National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
ՀԱՅ  ENG  РУС
Home academy [@] sci.am Facebook Page
General Page About Academy Divisions Organizations Members Contact us
Ruben I. Azizyan
Dr. of Medicine, Prof.
Structure
Presidium Members
Documents
Innovation Proposals
Publications
Funds
Conferences
Competitions
International cooperation
Youth programs
Photogallery
Videogallery
Web Resources
Other Academies
"Gitutyun" newspaper
"In the World of Science" Journal
Publications in Press
Notices
Anniversaries
Universities
News
Scientific Results
Scientists of the Diaspora
Young Scientist Tribune
Our Honored Figures
Announcements
Sitemap
Scientific Results
02/07/2025
Բյուրականի աստղադիտարանի գիտաշխատողներն ուսումնասիրել են ռադիոգալակտիկաների ակտիվության սկսման պատճառները

ՀՀ ԳԱԱ Վիկտոր Համբարձումյանի անվան Բյուրականի աստղադիտարանի գիտաշխատողներն ուսումնասիրել են ռադիոգալակտիկաների շրջակայքը՝ պարզելու դրանց ակտիվության սկսվելու կամ վերսկսվելու պատճառները։

Ռադիոգալակտիկաներն օպտիկական ճառագայթման կարգի ռադիոճառագայթում (1040—1043 էրգ/վրկ) ունեցող գալակտիկաներ են։ Դրանք, սովորաբար, գալակտիկաների կույտերի կենտրոնական, պայծառ անդամներ են։ Ռադիոճառագայթման հիմնական մասի աղբյուրը գալակտիկայից դուրս և նրա նկատմամբ գրեթե սիմետրիկ դասավորված երկու ամպերն են, որոնց չափերն զգալիորեն ավելի մեծ են գալակտիկայի չափերից։ 

Գալակտիկաները գրավիտացիոն ուժով կապված համակարգեր են՝ բաղկացած աստղերից, աստղակույտերից, միջաստղային գազից, փոշուց, մութ նյութից և մոլորակներից։ Գալակտիկայի կազմի մեջ մտնող բոլոր օբյեկտները մասնակցում են զանգվածների կենտրոնի նկատմամբ շարժմանը։

«Ռադիոգալակտիկաների ակտիվության սկսվելու կամ վերսկսվելու պատճառների ուսումնասիրությունը կարևոր է այդ օբյեկտների առաջացման մեխանիզմը հասկանալու համար։ Կան շատ աշխատանքներ, որոնցում որպես ռադիոակտիվության սկսվելու պատճառ դիտարկվում է երկու գալակտիկաների փոխազդեցությունը, որի ընթացքում մի գալակտիկայից գազի արտահոսք է տեղի ունենում դեպի մյուս գալակտիկա։ Գալակտիկայի կենտրոնում գտնվող սև խոռոչի վրա այդ գազի ակրեցիայի առկայությամբ էլ բացատրվում է գալակտիկայի ռադիոակտիվությունը»,- ասաց ՀՀ ԳԱԱ Վիկտոր Համբարձումյանի անվան Բյուրականի աստղադիտարանի ակտիվ գալակտիկաների բաժնի վարիչ, առաջատար գիտաշխատող Ռուբեն Անդրիասյանը։

Աստղադիտարանի գիտական խումբն ուսումնասիրել է FRI դասի 3C31 ռադիոգալակտիկայի շրջակայքը։ Նրա հետ նույնացված NGC383 ծնող գալակտիկան  գալակտիկաների կույտի կենտրոնական անդամ է։ Ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ այդ կույտին պատկանող երկու NGC380 ու NGC386 գալակտիկաները մոտ 100 միլիոն տարի առաջ եղել են շատ մոտ կենտրոնական NGC383 գալակտիկային։ Ներկայում նրանք հեռանում են կենտրոնական գալակտիկայից իրար հակառակ ուղղություններով։ Այդ ուղղությունը ճշգրիտ համընկնում է NGC383 գալակտիկայից, կամ որ նույնն է, 3C31 ռադիոգալակտիկայից դուրս նետված ռադիոշիթերի ուղղության հետ, իսկ NGC380 ու NGC386 գալակտիկաները փաստորեն գտնվում են ռադիոշիթերի մեջ։ Ռադիոշիթերի տարիքը նույնպես գնահատվում է 100 միլիոն տարի։ 

     

Նկար 1․ Գալակտիկաների կույտի տիրույթը NGC 383 կենտրոնական գալակտիկայով, որի  վրա ներդրված է FRI դասի 3C31 ռադիոաղբյուրի քարտեզը 1400 մեգահերց հաճախությունների տիրույթում։

«Մեր ուսումնասիրությունները հիմք են տալիս ենթադրելու, որ FRI դասի 3C31 ռադիոգալակտիկայի ռադիոակտիվության վերսկսման պատճառ կարող է հանդիսանալ գալակտիկաների եռակի մոտեցումը։ Ենթադրված գալակտիկաների եռակի մոտեցման հավանականությունը խիստ փոքր է, և եթե հնարավոր լինի հայտնաբերել նման ևս մի քանի դեպք, ապա ավելի հավանական կլինի ստացված արդյունքները մեկնաբանել Բյուրականյան տեսակետով՝ այն է, ոչ թե գալակտիկաների եռակի մոտեցումով, այլ  կենտրոնական NGC383 գալակտիկայից NGC380 ու NGC386 գալակտիկաների արտանետումով»,- ասաց Ռուբեն Անդրեասյանը։

Աշխատանքը կատարվել է ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի կողմից ֆինանսավորվող Advaced Research Grant 21 AG-1C053 Revelation of Early Stages of Galaxy Evolution by Means of MW Study of Active Galaxies (2021-2026) դրամաշնորհի շրջանակներում։

«Գալակտիկաների կույտերում ռադիոգալակտիկաների ակտիվության սկսվելու, կամ վերասկսվելու հնարավոր մեխանիզմի մասին» աշխատանքը տպագրվել է «Աստղաֆիզիկա» հանդեսում (2023, Ap, 66, 304A) և զեկուցվել է տարբեր գիտաժողովներում և սեմինարներում, այդ թվում Չինաստանի ազգային աստղադիտարանում։

Աշխատանքը կատարվել է 5 համահեղինակների կողմից՝ Ռ․Ռ․Անդրեասյան, Հ․Վ․Աբրահամյան, Գ․Մ․Պարոնյան, Գ․Ա․Միքայելյան և Ա․Մ․Միքայելյան։ Համահեղինակներից 3-ը երիտասարդ գիտաշխատողներ են։

ՀՀ ԳԱԱ տեղեկատվության և հանրային կապերի բաժին
02.07.2025թ․


Notices








The process of allocating full-time and part-time PhD admission slots for the 2026–2027 academic year has commenced. The deadline for application submission is October 20, 2025, at 18:00 (via Higher Education and Science Committee system: grants.hesc.am)

On June 16, 2025, NAS RA launched a Call for Joint Research Projects with the Bulgarian Academy of Sciences for the 2026–2027 period

On 16-21 June, 2025, the Institute of Applied Problems of Physics of NAS RA organizes "IV International Scientific School for Radiation Physics and Related Applications named after Academician Alpic Mkrtchyan", in Yerevan

On June 26, 2025, the NAS RA, the Institute of Chemical Physics after A.B. Nalbandyan, the Scientific Technological Center of Organic and Pharmaceutical Chemistry, the Institute of Geological Sciences, the International Scientific Educational Center of NAS RA will organize a Scientific and practical conference for chemistry and geography teachers of high schools entitled"Modern Chemistry and Earth Sciences: Issues of Popularization and Teaching"

On 8-11 September, 2025, the Institute for Physical Research of NAS RA is holding the XIII International Conference on Magnetic and Superconducting Materials (MSM25) in Yerevan, Armenia

On September 26-27, 2025 the Shirak Center for Armenological Studies of NAS RA invites you to Gyumri to participate in the 12th International Conference entitled "Historical and Cultural Heritage of Shirak: Contemporary Issues of Armenian Studies"

On October 17-18, 2025, the NAS RA, the Ministry of Education, Science, Culture and Sports of RA, the International Scientific and Educational Center of NAS RA will organize a "National Sciences, Mathematics, Technology, and Computer Science in the 21st Century: problems and solutions in the field of popularization and education" 8th Pan-Armenian Conference at the National Academy of Sciences of RA

On October 22-25, 2025, The Institute of Literature after M. Abeghyan of the National Academy of Sciences of the Republic of Armenia, The Division of Armenology and Social Sciences of the National Academy of Sciences of the Republic of Armenia, The Institute of World Literature after A.M. Gorky of the Russian Academy of Sciences, Mekhitarist Congregation, Yerevan State University, House-Museum of Avetik Isahakian, The Fundamental Scientific Library of the National Academy of Sciences of the Republic of Armenia, invite to participate in the jubilee international conference dedicated to the 150th anniversary of Avetik Isahakyan's birth

Международный инновационный центр нанотехнологий СНГ (МИЦНТ СНГ) объявляет о проведении в 2025 году очередного Конкурса на соискание грантов и 18-й научной Стажировки для молодых ученых и специалистов из стран СНГ

Publications in Press
27/08/2025

Կառավարությունը պարտավորություն է վերցրել նաեւ գիտության ոլորտը դարձնել մրցունակ՝ էապես մեծացնելով ֆինանսավորումը. Ժաննա Անդրեասյան
aravot.am
26/06/2025

Մեկնարկել է հետդոկտորական կրթաթոշակների մրցույթ՝ ԵՄ «Հորիզոն Եվրոպա» ծրագրի Մարի Սկլոդովսկա-Կյուրի գործողություններ ենթածրագրի շրջանակներում
hesc.am
26/06/2025

Գիտության զարգացման ճշգրիտ գնահատում. երևանյան համաժողով
hesc.am
25/06/2025

Հայ-իտալական հնագիտական պեղումներ՝ Արուճի ամրոցում
1lurer.am
This site has been visited
7 375 498

times since 01.01.2005
National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
NAS RA Logo (black, blue)
Top Website last updated on:  19:50, 04/07/2025 Top
General Page - About Academy - Divisions - Organizations - Members - Contact us - Structure - Presidium Members
Documents - Innovation Proposals - Publications - Funds - Conferences - Competitions - International cooperation
Youth programs - Photogallery - Videogallery - Web Resources - Other Academies - "Gitutyun" newspaper - "In the World of Science" Journal
Publications in Press - Notices - Anniversaries - Universities - News - Scientific Results - Scientists of the Diaspora
Young Scientist Tribune - Our Honored Figures - Announcements - Sitemap
© Copyright 1998-2025 All Rights Reserved.
Website is created and supported by Academical Scientific Research Computer Network of Armenia (ASNET-AM)
For any suggestions write to webmaster {[ at ]} sci.am