National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
ՀԱՅ  ENG  РУС
Home academy [@] sci.am Facebook Page
General Page About Academy Divisions Organizations Members Contact us
Ruben I. Azizyan
Dr. of Medicine, Prof.
Structure
Presidium Members
Documents
Innovation Proposals
Publications
Funds
Conferences
Competitions
International cooperation
Youth programs
Photogallery
Videogallery
Web Resources
Other Academies
"Gitutyun" newspaper
"In the World of Science" Journal
Publications in Press
Notices
Anniversaries
Universities
News
Scientific Results
Scientists of the Diaspora
Young Scientist Tribune
Our Honored Figures
Announcements
Sitemap
News
24/02/2022
Անցկացվեց «Մայրենիի ուսումնասիրության և ուսուցման արդի խնդիրներ» գիտաժողովը

   1999 թվականին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Գլխավոր համաժողովի նստաշրջանի որոշմամբ ընդունված Մայրենի լեզվի միջազգային օրը, որ աշխարհում նշվում է որպես մայրենի լեզուների իրավունքների ճանաչման և գործածության աջակցման օր, Հայաստանում նշվում է 2005 թվականից: 
   Հայոց լեզվի հիմնախնդիրներին էր նվիրված ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի և Գավառի պետական համալսարանի նախաձեռնած «Մայրենիի ուսումնասիրության և ուսուցման արդի խնդիրներ» խորագրով միջազգային առցանց գիտաժողովը, որ հրավիրվել էր Մայրենի լեզվի միջազգային օրը՝ փետրվարի 21-ին: Մասնակցում էին ոչ միայն Հայաստանի Հանրապետության և Արցախի, այլև աշխարհի մեկ տասնյակից ավելի երկրների լեզվաբան-հայագետներ և գործիչներ:
   Բացման խոսքով հանդես եկավ ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի տնօրեն, բանասիրական գիտությունների դոկտոր Վիկտոր Կատվալյանը:
   Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսության անունից օրհնության խոսք հղեց Գերաշնորհ Տ. Շահան Արք. Սարգիսյանը:
   Ողջույնի խոսքով հանդես եկան ՀՀ ԳԱԱ հայագիտության և հումանիտար գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս - քարտուղար Յուրի Սուվարյանը, պետական-քաղաքական գործիչ, ՀՀ սփյուռքի նախկին նախարար Հրանուշ Հակոբյանը, ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության լեզվի կոմիտեի նախագահ, բանասիրական գիտությունների թեկնածու Դավիթ Գյուրջինյան, Գավառի պետական համալսարանի ռեկտոր, իրավաբանական  գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Ռուզաննա Հակոբյանը:
   Սորբոնի համալսարանի արևելյան լեզուների և քաղաքակրթությունների պետական ինստիտուտի հայագիտության ամբիոնի վարիչ, պրոֆեսոր, ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ Անահիտ Տոնապետյան-Դեմոպուլոսը (Ֆրանսիա) իր ելույթում մասնավորապես տեղեկացրեց, որ ինստիտուտում կարողացել են հիմնել «Հայագիտություն» մասնագիտությամբ մագիստրոսական դրամաշնորհային ծրագիր, որի առարկայական ցանկը ներառում է արևմտահայերենը, հայ գրականությունը, սփյուռքագիտությունը։
   Միլանի համալսարանի պրոֆեսոր Անդրեա Սկալան (Իտալիա) ներկայացրեց Ֆլորենցիայի բարբառը՝ որպես ժամանակակից իտալերենի կազմավորման հիմք, անդրադարձավ բարբառների գերակայությանը, գրական լեզու-բարբառ առնչություններին՝ մանրամասն դիտարկելով մարզային իտալերեն և ստանդարտ իտալերեն հարաբերակցությունները։

   Սանկտ Պետերբուրգի պետական համալսարանի արևելագիտության ֆակուլտետի Կենտրոնական Ասիայի և Կովկասի ամբիոնի ավագ դասախոս, «Մեր գործը» դաշնային թերթի խմբագիր Դոնարա Մկրտչյանը (ՌԴ) խոսեց Պետերբուրգի համալսարանում գրաբարի, հայ գրականության դասավանդման, հայագիտական և հայերենագիտական միջազգային գիտաժողովների կազմակերպման մասին՝ որպես հայ ինքնության պահպանման գրավականներ, նաև առաջարկեց հոդվածներ ներկայացնել իր խմբագրած թերթին։
   «Ազդակ» օրաթերթի գլխավոր խմբագիր Շահան Գանտահարյանը (Լիբանան) իր ելույթում կարևորեց նման հանդիպումները՝ հայագիտության ոլորտի տարաբնույթ խնդիրները վերհանելու և համահայկական ներուժը համախմբելու տեսանկյունից։
   Արցախի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետի դեկան Լուսինե Մարգարյանը անդրադարձավ լեզվաքաղաքականության արդիական հարցերի։
   Լուսին Ապաճեանը (Սիրիա) նշեց, որ Սիրիայի հայ համայնքի կրթամշակութային խնդիրները էապես տարբերվում են մյուս համայնքների խնդիրներից. հայկական դպրոցների գործունեության կազմակերպումը տեղի է ունենում հայկական եկեղեցիների, ազգային կուսակցությունների, հասարակական, մշակութային, հայրենակցական, բարեգործական կազմակերպությունների ու միությունների միջոցներով ու ջանքերով։ Շեշտեց, որ կրթական կյանքի կարևոր խնդիրներից են դասագրքերը, ուսուցիչների վերապատրաստումն ու սերնդափոխությունը, ծրագրերը, մեթոդական ուղեցույցները։
   Արին Պուլուզյանը (Լիբանան) ներկայացրեց Լիբանանում Համազգային հայ կրթական և մշակութային միության հովանավորությամբ գործող դպրոցներից մեկի խնդիրները, ծրագրերը։ Նշեց, որ հիմնական խնդիրը հայերենի ուսուցիչ գտնելն է, քանի որ աշխատավարձը չնչին է, ուշադրություն հրավիրեց նաև դասագրքերի և ուսումնական ծրագրերի, մանկական նոր գրականության պակասի խնդիրներին։ Տեղեկացրեց, որ փորձել են ստեղծել մայրենիի առցանց դպրոց 3-99 տարեկանների համար, դասավանդում են հայերենի քերականություն, գրականություն, պատմություն, մշակույթ։
   Ավո Պագգալյանը (Կանադա) նշեց Մոնրեալում հայերենի ուսուցման խնդիրների մասին: Երկրում 40 հազար հայ կա, սակայն հայկական դպրոց են հաճախում ընդամենը 3 հազար երեխա, կանադահայ երիտասարդության լեզվամտածողությունը ցավալիորեն արդեն հայերեն չէ։
   Գդանսկի հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտից Հրայր Մաղաքյան (Լեհաստան) նշեց, որ լեհահայ համայնքում խնդիրները գրեթե նույնն են, ինչ սփյուռքի մյուս համայնքներում։ Մայրենին նահանջ է ապրում, ամենօրյա դպրոցներ չկան, կան միայն մեկօրյա դպրոցներ։ Ընտանիքներում ևս մայրենին նահանջում է, քանի որ ծնողները ևս խոսում են օտար լեզվով։
   Կրասնոդարի Հովհաննես Թումանյանի անվան հայկական մշակութային-լուսավորչական կենտրոնի տնօրեն Երազիկ Հարությունյանը (ՌԴ) խոսեց աշխարհի ամենաստվար հայ համայնքի՝ Կարսնոդարի մոտ մեկ միլիոնանոց համայնքի մասին, որտեղ, այդուհանդերձ, ամենօրյա դպրոցներ գրեթե չկան.՝ կա՛մ մեկօրյա են, կա՛մ երկօրյա։ Կան մշակութային միություններ, որոնք փորձում են պահել հայկականությունը։ Հիմնական խնդիրը դասագրքերն են։ Անհրաժեշտություն կա ստեղծել այնպիսի գրքեր, որոնք ռուսախոս երեխայի համար խրթին չլինեն և նպաստեն նրա` երբևէ հայրենիք վերադառնալուն։ 
   Շահեկան ելույթներ ունեցան նաև ՀՊՄՀ բանասիրության ֆակուլտետի դեկան Աշոտ Գալստյանը, ԳՊՀբանասիրական ֆակուլտետի դեկան Թաթուլ Ասոյանը, Ֆրանսիայի Լը Ռենսի Դպրոցասեր վարժարանի ուսուցչուհի Նորա Պարուճյանը, բանասիրական գիտությունների թեկնածու Հովհաննես Զաքարյանը («Տաթև» գիտակրթական համալիր) և այլք:
   Ավելի քան չորս ժամ տևած առցանց գիտաժողովում ելույթ ունեցողների և մասնակիցների ներկայանալի կազմը մեկ կարևոր և նվիրական խնդրի շուրջ էր համախմբված, այն է՝ թե՛ մայր հայրենիքում, թե՛ Արցախում և թե՛ սփյուռքում հայոց լեզվի ուսուցման և նրա հետ սերտորեն շաղկապված հայապահպանության հարցը:
   Իրենց ամփոփիչ ելույթներում Յու. Սուվարյանը, Հ. Հակոբյանը և Վ. Կատվալյանը  գոհունակություն հայտնեցին համաժողովի ընթացքի, հնչած դիտարկումների, առաջարկությունների և ծրագրերի վերաբերյալ, արձանագրեցին, որ համաժողովը հեռանկարներ բացեց համահայկական նոր միջոցառումների անցկացման, ծրագրերի իրականացման և արդյունավետ գործակցության, համար: Ընդգծվեց, որ մտքերի փոխանակությամբ հագեցած համաժողովը Մայրենիի օրը իսկապես վերածեց տոնի:

   Արտակ Վարդանյան
   Բանասիրական գիտությունների թեկնածու


Notices








On 8-11 September, 2025, the Institute for Physical Research of NAS RA is holding the XIII International Conference on Magnetic and Superconducting Materials (MSM25) in Yerevan, Armenia

On 22–26 September, 2025, Institute for Informatics and Automation problems of NAS RA organizes the 15th International Conference on "Computer Science and Information Technologies - CSIT-2025" (Yerevan, Armenia)

On 22-26 September, 2025, the Institute of Mechanics NAS RA organizes IX international conference "Topical Problems of Continuum Mechanics" (Tsakhkadzor, Armenia)

On September 26-27, 2025 the Shirak Center for Armenological Studies of NAS RA invites you to Gyumri to participate in the 12th International Conference entitled "Historical and Cultural Heritage of Shirak: Contemporary Issues of Armenian Studies"

On October 17-18, 2025, the NAS RA, the Ministry of Education, Science, Culture and Sports of RA, the International Scientific and Educational Center of NAS RA will organize a "National Sciences, Mathematics, Technology, and Computer Science in the 21st Century: problems and solutions in the field of popularization and education" 8th Pan-Armenian Conference at the National Academy of Sciences of RA

The process of allocating full-time and part-time PhD admission slots for the 2026–2027 academic year has commenced. The deadline for application submission is October 20, 2025, at 18:00 (via Higher Education and Science Committee system: grants.hesc.am)

On October 22-25, 2025, The Institute of Literature after M. Abeghyan of the National Academy of Sciences of the Republic of Armenia, The Division of Armenology and Social Sciences of the National Academy of Sciences of the Republic of Armenia, The Institute of World Literature after A.M. Gorky of the Russian Academy of Sciences, Mekhitarist Congregation, Yerevan State University, House-Museum of Avetik Isahakian, The Fundamental Scientific Library of the National Academy of Sciences of the Republic of Armenia, invite to participate in the jubilee international conference dedicated to the 150th anniversary of Avetik Isahakyan's birth

Международный инновационный центр нанотехнологий СНГ (МИЦНТ СНГ) объявляет о проведении в 2025 году очередного Конкурса на соискание грантов и 18-й научной Стажировки для молодых ученых и специалистов из стран СНГ

Publications in Press
09/07/2025

Սա մշակութաստեղծ երեւույթ է. գիտնականները՝ ՀՀ ԳԱԱ մրցանակի մասին
news.am
07/07/2025

Մեր հետազոտությունները վերաբերում են տիեզերքի ամենաարտասովոր աղբյուրներին.ԳԱԱ մրցանակի հաղթող խումբ
news.am
03/07/2025

«Գիտական եւ տեխնոլոգիական լրագրություն» դասընթացն ընդունում է հայտեր
itel.am
30/06/2025

Պեղումներ՝ Արգիշտիխինիլի հնավայրում. ի՞նչ են բացահայտել հնագետները
1lurer.am
This site has been visited
7 388 069

times since 01.01.2005
National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
NAS RA Logo (black, blue)
Top Website last updated on:  17:16, 18/07/2025 Top
General Page - About Academy - Divisions - Organizations - Members - Contact us - Structure - Presidium Members
Documents - Innovation Proposals - Publications - Funds - Conferences - Competitions - International cooperation
Youth programs - Photogallery - Videogallery - Web Resources - Other Academies - "Gitutyun" newspaper - "In the World of Science" Journal
Publications in Press - Notices - Anniversaries - Universities - News - Scientific Results - Scientists of the Diaspora
Young Scientist Tribune - Our Honored Figures - Announcements - Sitemap
© Copyright 1998-2025 All Rights Reserved.
Website is created and supported by Academical Scientific Research Computer Network of Armenia (ASNET-AM)
For any suggestions write to webmaster {[ at ]} sci.am