Ազդեցության բարձր գործակից ունեցող  «История, археология и этнография Кавказа» (Scopus Q1) ամսագրում  հրապարկվել է ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող, պատմական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Հասմիկ Հմայակյանի և նույն ինստիտուտի նախկին հայցորդ Մոնիկա Միրզոյանի  հեղինակային «Առյուծների և ընձառյուծների պատկերագրության շուրջ Քարաշամբի գավաթի վրա» ("On the Iconography of Lions and Leopard on the Goblet of Karashamb")(No 20, 3, 2024, 354–366) հոդվածը։

Հոդվածում առաջին անգամ Խեթական տերության գրավոր սեպագիր աղբյուրներում պահպանված նյութերի համատեքստում վերլուծվել են Հայաստանի պատմության թանգարանում պահվող Ք․ա 22-21-րդ դարերի վաղեմության Քարաշամբի գավաթի պատկերագրության որոշ դրվագներ։

Գավաթի գեղազարդման առանձնահատկություններին անդրադարձած տարբեր  հետազոտողներ եզրակացրել են, որ Քարաշամբի գավաթի պատկերագրության մեջ կարելի է դիտարկել միջագետքյան, փոքրասիական և հարավկովկասյան պատկերագրության ոճական առանձնահատկություններ: Հրապարակված հոդվածում ուսումնասիրվել են Քարաշամբի գավաթի վրա առյուծների և ընձառյուծների պատկերները՝ մատնանշելով դրանց հնարավոր զուգահեռները Փոքր Ասիայի մշակույթային ավանդույթների հետ՝ հատկապես դիտարկելով վերջիններս խեթական գրավոր աղբյուրներում պահպանված նյութերի համատեքստում:
«Քարաշամբի գավաթի վրա առյուծների և ընձառյուծների պատկերագրությունն առաջին անգամ դիտարկել ենք Ք. ա. երկրորդ հազարամյակով թվագրվող խեթական սեպագիր աղբյուրներում պահպանված նյութերի համատեքստում, ինչպես նաև կատարել գավաթի պատկերների որոշ համեմատություններ խեթական «Դարպասների տոնի» կամ Կիլամ տոնի ընթացքի հետ: Գավաթի վրա պատկերված առյուծների ու ընձառյուծների վերլուծությամբ բացահայտել ենք դրանց առնչվող սիմվոլիկ և ծիսական ընկալումներն ու կապն արքայական իշխանության հետ»,- ասում է Հասմիկ Հմայակյանը և հավելում, որ այս ուսումնասիրության շնորհիվ հնարավոր է դարձել առավել ամբողջական պատկերացում կազմել Քարաշամբի գավաթը կերտողների աշխարհայացքի և սոցիալ-մշակութային մի շարք առանձնահատկությունների մասին։

Քարաշամբի արծաթե գավաթը հայտնաբերվել է 1987թ․՝ Կոտայքի մարզի Քարաշամբ գյուղում, միջին բրոնզեդարյան իշխանական մի դամբարանից կատարած հերթական պեղումների ժամանակ: Այն հայտնաբերվել է «արքայական» դամբարանում թաղման հարուստ գույքի հետ միասին և վկայում է Ք․ա․ 22-21-րդ դարերում տեղաբնիկների մետաղի մշակման և կիրառական արվեստում ունեցած բացառիկ առաջընթացի մասին։ Գավաթի առկայությունն ապացուցում է, որ տարածաշրջանը լուրջ արտադրական և մշակութային կենտրոն է եղել և սերտ կապեր է ունեցել խեթական աշխարհի և Միջագետքի կենտրոնների հետ։

ՀՀ ԳԱԱ տեղեկատվության և հանրային կապերի բաժին
24․11․2025թ․