National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
ՀԱՅ  ENG  РУС
Home academy [@] sci.am Facebook Page
General Page About Academy Divisions Organizations Members Contact us
Ruben I. Azizyan
Dr. of Medicine, Prof.
Structure
Presidium Members
Documents
Innovation Proposals
Publications
Funds
Conferences
Competitions
International cooperation
Youth programs
Photogallery
Videogallery
Web Resources
Other Academies
"Gitutyun" newspaper
"In the World of Science" Journal
Publications in Press
Notices
Anniversaries
Universities
News
Scientific Results
Scientists of the Diaspora
Young Scientist Tribune
Our Honored Figures
Announcements
Sitemap
News
30/05/2022
ՀՀ ԳԱԱ Մաթեմատիկական և տեխնիկական գիտությունների բաժանմունքի 2021թ-ի գիտական կարևոր արդյունքները

ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Մաթեմատիկական և տեխնիկական գիտությունների բաժանմունքի ինստիտուտներում 2021թ-ին կատարվել են հիմնարար ու կիրառական բնույթի հետազոտություններ, ստացվել գիտական կարևոր արդյունքներ:

Կարևոր արդյունքներ

ՀՀ ԳԱԱ Մաթեմատիկայի ինստիտուտ

  • Հարմոնիկ անալիզում քաջ հայտնի good-lambda տիպի անհավասարությունները բնութագրում են երկու օպերատորների միջև որոշակի փոխհարաբերակցություն։ «On good-lambda inequalities for couples of measurable functions» աշխատանքում ներմուծվել է good-lambda անհավասարությունների երկու լայն դաս, որոնք ընդգրկում են մի շարք հայտնի անհավասարություններ։ Կիրառելով ստացված արդյունքները՝ բացահայտվել են հարմոնիկ անալիզի որոշ օպերատորների նոր հատկություններ, մասնավորապես՝ ստացվել է Կարլեսոնի տիպի օպերատորների նոր էքսպոնենցիալ գնահատական:

ՀՀ ԳԱԱ Մեխանիկայի ինստիտուտ

  • Գծային դեֆորմացվող Կորենևի մի հիմքի համար, որի ազդեցության ֆունկցիան արտահայտվում է զրոյական ինդեքսով Մակդոնալդի ֆունկցիայով՝ կախված երկու կետերի հեռավորությունից, դիտարկված կոնտակտային խնդիրներում, ցույց է տրվել, որ կոնտակտային տիրույթի եզրագծում գործում են կենտրոնացված ուժեր: Կոնտակտային լարումների սահմանափակության համար ստացվել են անհրաժեշտ և բավարար պայմաններ:
  • «Ալիքային և տատանողական պրոցեսների կառավարումը խողովակաշար համակարգերում» թեմայի շրջանակում կատարվել են ուսումնասիրություններ միջին հզորության և ճնշման ռեակտիվ շառավղաառանցքային հիդրոտուրբինների պարուրակաձև խցերում, աշխատանքային անիվների խոռոչներում և ուղղորդող սարքերում ալիքային դիմադրությունը փոքրացնելու նպատակով։ Մշակվել են մեթոդիկա և միջոցներ, որոնք զգալիորեն նվազեցնում են էներգիայի ծախսը հիդրոտուրբինով հեղուկի հոսքի անցման ժամանակ: 

ՀՀ ԳԱԱ Ինֆորմատիկա և ավտոոմատացման պրոբլեմների ինստիտուտ

  • Ապացուցվել է մրցաշարերի d–ուժեղ համակապակցվածության մասին հետևյալ թեորեմը, որը բարելավում է տարբեր հեղինակների կողմից ստացած նմանատիպ մի շարք արդյունքներ՝ դիցուք T-ն p–գագաթանի m-անհամասեռ մրցաշար է, որտեղ p+m≥11: Եթե m≤1/3 (p-5) (համապատասխանաբար m≤1/5 (p-3)), ապա T–ն 4–ուժեղ համակապակցված է (համապատասխանաբար 3–ուժեղ համակապակցված է կամ պատկանում է լավ նկարագրված մրցաշարերի մի բազմության):
  • E–ունակություն–անորոշություն տիրույթն ու E–գաղտնիության ունակություն նոր հասկացությունները ներդրվել և ուսումնասիրվել են գաղտնալսվող կապուղու համար։ Կառուցվել են համապատասխան տիրույթների արտաքին և ներքին գնահատականները: Դիտարկվել են նաև ընդհանուր մոդելի հատուկ դասերը, և կառուցվել են դրանց գնահատականները:

Կիրառական աշխատանքների արդյունքներ

ՀՀ ԳԱԱ Մեխանիկայի ինստիտուտ

  • Առանցքի նկատմամբ ամրանավորման ուղղության սիմետրիկության սկզբնական խախտմամբ շերտավոր ապակեպլաստե բարակապատ խողովակների բաբախող առանցքային ձգման կամ պարզ ոլորման ենթարկվելու դեպքում առաջացող էներգիայի ընդհանուր կորուստը տրոհվել է երկու բաղադրիչի՝ հիմնական դեֆորմացիաներից առաջացող էներգիայի կորուստ և կորուստ՝ պայմանավորված հիմնականներին ուղեկցող դեֆորմացիաների առաջացմամբ: 

ՀՀ ԳԱԱ Ինֆորմատիկայի և ավտոմատացման պրոբլեմների ինստիտուտ

  • Մարգարյանի շրջահայացության աստղագիտական տվյալների վերլուծության համար մշակվել են տվյալների վերլուծության ծառայություն և մեթոդ, որոնց օգնությամբ հայտնաբերվել և դասակարգվել են մի քանի միլիոն սպեկտրներ:
  • Մշակվել են Dask զուգահեռ Python և Kubernetes հարթակներն ամպային ենթակառուցվածքում: Dask-ը թույլ է տալիս օգտատերերին ստեղծել սեփական ծրագրակազմը՝ համաձայնեցնելով այլ համայնքային նախագծերի հետ, ինչպիսիք են NumPy-ը, Pandas-ը և scikit-learn-ը, մինչդեռ Kubernetes-ը կառավարում է կոնտեյներների աշխատանքային ծանրաբեռնվածությունը և ծառայությունները: I/O-ի և պրոցեսորի միջև օպտիմալ փոխզիջում գտնելու համար ստեղծվել է արդյունավետ ծառայություն՝ օգտագործելով մեծ տվյալների համար տվյալների սեղմման ալգորիթմներ: 
  • Հայկական խորանարդում մշակվել են օդի ջերմաստիճանի մշտադիտարկումը և կանխատեսումը, ջրային մարմինների առափնյա գծի ուրվագծումը, օդի աղտոտիչների կոնցենտրացիայի մոնիթորինգի ծառայությունները: Ծառայությունները գնահատվել են Արարատյան դաշտում մակերևութային օդի ջերմաստիճանի արդյունահանման, Սևանա լճի առափնյա գծի գծանշման և օդի NO2 աղտոտիչի մակարդակի մոնիթորինգի միջոցով:
  • Մշակվել է ծրագրային լուծում տվյալների RDF-ի ձևաչափով բեռնման, նրանց պահպանումը բաշխված ֆայլային համակարգում կամ փոխարկումը Property Graph-ի: Այդ տվյալների հիման վրա հետազոտվել է հայտնի ալգորիթմների կիրառումը:
  • Հետազոտվել են տարաբաշխված տեսակոնֆերանս համակարգերի ծանրաբեռնվածությունը բաշխող մեթոդները: Հետազոտությունների կիրառման արդյունքում արդիականացվել է MEET.ASNET.AM տեսակոնֆերանս հարթակը:
  • Փորձարկվել է eduroam համակարգի գաղտնաբառի ստուգումն իրականացնող freeradius IMAP connector-ների նոր լուծում: Հետազոտվել են Telegram Bot համակարգերը: Ստեղծվել են ցանցային սերվերների alert-ների ծանուցման փորձնական համակարգեր գործող ցանցային ծառայությունների համար:
  • GEANT-ի եվրոպական գործընկերների հետ հետազոտվել և փորձարկվել է eduroam համակարգի աշխատանքի մոնիթորինգի WiFiMon լուծումը:
  • Շարունակվել են ASNET-AM ցանցի DNS, էլփոստի և վեբ-սերվերների անվտանգության բարձրացման աշխատանքները։ Արդիականացվել են ASNET-AM ցանցի միասնական վեբ փոստի, էլեկտրոնային փոստի կառավարման համակարգը և ASNET-AM DNS համակարգերը:
  • Հետազոտվել է մարդու եռաչափ մոդելի ոսկրային համակարգի ավտոմատ կառուցման համակարգը։ Մշակվել է ծրագրային ապահովման նախատիպ, որը թույլ է տալիս հատուկ դիրքով (A-Pose) կանգնած մարդու մոդելին ավելացնել ոսկրային համակարգ, որին հետագայում հնարավոր կլինի հաղորդել շարժունակություն՝ անիմացնել։ 
  • Մշակվել է ծրագրային ապահովման մոդուլ, որը թույլ է տալիս ոսկրային համակարգ ունեցող շարժական եռաչափ մոդելի Unreal Engine համակարգով ստեղծված և արդեն կոմպիլացված պրոյեկտի մեջ բեռնել ոսկրային համակարգ ունեցող, շարժական եռաչափ մոդել, երբ պրոյեկտն արդեն գործարկված վիճակում է։ 
  • Եռաչափ սկանավորման տարբեր մեթոդներ կիրառելի են տարբեր նպատակների համար։ Օրինակ՝ լազերային սկանավորումն ապահովում է ստացվող եռաչափ մոդելի մեծ ճշտություն, ինչը, օրինակ, շենք-շինությունների դեպքում, հնարավորություն է տալիս կիրառել այն ճարտարապետական հաշվարկների մեջ։ Լուսանկարային սկանավորմամբ, ի տարբերություն լազերայինի, հնարավոր է պահպանել սկանավորվող օբյեկտի գույները, սակայն կորցնել մոդելի մեծ ճշտությունը։ Օդալուսանկարային սկանավորման շնորհիվ (հիմնականում անօդաչու թռչող սարքերի կիրառմամբ) հնարավոր է սկանավորվել մեծ տարածքներ և ստացված արդյունքը կիրառել, օրինակ, գեոդեզիական հաշվարկների համար, սակայն կորցնել էլ ավելի մեծ հատվածների ճշտություն։ Մշակվել և կիրառվել են մոտեցումներ, որոնք թույլ են տալիս վերը նշված բոլոր մեթոդների համադրմամբ կատարել տարբեր տեսակի և չափերի շինությունների արդյունավետ սկանավորում անհրաժեշտ ճշտության և գունային սպեկտրի ապահովմամբ: 
  • Ներկայացվել է Վիքիպեդիայի և այլ վիքի նախագծերի միջոցով ստեղծված կրթական էկոհամակարգ, որը հնարավորություն է տալիս ուսուցիչներին շարունակաբար ստեղծագործ կրթվել, իսկ աշակերտներին՝ խորացնել միջառարկայական գիտելիքներն ապագա մասնագիտության ոլորտներում: 
  • TensorFlow խորը նեյրոնային ցանցերի ստեղծման համակարգի օգնությամբ ստեղծվել է պատկերների ճանաչման մոդել։ TensorFlow համակարգի, TensorFlow Hub մեքենայական ուսուցման մոդելների շտեմարանում տեղ գտած մոդելների, ինչպես նաև տարբեր բաց տվյալների շտեմարաններից վերցված տվյալների հիման վրա լուծվել են տեքստի կլասիֆիկացիայի խնդիրները:
  • BERT բնական լեզվի մշակման համար նախատեսված նեյրոնային ցանցերի կիրառմամբ և դրանց վերաուսուցման արդյունքում լուծվել են պարզ հարց-պատասխան տեսակի խնդիրներ։

ՀՀ ԳԱԱ «Հիդրոմեխանիկայի և վիբրոտեխնիկայի բաժին» ՓԲԸ

  • Մշակվել է ջրանցքներում և գետերում ջրի մակարդակի ու հոսքի չափման եղանակ և սարքվածք  ջրային համակարգում ջրառի հաշվառման համար: Ջրանցքներում ջրի ծախսի և քանակի չափման առաջարկվող եղանակն ու սարքվածքը թույլ են տալիս նշված չափումներն իրականացնել մոտ 1% ճշտությամբ: Այս տեխնիկական առաջարկի կիրառելիությունը Սևանա լճից ջրառի քանակի հաշվառման ժամանակ թույլ է տալիս տարեկան տնտեսել 12-17 մլն. խոր. մետր քաղցրահամ ջուր: Սևանա լճից ջրառի քանակի չափման ճշտությունը բարձրացնելու տեխնիկատնտեսական այս առաջարկը ներկայացվել է ՀՀ կառավարություն:


ՀՀ ԳԱԱ գիտության հանրայնացման և հասարակայնության հետ կապերի բաժին
30.05.2022թ.


Notices








On 8-11 September, 2025, the Institute for Physical Research of NAS RA is holding the XIII International Conference on Magnetic and Superconducting Materials (MSM25) in Yerevan, Armenia

On September 8–12, 2025, Byurakan Astrophysical Observatory after V. Ambartsumian of NAS RA organizes the 4th Byurakan Regional Summer School "Astronomy and Data Science" (4RASS) in Byurakan

On September 15–19, 2025, Byurakan Astrophysical Observatory after V. Ambartsumian of NAS RA organizes the international conference "Astronomical Surveys and Big Data – 3" (ASBD-3) in Byurakan

On September 16–19, 2025, the Division of Physics and Astrophysics of NAS RA and the Institute for Physical Research of NAS RA will organize the Annual International Conference on "Laser Physics". The opening ceremony of the Conference LP 2025 and the first-day scientific session devoted to the Quantum Science and Technologies will be held at the Presidium of NAS RA

On September 21-25, 2025 Scientific Technological Center of Organic and Pharmaceutical Chemistry of NAS RA, Yerevan State University and N.D. Zelinsky Institute of Organic Chemistry of the Russian Academy of Sciences are organizing the International Conference "New Emerging Trends in Chemistry" (NewTrendsChem-2025)

On 22–26 September, 2025, Institute for Informatics and Automation problems of NAS RA organizes the 15th International Conference on "Computer Science and Information Technologies - CSIT-2025" (Yerevan, Armenia)

On 22-26 September, 2025, the Institute of Mechanics NAS RA organizes IX international conference "Topical Problems of Continuum Mechanics" (Tsakhkadzor, Armenia)

On September 26-27, 2025 the Shirak Center for Armenological Studies of NAS RA invites you to Gyumri to participate in the 12th International Conference entitled "Historical and Cultural Heritage of Shirak: Contemporary Issues of Armenian Studies"

On October 6–10, 2025, Byurakan Astrophysical Observatory after V. Ambartsumian of NAS RA will host the international conference "Astronomical Heritage of the Middle East – 2" (AHME-2) under the auspices of UNESCO in Byurakan

On October 17-18, 2025, the NAS RA, the Ministry of Education, Science, Culture and Sports of RA, the International Scientific and Educational Center of NAS RA will organize a "National Sciences, Mathematics, Technology, and Computer Science in the 21st Century: problems and solutions in the field of popularization and education" 8th Pan-Armenian Conference at the National Academy of Sciences of RA

The process of allocating full-time and part-time PhD admission slots for the 2026–2027 academic year has commenced. The deadline for application submission is October 20, 2025, at 18:00 (via Higher Education and Science Committee system: grants.hesc.am)

On October 22-25, 2025, The Institute of Literature after M. Abeghyan of the National Academy of Sciences of the Republic of Armenia, The Division of Armenology and Social Sciences of the National Academy of Sciences of the Republic of Armenia, The Institute of World Literature after A.M. Gorky of the Russian Academy of Sciences, Mekhitarist Congregation, Yerevan State University, House-Museum of Avetik Isahakian, The Fundamental Scientific Library of the National Academy of Sciences of the Republic of Armenia, invite to participate in the jubilee international conference dedicated to the 150th anniversary of Avetik Isahakyan's birth

Publications in Press
01/09/2025

От человека разумного к человеку покорному?
golosarmenii.am
25/08/2025

ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչությունը լույս ընծայեց Կոմիտասի Երկերի ժողովածուի երկրորդ հրատարակության երկրորդ հատորը, որն ընդգրկում է Կոմիտասի խմբերգերը
aravot.am
29/07/2025

Համագործակցության հուշագիր՝ միտված պատմամշակութային ժառանգության հանրահռչակմանը
1lurer.am
26/07/2025

Գիտաշխատողները քարտեզագրում են դարավանդային այգիները
1lurer.am
This site has been visited
7 441 805

times since 01.01.2005
National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
NAS RA Logo (black, blue)
Top Website last updated on:  14:18, 12/09/2025 Top
General Page - About Academy - Divisions - Organizations - Members - Contact us - Structure - Presidium Members
Documents - Innovation Proposals - Publications - Funds - Conferences - Competitions - International cooperation
Youth programs - Photogallery - Videogallery - Web Resources - Other Academies - "Gitutyun" newspaper - "In the World of Science" Journal
Publications in Press - Notices - Anniversaries - Universities - News - Scientific Results - Scientists of the Diaspora
Young Scientist Tribune - Our Honored Figures - Announcements - Sitemap
© Copyright 1998-2025 All Rights Reserved.
Website is created and supported by Academical Scientific Research Computer Network of Armenia (ASNET-AM)
For any suggestions write to webmaster {[ at ]} sci.am