Национальная академия наук Республики Армения
ՀԱՅ  ENG  РУС
Home academy [@] sci.am Facebook Page
Главная страница Об Академии Отделения Организации Члены Связь с нами
Ерванд Зорян
доктор, профессор
COVID-19
Структура
Члены президиума
Документы
Инновационные предложения
Публикации
Фонды
Конференции
Конкурсы
Фотогалерея
Видеогалерея
Веб ресурсы
Другие академии
Газета "Гитутюн"
Журнал "В мире науки"
Публикации в прессе
Анонсы
Юбилеи
Университеты
Новости
Научные результаты
Отдел диаспоры представляет
Трибуна молодого ученого
Наши заслуженные деятели
Объявления
Встреча с Нобелевским лауреатом в Линдау
Карта сайта
Отдел диаспоры представляет
Леон Петросян

    ՀՀ ԳԱԱ սփյուռքի բաժինը պարբերաբար ներկայացնում է ԳԱԱ արտասահմանյան անդամներին` հայազգի ակնառու գիտնականներին, որոնք մեծ ավանդ ունեն Հայաստան-սփյուռք գիտական կամրջի ամրապնդման գործում:

    ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ, ֆիզմաթ. գիտութունների դոկտոր,  պրոֆեսոր Լ.Հ. Պետրոսյանը ծնվել է 1940 թ. Սանկտ Պետերբուրգում (անցյալում` Լենինգրադ), մտավորականների ընտանիքում: Այդ տարիներին հայրը` Հովհաննես Պետրոսյանը, սովորում էր Լենինգրադի բժշկական ինստիտուտում, մայրը` Գոհար Համբարձումյանը, դասավանդում էր Լենինգրադի պետական համալսարանի մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ֆակուլտետում: Հետագայում Լևոն Պետրոսյանի մայրը Երևանի պետական համալսարանում հիմնել է և ղեկավարել Հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության ամբիոնը:

    1946 թ. Լևոնը ծնողների հետ տեղափոխվում է Երևան: 1947 թ. նա հաճախում է Երևանի Մռավյանի անվան թիվ 25 դպրոցը, որն ավարտում է 1957 թ. արծաթե մեդալով, և սերը դեպի մաթեմատիկան նրան տանում է ԵՊՀ մեխանիկայի և մաթեմատիկայի ֆակուլտետ: 

    Նա ընդամենը 3-րդ կուրսի ուսանող էր, երբ Հայաստանում 1959 թ. անցկացվեց հավանականությունների տեսությանը նվիրված համամիութենական գիտաժողով, որին մասնակցում էին երկրի լավագույն գիտնականները: Այդ տարիներին մաթեմատիկայի նոր բնագավառի` մաթեմատիկական խաղերի տեսությանը նվիրված պլենար նիստում հանդես եկավ ականավոր մաթեմատիկոս Նիկոլայ Նիկոլաևիչ Վորոբյովը: Դա իրական հնարավորություն էր ապագա փայլուն գիտնականի համար, որը լավագույնս դրսևորեց իրեն այդ ոլորտում: Լևոնը Ն.Ն. Վորոբյովին խնդրում է անհատական թեմա հանձնարարել, որով կարող է զբաղվել խորությամբ, և ստանում է այդպիսի հնարավորություն: Նրան հնարավորություն է ընձեռվում՝ ծանոթանալու ամերիկացի մաթեմատիկոս Գ. Կունի` խաղերի տեսության վերաբերյալ անգլերեն հոդվածին: Պետք է նշել, որ Գ. Կունը եղել է Նոբելյան մրցանակակիր Ջ. Նեշի (նրան է նվիրված հանրահայտ “Игры разума” ֆիլմը) գիտական ղեկավարը: Վերջինիս հետ Լ. Պետրոսյանը հանդիպել է հետագայում: Այդուհետ Լ. Հ. Պետրոսյանն իր գիտական գործունեությունը մեծապես նվիրում է խաղերի տեսության ուսումնասիրությանը: Չնայած Հայաստանում, և նույնիսկ  Հայաստանից դուրս, այդ ոլորտի մասնագետ չկար, որը կարող էր ղեկավարել և ուղղություն տալ երիտասարդ գիտնականին: Նա տեղափոխվում է Սանկտ Պետերբուրգի պետհամալսարանի մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ֆակուլտետի 4-րդ կուրս` ուսումը շարունակելու: 4-րդ կուրսն ավարտելուց հետո նա իր գիտական ղեկավարին` Ն.Ն. Վորոբյովին, ներկայացնում է իր գիտական աշխատանքը՝ “Стратегия поведения в бесконечных позиционных играх”, որը Գ. Կունի հոդվածի ընդհանրացումն էր անվերջ քայլերի դեպքում: 1961 թվականին Լ. Պետրոսյանն արդեն նույն թեմայով Լենինգրադում՝ Մաթեմատիկոսների համամիութենական համագումարում, հանդես է գալիս զեկուցումով: 5-րդ կուրսում Լ. Պետրոսյանն արդեն ստանում է Չեբիշևի անվան կրթաթոշակ:

    Լենինգրադի պետական համալսարանն ավարտելուց հետո տակավին երիտասարդ Լևոնն ընդունվում է նույն ֆակուլտետի հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության ամբիոնի ասպիրանտուրա՝ Ն.Ն. Վորոբյովի ղեկավարությամբ: Իր գիտական ղեկավարի խորհրդով Պետրոսյանն զբաղվում է հետապնդման դիֆերենցիալ խաղերի տեսությամբ:

    1965 թ. Պետրոսյանը պաշտպանում է թեկնածուական իր ատենախոսությունը` ''Об одном классе дифференциальных игр преследования” թեմայով. դա ԽՍՀՄ-ի տարածքում առաջին թեկնածուական ատենախոսությունն էր այդ ոլորտում: Ընդ որում՝ պետք է նշել, որ այդ շրջանում կառուցած հետապնդման օպտիմալ ստրատեգիաները օպտիմալ են նաև հետապնդման այլ խնդիրներում, որը հետագայում ցույց է տրվել հեղինակի կողմից: Միաժամանակ Լ. Պետրոսյանն զբաղվում է անկախ դինամիկայով խաղացողների հետապնդման դիֆերենցիալ խաղային խնդիրների լուծումների կառուցմամբ: Նրա կողմից մշակվում է հետապնդման ինվարիանտ կենտրոնի եղանակը, որը թույլ է տալիս ռեգուլյար դեպքում լուծել փախչողի օպտիմալ ծրագրային ստրատեգիայի գոյության խնդիրը: Այդ շրջանի տպագրված աշխատանքներից ոչ լրիվ ինֆորմացիայով հետապնդման դիֆերենցիալ խաղային խնդրի լուծմանը նվիրված հոդվածն առաջինն է համաշխարհային գրականության մեջ: Իսկ 1969 թ. Դրեզդենի տեխնիկական համալսարանում ներկայացրած նրա զեկուցումը դիֆերենցիալ խաղերին նվիրված, գերմանալեզու, տպագրված առաջին աշխատանքն է: Գերմանացիների այդ ուղղությամբ աշխատանքները հրատարակվել են միայն 10-15 տարի անց: 1968 թ. Պետրոսյանը Հայաստանի Գիտությունների ակադեմիայի բազայի հիման վրա կազմակերպում է խաղերի տեսության առաջին համամիութենական գիտաժողովը: 1969 թ. Լենինգրադի պետական համալսարանում ստեղծվում է Կիրառական մաթեմատիկայի և պրոցեսների ղեկավարման ֆակուլտետ, որտեղ նաև աշխատանքի է հրավիրվում Պետրոսյանը, և մինչև օրս էլ նա կապված է այդ ֆակուլտետի հետ:

    1972 թ. Լ․ Պետրոսյանը պաշտպանում է դոկտորական ատենախոսություն` “Дифференциальные игры преследования” թեմայով: 1977 թ. նա հրատարակում է նույնանուն մենագրությունը, որ 1993 թ. թարգմանվում է անգլերեն:

    1975 թ. տեղի ունեցան Կիրառական մաթեմատիկայի և պրոցեսների ղեկավարման ֆակուլտետի դեկանի առաջին ընտրությունները: Արդյունքում Լևոն Պետրոսյանն ընտրվում է դեկանի պաշտոնում և մինչև այժմ այդ ֆակուլտետի դեկանն է: Միաժամանակ նա նույն ֆակուլտետի մաթեմատիկական վիճակագրության, զանգվածային ապահովման և հուսալիության տեսության ամբիոնի վարիչն է, դոկտորական ատենախոսությունների պաշտպանության խորհրդի նախագահը: 

    Լ. Պետրոսյանի և իր աշակերտների կողմից ստացված և զարգացված են մի շարք հիմնարար արդյունքներ, որոնցից են համակարգերի (ոչ անտագոնիստական դիֆերենցիալ խաղերի) բազմահայտանիշային ղեկավարման մաթեմատիկական տեսության կառուցումը՝ հիմնված օպտիմալ սկզբունքների ռեգուլարիզացիայի վրա, ընդհանուր դինամիկական և դիֆերենցիալ հավասարումներով նկարագրող բարդ համակարգում դինամիկ կայունության ապահովումը թույլ են տալիս տարբեր բնագավառներում ձևակերպել մեթոդաբանական մոտեցումներ (տնտեսության, էկոլոգիայի, էներգետիկայի, քաղաքագիտության և այլ) ղեկավարման համակարգերի հետազոտման համար: Ստացված արդյունքները, ունենալով տեսական և կիրառական կարևոր նշանակություն, հիմք են դարձել մշակելու տեսախաղային մեթոդներ, փնտրելու և հետևելու շարժվող օբյեկտներին ջրում, օդում և տիեզերքում, որոնման հնարավորությունների, հակազդեցության համակարգերի և նպատակների բաշխման համար:

    Լ. Պետրոսյանն այս տարիներին ամբողջ աշխարհով մեկ ձեռք է բերել մեծ համբավ: Նա դասավանդում է աշխարհի լավագույն համալսարաններում, այդ թվում` Քեմբրիջի և Լոնդոնի, Հումբոլդտի և Դրեզդենի տեխնիկական համալսարաններում (Գերմանիա), 1988 թ.՝ Զագրեբի, Սարաևոյի և Հարավսլավիայի այլ համալսարաններում: 1990 թ. դասախոսությամբ հանդես է եկել ԱՄՆ-ի Կալիֆորնիայի և Պորդյուի, 1991-2009 թթ.` Եգիպտոսի, Ճապոնիայի, Կորեայի, Կանադայի, Բրազիլիայի, Կուբայի, Իսրայելի, Մեծ Բրիտանիայի, Մեքսիկայի, Չինաստանի, Մոսկվայի, Տաշքենդի, Երևանի պետական համալսարաններում: Նա Ցինդաոյի (Չինաստան) պատվավոր պրոֆեսոր է և Յոենսի (Ֆինլանդիա) պատվավոր դոկտոր:

    Լ. Պետրոսյանն ավելի քան 200 գիտական աշխատությունների հեղինակ է, այդ թվում` 25 մենագրությունների, որից 4-ը՝ անգլերեն և 2-ը՝ համահեղինակությամբ չինարեն:

    Պետրոսյան գիտնականի կերպարն արտահայտվում է նաև իր ստեղծած ուղղությունը զարգացնելու մեծ ձգտմամբ: Նա այս տարիների ընթացքում պատրաստել է 7 գիտությունների դոկտոր, ավելի քան 50 գիտության թեկնածու, այդ թվում` հայազգի: Այս եղանակով նա խաղերի տեսությունը դնում է որակական նոր հենքի վրա: Նա Սանկտ Պետերբուրգում պարբերաբար կազմակերպում է խաղերի տեսությանը նվիրված միջազգային գիտաժողովներ, իսկ ամեն տարի կազմակերպվող «Խաղերի տեսությունը և մենեջմենթը» միջազգային գիտաժողովներին մասնակցում են բարձրակարգ գիտնականներ՝ ամբողջ աշխարհից:

    Նա ռուսական և միջազգային մի շարք գիտական ամսագրերի խմբագրական խորհուրդների անդամ է, “International Game Theory Review” (World Sci. Pbl., London, Singapore) ամսագրի խմբագիրն է, “Математическая теория игр и ее приложения” ամսագրի պատասխանատու խմբագիրը: 

    Մեր հայրենակիցը դինամիկական խաղերի միջազգային ընկերության (ISDG) նախագահն է և խաղերի տեսության միջազգային ընկերության հիմնադիր անդամներից: 

    Ռուսաստանի Դաշնության կառավարությունը, բարձր գնահատելով ականավոր գիտնականի գործունեությունը, նրան պարգևատրել է Բարեկամության շքանշանով, Հայրենիքի նկատմամբ մեծ ավանդ ունենալու համար Երկրորդ կարգի շքանշանով և Նախագահի կողմից շնորհակալագրով:

    Հաշվի առնելով Լևոն Պետրասյանի` աշխարհում ճանաչված գիտնական լինելը և իր գործունեությամբ Հայաստանի հետ սերտ կապվածությունը, Հայաստանի Հանրապետության Գիտությունների ազգային ակադեմիան, բարձր գնահատելով նրա ավանդը գիտության մեջ, 2008 թ. նրան ընտրել է ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ:

    Այժմ էլ Պետրոսյանն ակտիվորեն համագործակցում է իր Ալմա Մատերի` Երևանի պետական համալսարանի, Գիտությունների ազգային ակադեմիայի համապատասխան ինստիտուտների հետ: Նա ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանին, ազգային և ԵՊՀ գրադարաններին նվիրել է երկու տասնյակից ավելի մասնագիտական արժեքավոր  գրքեր և ուսումնական ձեռնարկներ: Բացի այդ գրքերից՝ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանին է նվիրվել “International Game Theory Review” հանդեսի 3 տարիների ընթացքում լույս տեսած բոլոր համարները: Այն իրական գանձ է արդիական ոլորտներից մեկի` խաղերի տեսությամբ զբաղվողների համար: 

Գոհար Իսկանդարյան, պ.գ.թ. դոցենտ
ՀՀ ԳԱԱ սփյուռքի բաժնի գիտքարտուղար


Анонсы








21-го марта в 11:00 Фундаментальная научная библиотека НАН РА организует мероприятие под названием "Золотой фонд французского печатного наследия", посвященное Международному дню франкофонии. Мероприятие пройдет в круглом зале президентского здания Национальной академии наук Республики Армения

6-го марта 2024г. в 15.00 в зале заседаний НАН РА (пр. Баграмяна, 24) состоится научный доклад доцента Университета Новой Горицы (Словения, ЕС) Артема Бадасяна на тему "Моделирование конформаций белков в воде: теория и эксперимент"

Ширакский центр арменоведческих исследований НАН РА приступает к выпуску 1 (27) тома журнала "Научные труды" за 2024 год. Приоритет отдается статьям на английском и русском языках. Крайний срок приема статей 1 марта 2024 года

Международный инновационный центр нанотехнологий СНГ (МИЦНТ СНГ) при поддержке Межгосударственного фонда гуманитарного сотрудничества государств - участников СНГ (МФГС) и Объединенного института ядерных исследований объявляет о проведении конкурса на соискание грантов на разработку проектов в рамках деятельности МИЦНТ СНГ в 2024 году и очередной Стажировки молодых ученых и специалистов стран СНГ в Дубне в апреле - мае 2024года

28-30-го марта 2024г․ Национальная академия наук РА и Ереванский Государственный Университет проведут международную научную конференцию «Армения как цивилизационный перекресток: историко-культурные связи»

ՀՀ գիտության և տեխնիկայի զարգացման 2020-2024թթ. գերակայության ՀՀ կառավարության որոշման նախագիծ

Публикации в прессе
16/03/2024

Գիտական նոր խումբ, լաբորատոր նոր միջավայր՝ պետական դրամաշնորհով
1lurer.am
15/03/2024

Ակադեմիական քաղաքի կառուցվածքը հայտնի կդառնա հավանաբար 2025-ին․ մամուլում շրջանառվող ցանկում աշխատանքային խմբերի կազմն է
infocom.am
14/03/2024

«Գիտական հոդվածների տեսքով ներկայացվում է Արցախի մշակութային ժառանգությունը, Ադրբեջանի բռնայուրացման քաղաքականությունը»
aravot.am
13/03/2024

Բաց մրցույթներ և դրամաշնորհներ․ Բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի ծրագրերը
1lurer.am
с 01.01.2005г. сайт посещался
6 873 932

раз
National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
Логотип НАН РА (черный, синий)
наверх Сайт последний раз обновлялся:  13:16, 19/03/2024 наверх
Главная страница - Об Академии - Отделения - Организации - Члены - Связь с нами - Структура - COVID-19
Члены президиума - Документы - Инновационные предложения - Публикации - Фонды - Конференции - Конкурсы
Фотогалерея - Видеогалерея - Веб ресурсы - Другие академии - Газета "Гитутюн" - Журнал "В мире науки" - Публикации в прессе
Анонсы - Юбилеи - Университеты - Новости - Научные результаты - Отдел диаспоры представляет - Трибуна молодого ученого
Наши заслуженные деятели - Объявления - Встреча с Нобелевским лауреатом в Линдау - Карта сайта
© Copyright 1998-2024 Все права защищены.
Сайт создан и поддерживается Академической научно-исследовательской компьютерной сетью Армении (ASNET-AM)
Вопросы и предложения можете посылать на электронный адрес webmaster {[ at ]} sci.am