National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
ՀԱՅ  ENG  РУС
Home academy [@] sci.am Facebook Page
General Page About Academy Divisions Organizations Members Contact us
Ruben I. Azizyan
Dr. of Medicine, Prof.
Structure
Presidium Members
Documents
Innovation Proposals
Publications
Funds
Conferences
Competitions
International cooperation
Youth programs
Photogallery
Videogallery
Web Resources
Other Academies
"Gitutyun" newspaper
"In the World of Science" Journal
Publications in Press
Notices
Anniversaries
Universities
News
Scientific Results
Scientists of the Diaspora
Young Scientist Tribune
Our Honored Figures
Announcements
Sitemap
News
05/12/2023
Մերձավոր Արևելքի արաբական երկրների հայ համայնքները՝ գիտական հանրության ուշադրության ներքո

ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայում տեղի ունեցավ «Մերձավոր Արևելքի արաբական երկրների հայ համայնքները. արդի միտումներ և փոխակերպումներ» թեմայով միջազգային գիտաժողովը: 

Գիտաժողովին մասնակցեցին պետական, դիվանագիտական, գիտական և կրթական կառույցների ներկայացուցիչներ։ 

Գիտաժողովի մասնակիցներին ողջունեց ՀՀ ԳԱԱ Հայագիտության և հասարակական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար, ակադեմիկոս Յուրի Սուվարյանը։ 

«Մենք պետք է հետևենք, թե ինչպես է ընթանում կյանքը Սփյուռքի հայկական համայնքներում։ Գործում են արդյո՞ք այդ համայնքների մշակութային օջախները և կրոնական կառույցները, և ինչպե՞ս  է ընթանում հայապահպանության գործը։ Մեր համայնքները պետք է դառնան չափազանց կարևոր գործիք՝ ամրապնդելու կապերը Հայաստանի Հանրապետության և այդ երկրների միջև։ Մեր պետության հարաբերություններն աշխարհի տարբեր երկրների հետ պետք է նպաստեն մեր երկրի բազմակողմանի զարգացմանը։ Հայկական համայնքները չպետք է դիտվեն որպես Հայաստանին միայն օգնող կառույցներ, ընդհակառակը, մենք պետք է ունենանք գործարար հարաբերություններ նրանց հետ Հայաստանի տնտեսությունը զարգացնելու և երկիրն ուժեղացնելու նպատակով», - ասաց ակադեմիկոս Սուվարյանը։  

Թունիսի Հանրապետությունում և Մարոկկոյի Թագավորությունում ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան Արշակ Փոլադյանը բարձր գնահատեց ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի կողմից նման միջոցառումներ կազմակերպելու ավանդույթը։ Նա շեշտեց, որ Մերձավոր Արևելքի երկրներում կան պատմական հայկական համայնքներ։ «Հայ-արաբական հարաբերություններն ունեն ավելի քան 2000-ամյա պատմություն, և պատմության տարբեր փուլերում ջերմ հարաբերություններ են ունեցել։ Ցեղասպանությունից հետո մեր ժողովրդի զգալի հատված արտագաղթեց Արևելքի երկրներ։ Անցյալ դարից սկսած՝ ռազմաքաղաքական բուռն փոփոխությունները որոշակի ազդեցություն թողեցին հայկական համայնքների վրա։ Այդ համայնքները ժամանակի ընթացքում կրճատվեցին։ Այսօր համայնքների համար առաջին խնդիրն անվտանգային հարցն է։ Մենք պետք է կարողանանք գոնե եղածը պահպանել, ապահովել մարդկանց որոշակի անվտանգություն։ Ես վստահ եմ, որ այս գիտաժողովի արդյունքներն իրենց արտացոլումը կգտնեն մեր ընդհանուր օրակարգային, համազգային խնդիրների հետագա ընթացքի վրա», - ասաց  Արշակ Փոլադյանը։

ՀՀ-ում Սիրիայի Արաբական Հանրապետության արտակարգ և լիազոր դեսպան Նորա Արիսյանն նշեց Միջին Արևելքի հայկական համայնքների առջև ծառացած մարտահրավերները։ «Առաջինը՝ տկարանալու վտանգն է։ Երկրորդը՝ վտանգված է արևմտահայերենը։ Երրորդը՝ նվազել են հայկական համայնքների տնտեսական աղբյուրները։ Եվ չորրորդ մարտահրավերը հայկական ինքնության պահպանության խնդիրն է», - թվեց Նորա Արիսյանը և ներկայացրեց Սիրիայի կառավարության և տեղի հայկական համայնքների հարաբերությունները։ «Սիրիայի կառավարության վերաբերմունքը եղել է դրական, սատարող և աջակցող։ Դրա վառ օրինակն են հայկական վարժարանները, դպրոցները, ճեմարանները, հայերեն լեզվով կրոնի դասավանդումը։ Պատերազմի ընթացքում և վերջում Սիրիայի պետությունը քայլեր նախաձեռնեց սիրիահայերի համար՝ աջակցելով հայկական դպրոցների, եկեղեցիների, արհեստանոցների և այլ հաստատությունների վերակառուցման աշխատանքներին և նյութական օժանդակություն տրամադրելով զոհվածների ընտանիքներին։ Միջին Արևելքի հայ համայնքը գոյատևման լիարժեք իրավունք ունի, և այս ամբողջը կպահանջի համահայկական և հայաստանյան օժանդակություն և ջանքեր։ Վստահ եմ, որ այս գիտաժողովում քննարկված հարցերը բոլորիս համար շատ կարևոր գիտական նյութ կդառնան», - ասաց Նորա Արիսյանը։ 

ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի տնօրենի ժամանակավոր պաշտոնակատար Գոռ Մարգարյանը նշեց, որ արաբական աշխարհի հայ համայնքներն իրենց պատմականորեն մեծ դերով մշտապես հետաքրքրություն և կարևորություն են ներկայացրել գիտական հանրության համար։ «Այս գիտաժողովը հարթակ է արաբական երկրների հայ համայնքների արդի մարտահրավերների և միտումների գիտականորեն արծածման և հնարավոր լուծումների փնտրտուքի համար», - ասաց Գոռ Մարգարյանը։

ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի արաբական երկրների բաժնի վարիչ Լիլիթ Հարությունյանը նշեց, որ գիտաժողովի նպատակն է ակադեմիական և դիվանագիտական շրջանակների մեկտեղմամբ քննարկել հայ համայնքների զարգացման միտումները, առկա հիմնախնդիրներն ու մարտահրավերները, դրանց լուծման հնարավորություններն ու գործիքակազմերը փոխակերպվող տարածաշրջանում։ 

ԵՊՀ Արևելագիտության ֆակուլտետի դեկան Ռուբեն Մելքոնյանն ասաց, որ հայ արևելագիտությունը զարգացել է տարբեր երկրներում հայկական համայնքների ուսումնասիրմանը զուգահեռ։ «Մեր արևելագիտության մեջ առանձնահատուկ դեր ունեն հատկապես այն երկրների ուսումնասիրությունները, որտեղ միշտ եղել են ավանդական ուժեղ հայկական համայնքներ։ Ուսումնասիրելով մեր հայրենակիցների տարատեսակ խնդիրներն արևելյան տարբեր երկրներում, մենք նաև տեսնում ենք այդ երկրների հասարակական, քաղաքական տարատեսակ իրողությունները, զարգացումները։ Իսկ ներկայիս ավելի թեժացող իրավիճակում հայկական համայնքների և նրանց կարևոր խնդիրների ուսումնասիրությունն ունի համապետական և համազգային կարևորություն», - նշեց Ռուբեն Մելքոնյանը։

 

ԵՊՀ Արևելագիտության ֆակուլտետի արաբագիտության ամբիոնի վարիչ Հայկ Քոչարյանը նշեց, որ արևելագիտության բնագավառի հետազոտությունները պահանջում են հայեցակարգային մոտեցում։ «Մենք օգտագործում ենք ցանցապետության տեսությունը։ Այդ հայեցակարգը թույլ է տալիս հասկանալ՝ ինչ հնարավորություններ ունենք որպես պետություն, որպես հանրություն, որպես համայնքներ միմյանց փոխլրացնելու, օգնելու և մարտահրավերներին դիմակայելու տեսանկյունից», - ասաց  Հայկ Քոչարյանը։

Սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատարի գրասենյակի ռազմավարությունների մշակման բաժնի պետ Հովհաննես Ալեքսանյանը նշեց, որ վերջին տասնամյակի ընթացքում Մերձավոր Արևելքի իրադարձությունները հանգեցրել են նրան, որ հայկական համայնքները զգալիորեն տուժել և վերափոխվել են։ «Կան կանխատեսումներ, որ վատթարացումները կշարունակվեն։ Եվ այս գիտաժողովի արդյունքները կարող են շատ օգտակար լինել գիտական շրջանակներին և պետական մարմիններին՝ իրենց քաղաքականությունները ճիշտ նախանշելու և կազմակերպելու համար», - ասաց Հովհաննես Ալեքսանյանը։

Գիտաժողովի ընթացքում առաջատար հետազոտողները Լիբանանից, Քուվեյթից, ԱՄՆ-ից, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտից, Երևանի պետական համալսարանից, Հայ-Ռուսական համալսարանից, Բրուսովի անվան պետական համալսարանից ներկայացրին գիտական զեկուցումներ՝ նվիրված Մերձավոր Արևելքի հայկական համայնքների պատմությանը, առանձնահատկություններին և մարտահրավերներին։Միջազգային գիտաժողովը կազմակերպվել է Հայագիտական ուսումնասիրությունները ֆինանսավորող համահայկական հիմնադրամի աջակցությամբ:

ՀՀ ԳԱԱ գիտության հանրայնացման և հասարակայնության հետ կապերի բաժին
05.12.2023թ․


Notices








On 8-11 September, 2025, the Institute for Physical Research of NAS RA is holding the XIII International Conference on Magnetic and Superconducting Materials (MSM25) in Yerevan, Armenia

On September 8–12, 2025, Byurakan Astrophysical Observatory after V. Ambartsumian of NAS RA organizes the 4th Byurakan Regional Summer School "Astronomy and Data Science" (4RASS) in Byurakan

On September 15–19, 2025, Byurakan Astrophysical Observatory after V. Ambartsumian of NAS RA organizes the international conference "Astronomical Surveys and Big Data – 3" (ASBD-3) in Byurakan

On September 16–19, 2025, the Division of Physics and Astrophysics of NAS RA and the Institute for Physical Research of NAS RA will organize the Annual International Conference on "Laser Physics". The opening ceremony of the Conference LP 2025 and the first-day scientific session devoted to the Quantum Science and Technologies will be held at the Presidium of NAS RA

On September 21-25, 2025 Scientific Technological Center of Organic and Pharmaceutical Chemistry of NAS RA, Yerevan State University and N.D. Zelinsky Institute of Organic Chemistry of the Russian Academy of Sciences are organizing the International Conference "New Emerging Trends in Chemistry" (NewTrendsChem-2025)

On 22–26 September, 2025, Institute for Informatics and Automation problems of NAS RA organizes the 15th International Conference on "Computer Science and Information Technologies - CSIT-2025" (Yerevan, Armenia)

On 22-26 September, 2025, the Institute of Mechanics NAS RA organizes IX international conference "Topical Problems of Continuum Mechanics" (Tsakhkadzor, Armenia)

On September 26-27, 2025 the Shirak Center for Armenological Studies of NAS RA invites you to Gyumri to participate in the 12th International Conference entitled "Historical and Cultural Heritage of Shirak: Contemporary Issues of Armenian Studies"

On October 6–10, 2025, Byurakan Astrophysical Observatory after V. Ambartsumian of NAS RA will host the international conference "Astronomical Heritage of the Middle East – 2" (AHME-2) under the auspices of UNESCO in Byurakan

On October 17-18, 2025, the NAS RA, the Ministry of Education, Science, Culture and Sports of RA, the International Scientific and Educational Center of NAS RA will organize a "National Sciences, Mathematics, Technology, and Computer Science in the 21st Century: problems and solutions in the field of popularization and education" 8th Pan-Armenian Conference at the National Academy of Sciences of RA

The process of allocating full-time and part-time PhD admission slots for the 2026–2027 academic year has commenced. The deadline for application submission is October 20, 2025, at 18:00 (via Higher Education and Science Committee system: grants.hesc.am)

On October 22-25, 2025, The Institute of Literature after M. Abeghyan of the National Academy of Sciences of the Republic of Armenia, The Division of Armenology and Social Sciences of the National Academy of Sciences of the Republic of Armenia, The Institute of World Literature after A.M. Gorky of the Russian Academy of Sciences, Mekhitarist Congregation, Yerevan State University, House-Museum of Avetik Isahakian, The Fundamental Scientific Library of the National Academy of Sciences of the Republic of Armenia, invite to participate in the jubilee international conference dedicated to the 150th anniversary of Avetik Isahakyan's birth

Publications in Press
01/09/2025

От человека разумного к человеку покорному?
golosarmenii.am
25/08/2025

ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչությունը լույս ընծայեց Կոմիտասի Երկերի ժողովածուի երկրորդ հրատարակության երկրորդ հատորը, որն ընդգրկում է Կոմիտասի խմբերգերը
aravot.am
29/07/2025

Համագործակցության հուշագիր՝ միտված պատմամշակութային ժառանգության հանրահռչակմանը
1lurer.am
26/07/2025

Գիտաշխատողները քարտեզագրում են դարավանդային այգիները
1lurer.am
This site has been visited
7 441 805

times since 01.01.2005
National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
NAS RA Logo (black, blue)
Top Website last updated on:  14:18, 12/09/2025 Top
General Page - About Academy - Divisions - Organizations - Members - Contact us - Structure - Presidium Members
Documents - Innovation Proposals - Publications - Funds - Conferences - Competitions - International cooperation
Youth programs - Photogallery - Videogallery - Web Resources - Other Academies - "Gitutyun" newspaper - "In the World of Science" Journal
Publications in Press - Notices - Anniversaries - Universities - News - Scientific Results - Scientists of the Diaspora
Young Scientist Tribune - Our Honored Figures - Announcements - Sitemap
© Copyright 1998-2025 All Rights Reserved.
Website is created and supported by Academical Scientific Research Computer Network of Armenia (ASNET-AM)
For any suggestions write to webmaster {[ at ]} sci.am