոլդովայի Գիտությունների ակադեմիայի բարձրագույն և ամենահեղինակավոր պարգև հանդիսացող «Դիմիտրի Կանտեմիր» մեդալը։ Այն ԳԱԱ նախագահ, ակադեմիկոս Աշոտ Սաղյանին հանձնեց Մոլդովայի Գիտությունների ակադեմիայի Բնական գիտությունների բաժանմունքի գիտական քարտուղար Գաբրիելա Ռոմանչուկը։

Հանդիսավոր միջոցառումից հետո տեղի ունեցավ հոբելյանական գիտական նստաշրջան։ Գիտական զեկուցումներով հանդես եկան Վիկտոր Համբարձումյանի անվան միջազգային գիտական մրցանակի մրցանակակիրները․ պրոֆեսոր Ալեքսանդր Սալայը՝ «Ճողփյուններ Տիեզերքում. Տիեզերքի տատանումների սպեկտրի չափումը» թեմայով, պրոֆեսոր Իզաբել Բարաֆը՝ «Աստղերի ներսում․ աստղերի ընդերքի հիդրոդինամիկական սիմուլյացիաներով բացահայտված գաղտնիքները» թեմայով, Ադամ Բարոուզը՝ «Միջուկային կոլապսով գերնորերի եռաչափ պայթյունների առաջացման տեսությունը» թեմայով։

Գիտական զեկուցմամբ հանդես եկավ նաև անվանի գիտնական, բյուրեղագետ, քիմիկոս, նյութագետ Արտեմ Օհանովը՝ «Մոլորակներում և նրանց մթնոլորտներում նոր միացությունների կանխատեսում» թեմայով։

ՀՀ ԳԱԱ գիտության հանրայնացման և հասարակայնության հետ կապերի բաժին
21.12.2023թ․


Notices








On 7-11 October, 2024, the ICRANet international organization of NAS RA is organizing the international conference "High Energy Astrophysics and Cosmology in the Era of All-Sky Surveys (HEACOSS 2024)"

From October 11-13, 2024, a pan-Armenian scientific conference on "Natural Sciences, Mathematics, Technology, Computer Science in the 21st century: problems of popularization and education and their solutions" will take place at the National Academy of Sciences of the Republic of Armenia

On October 14, 2024, at 15:00, in the presidium hall of the NAS RA, within the framework of "Scientific reports of specialists from foreign countries", a foreign member of the NAS RA, head of the MAGIC group of the Max Planck Institute of Physics Razmik Mirzoyan will make a report "Gamma rays as messengers of the highest energies of the Universe"

On 15-19 October, 2024, we invite to take part in the 12th international symposium "Optics and its applications", which will be held in Yerevan (Armenia). The deadline of registration is August 15, 2024

On November 4-6, 2024, the Institute of Physiology after L.A. Orbeli is organizing the International Conference "Solving Nature's Mysteries Using Advanced Bioimaging Approaches" (Yerevan, Armenia)

On November 6 -7, 2024, the Institute of Language after H. Acharian of NAS RA organizes an international scientific conference entitled "Dialect Language Study in CIS Countries"

ՀՀ գիտության և տեխնիկայի զարգացման 2020-2024թթ. գերակայության ՀՀ կառավարության որոշման նախագիծ

Publications in Press
30/09/2024

Գիտության շաբաթ
gituzh.am
29/09/2024

«Բարձրագույն կրթության և գիտության» մասին օրենքի նախագիծը՝ ԿԳՄՍ նախարարին կից հասարակական խորհրդի նիստի օրակարգում
escs.am
29/09/2024

Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին նոր օրենք. Գիտուժի ու գիտական համայնքի արձագանքը
https://media-center.am/
28/09/2024

ԳԱԱ կազմում չեն լինի գիտական կազմակերպություններ, այն կդառնա խորհրդատվական մարմին
1lurer.am
This site has been visited
7 123 933

times since 01.01.2005
National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
NAS RA Logo (black, blue)
Top Website last updated on:  17:07, 11/10/2024 Top
General Page - About Academy - Divisions - Organizations - Members - Contact us - Structure - Presidium Members
Documents - Innovation Proposals - Publications - Funds - Conferences - Competitions - International cooperation
Youth programs - Photogallery - Videogallery - Web Resources - Other Academies - "Gitutyun" newspaper - "In the World of Science" Journal
Publications in Press - Notices - Anniversaries - Universities - News - Scientific Results - Diaspora Department presents
Young Scientist Tribune - Our Honored Figures - Announcements - Sitemap - COVID-19
© Copyright 1998-2024 All Rights Reserved.
Website is created and supported by Academical Scientific Research Computer Network of Armenia (ASNET-AM)
For any suggestions write to webmaster {[ at ]} sci.am