Национальная академия наук Республики Армения
ՀԱՅ  ENG  РУС
Home academy [@] sci.am Facebook Page
Главная страница Об Академии Отделения Организации Члены Связь с нами
Армен Седракян
Д.ф.-м.н., профессор
Структура
Члены президиума
Документы
Инновационные предложения
Публикации
Фонды
Конференции
Конкурсы
Международное сотрудничество
Молодежные программы
Фотогалерея
Видеогалерея
Веб ресурсы
Другие академии
Газета "Гитутюн"
Журнал "В мире науки"
Публикации в прессе
Анонсы
Юбилеи
Университеты
Новости
Научные результаты
Отдел диаспоры представляет
Трибуна молодого ученого
Наши заслуженные деятели
Объявления
Карта сайта
COVID-19
Фонд развития науки НАН РА
Фонд развития науки НАН РА
Всеармянский фонд финансирования арменоведческих исследований
Всеармянский фонд финансирования арменоведческих исследований
Научно-аналитический фонд Гегард
Научно-аналитический фонд Гегард
Международный научно-образовательный центр НАН РА
Международный научно-образовательный центр НАН РА
Фундаментальная научная библиотека НАН РА
Фундаментальная научная библиотека НАН РА
Международная комиссия по присуждению международной премии имени Виктора Амбарцумяна
Международная комиссия по присуждению международной премии имени Виктора Амбарцумяна
Национальный информационный пункт Армении HORIZON 2020
Национальный информационный пункт Армении HORIZON 2020
EURAXESS-Armenia Portal
EURAXESS-Armenia Portal

Академическая научно-исследовательская компьютерная сеть Армении
Академическая научно-исследовательская компьютерная сеть Армении
Отдел диаспоры представляет
Тутельян Виктор Александрович

ԳԱԱ սփյուռքի բաժինը շարունակում է ներկայացնել ԳԱԱ արտասահմանյան անդամներին` հայազգի նշանավոր գիտնականներին, ովքեր մեծ ավանդ ունեն Հայաստան-սփյուռք գիտական կամրջի ամրապնդման գործում:

ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ, Ռուսաստանի բժշկական գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս, բժշկագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Վիկտոր Ալեքսանդրի Թուտելյանը ծնվել է 1942թ. փետրվարի 8-ին, Մոսկվայում: 1959թ. երիտասարդ Թուտելյանն ընդունվեց Ի.Մ.Սեչենովի անվան 1-ին բժշկական ինստիտուտը (այժմ այն հայտնի է որպես Մոսկվայի Ի.Մ.Սեչենովի անվան բժշկական ակադեմիա): Ուսման տարիներին ցուցաբերելով բարձր առաջադիմություն, Թուտելյանը իր հետագա ողջ կյանքը վճռեց կապել բժշկագիտության հետ: 1965թ. ավարտելով բժշկական ինստիտուտն՝ ընդունվեց ԽՍՀՄ-ի բժշկական գիտություների ակադեմիայի սննդի ինստիտուտի ասպիրանտուրա: 1968թ. Թուտելյանը պաշտպանեց թեկնածուական ատենախոսությունը, մասնագիտանալով կենսաքիմիայի ոլորտում: Նույն տարում նա աշխատանքի անցավ ԽՍՀՄ բժշկական գիտությունների ակադեմիայի սննդի ինստիտուտում որպես կրտսեր գիտաշխատող: Իսկ 1971թ. նա դարձավ նույն ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող: 1976թ. գնահատելով նրա գիտական մեծ հնարավորությունները և ներդրումը գիտության մեջ, Թուտելյանին վստահվեց բժշկական գիտությունների ակադեմիայի սննդի ինստիտուտում ֆերմենտաբանության (էնզիամոլոգիայի) լաբորատորիայի ղեկավարումը:

1977թ. 35 ամյա Թուտելյանը պաշտպանեց դոկտորական ատենախոսությունը` ավելի մասնագիտանալով կենսաքիմիայի ոլորտում: Նա «Միկոտոքսինների» ամենախոշոր մասնագետն էր ԽՍՀՄ շրջանակներում: 1980թ. նրան արդեն վստահվել էր Սննդի ինստիտուտի փոխտնօրենի պաշտոնը: Գնահատելով նրա գործունեությունը, միևնույն ժամանակ հաշվի առնելով նաև դասախոսական կենսագրությունը, 1986թ. նրան շնորհվեց պրոֆեսորի կոչում: 

Թուտելյանը պարբերաբար կազմակերպում է թունաբանության ոլորտին նվիրված միջազգային գիտաժողովներ, սեմինարներ, դպրոցներ: Դրա վառ օրինակ է 1980թ. Երևանում և Մոսկվայում բացված միջազգային դպրոցը, որին մասնակցեցին բազմաթիվ հայ գիտնականներ:

Վ.Ա.Թուտելյանը շարունակում էր վեր բարձրանալ գիտական բարդ աստիճաններով: 1993թ. նա դարձավ Բժշկական գիտությունների ռուսական ակադեմիայի թղթակից անդամ (թունաբանության մասնագիտությամբ), իսկ մեկ տարի անց` 1994թ. նա գլխավորեց իր ալմա մատրայի` Ի.Մ.Սեչենովի անվան մոսկովյան բժշկական ակադեմիայի սննդի հիգիենայի և թունաբանության բաժինը:

1997թ. Վ.Ա.Թուտելյանն ընտրվեց Բժշկական գիտությունների ռուսական ակադեմիայի ակադեմիկոս, իսկ 2000թ. մինչ 2016թ. զբաղեցրել է ՌԲԳԱ Սննդի գիտահետազոտական ինստիտուտի տնօրենի պաշտոնը: 2016 թվականից մինչև այժմ նույն ինստիտուտի գիտական ղեկավարն է: 

Հաշվի առնելով Վիկտոր Թուտելյան գիտնականի համաշխարհային ճանաչումը ու սերտ կապերը Հայաստանի հետ և բարձր գնահատելով նրա ավանդը գիտության մեջ, ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիան 2008թ. նրան ընտրեց ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ: Եվ բոլորի համար հիշարժան էր Վիկտոր Թուտելյանի խոսքը 2009թ. ԳԱԱ ընդհանուր ժողովի ժամանակ. «Երբ Հայաստանի Հանրապետության գիտությունների ազգային ակադեմիայից ես ստացա առաջին նամակը, իմ մտքում ասացի` եկել է ժամանակ, որ վճարեմ պարտքերս, դա արյան կանչ էր, որ գալիս էր հայրենիքից»:

Վ. Թուտելյանն այսօր անդամակցում է ավելի քան 15 գիտական ընկերությունների: Նա Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության փորձագետ է, ՖԱՕ-ի (ՄԱԿ-ի պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության) միասնական հանձնաժողավի անդամ: Նա գիտական վեց հանդեսի գլխավոր խմբագիր է, 20 ամսագրի խմբագրական խորհրդի անդամ, 25 մենագրությունների հեղինակ, որոնցից «Սելենը մարդու օրգանիզմում» աշխատությունը՝ 2000թ. Մոսկվայի Ի.Մ.Սեչենովի անվան բժշկական ակադեմիան հայտարարեց տարվա լավագույն մենագրություն: Տուտելյանը 500 գիտական հոդվածներին, 26 պաշտոնական գրանցված գյուտերի ու արտոնագրերի հեղինակ է:

Վիկտոր Թուտելյանը համաշխարհային ճանաչման է արժանացել հատկապես սննդի թունաբանության` հիմնականում քսենոբիոտիկների թունավոր ազդեցությունների և սնման բնույթի փոփոխությունների հանդեպ օրգանիզմի հարմարվողականության (ադապտացիայի) գործընթացներում միկրոսոմալ և լիզոսոմալ ֆերմենտների դերի հետազոտման բնագավառում: 

Այդ հետազոտությունների արդյունքներն արձանագրվել են մի շարք մենագրություններում` «Լիզոսոմը»,  «Աֆլատոքսին» և այլն: Վ. Թուտելյանը մինչ օրս մեծ ուշադրություն է դարձնում նաև մանկավարժական գործունեությանը: Նրա ղեկավարությամբ և խորհրդատվությամբ պաշտպանել են 78 դոկտորներ և գիտության թեկնածուներ, որը իրական հենք է ստեղծում Վ. Թուտելյանի գործը լավագույնս շարունակելու համար: Վ.Թուտելյանը մեծ հոգածություն է ցուցաբերում հայ մասնագետների պատրաստմանն ու վերապատրաստմանը: 

Վերջին տարիներին Թուտելյանը իրականացնում է մշակումներ Ռուսաստանի պետական քաղաքականության ոլորտում՝ բնակչության առողջ սննդի շրջանակներում: Հիմնարար այդ ուսումնասիրությունները զետեղված են «Առողջ սննդի քաղաքականություն: Դաշնային և վարչական մակարդակները» հայտնի մենագրության մեջ:

Թուտելյանի անմիջական ջանքերով ստեղծվել էր աշխատանքային մի խումբ, որի արդյունքում 2000թ. մշակվեց «Որակյալ և անվտանգ սննդային ապրանքների մասին» ՌԴ N 29 օրենքը, ինչպես նաև 1998թ. N 917 ՌԴ կառավարության որոշումը «Մինչև 2005թ. ՌԴ բնակչության առողջ սննդի պետական քաղաքականության հայեցակարգը»:

Վ. Թուտելյանի գործընկերները նրան միանշանակ բնութագրում են որպես լայնախոհ, բացառիկ աշխատասեր, պատասխանատվության բարձր զգացողությամբ անձնավորություն, ով իր առաջ կանգնած խնդիրները պետականամետ մոտեցմամբ է լուծում:

Մեր հայրենակից Վիկտոր Թուտելյանը Ֆ.Ֆ.Էրիսմանի, Ա.Ա. Պոկրովսկու և Թ.Ի. Երոշեվսկու անվան մրցանակների դափնեկիր է, պարգևատրվել է «Պատվո շքանշանով», «Անձնվեր աշխատանքի» մեդալով և այլն: 

Այսօր էլ Թուտելյանն ակտիվորեն համագործակցում է հայ գործընկերների հետ: ՌԲԳԱ Սննդի ինստիտուտի տնօրեն Վ. Թուտելյանը ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությանն առաջարկել է իր ղեկավարած ինստիտուտի աջակցությունը ՀՀ-ում սննդանյութերի պատրաստման տեխնոլոգիաների ներդրման և անվտանգ սննդանյութերի արտահանման հնարավորության ուսումնասիրման գործում: Նա իր ղեկավարած ինստիտուտում կազմակերպել է ՀՀ-ում սննդանյութեր արտադրող մի շարք կազմակերպությունների արտադրանքի փորձաքննություն:

Մեծ է Վ. Թուտելյանի աջակցությունը և օգնությունը իր ղեկավարած ինստիտուտում՝ «Երևանի գարեջուր» ՓԲԸ-ում մշակված նախադպրոցական և դպրոցական տարիքի երեխաների համար նախատեսված վեց նոր տեսակի հյութերի և նեկտարների փորձաքննության և սերտիֆիկացման աշխատանքներում: Նրա ջանքերով նշված արտադրատեսակները ստացել են մարդու առողջության ապահովման և սպառողների իրավունքների պաշտպանության ոլորտում ՌԴ դաշնային տեսչության ծառայության կողմից պետական գրանցում, ընդգրկվել են պետական ռեեստրում և թույլատրվել ՌԴ տարածքում արտադրելու, ներմուծելու և շրջանառելու: Այդ արտադրատեսակները սերտիֆիկացվել են նաև ՀՀ-ում: ՀՀ ԳԱԱ սփյուռքի բաժին ներկայացված նամակում «Երևանի գարեջուր» ՓԲԸ-ի ղեկավարությունը խորին շնորհակալություն հայտնելով Վ. Թուտելյանին, տեղեկացրել է նաև, որ նշված սննդատեսակներն արտադրական փորձարկումների ավարտական փուլում են և շուտով կսկսվի արտադրությունն ու այն կհանդիսանա մանկական սննդի կարևոր բաղկացուցիչ:

Նա բազմիցս արտահայտել է իր պատրաստակամության մասին համագործակցելու ՀՀ սննդամքերքի արտադրության բոլոր ընկերությունների հետ:

Գոհար Իսկանդարյան, պ.գ.թ. դոցենտ
ՀՀ ԳԱԱ սփյուռքի բաժնի գիտքարտուղար


Анонсы








С 7-11 октября этого года международная организация "ИКРАНЕТ-Центр" организует международную конференцию "High Energy Astrophysics and Cosmology in the era of all-sky surveys (HEACOSS 2024)"

С 11 по 13 октября 2024 года в Национальной академии наук РА состоится всеармянская научная конференция "Eстественные науки, математика, техника, информатика в XXI веке: проблемы популяризации и обучения и пути их решения"

С 15-19 октября этого года приглашаем принять участие на 12-ом международном симпозиуме "Оптика и ее применения", который пройдет в Ереване (Армения) (12th Symposium on "Optics & its Applications (OPTICS12)). Срок регистрации: 15-ое августа 2024г.

С 4-6 ноября 2024 г., Институт физиологии имени Л.А. Орбели НАН РА организует международную конференцию «Разгадка тайн природы с помощью передовых подходов биовизуализации» (Ереван, Армения)

С 6 по 7 ноября 2024 года Институт языка им. Г. Ачаряна НАН РА организует международную научную конференцию "Изучение диалектного языка в странах СНГ"

ՀՀ գիտության և տեխնիկայի զարգացման 2020-2024թթ. գերակայության ՀՀ կառավարության որոշման նախագիծ

Публикации в прессе
30/09/2024

Գիտության շաբաթ
gituzh.am
29/09/2024

«Բարձրագույն կրթության և գիտության» մասին օրենքի նախագիծը՝ ԿԳՄՍ նախարարին կից հասարակական խորհրդի նիստի օրակարգում
escs.am
29/09/2024

Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին նոր օրենք. Գիտուժի ու գիտական համայնքի արձագանքը
media-center.am
28/09/2024

ԳԱԱ կազմում չեն լինի գիտական կազմակերպություններ, այն կդառնա խորհրդատվական մարմին
1lurer.am
с 01.01.2005г. сайт посещался
7 115 144

раз
National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
Логотип НАН РА (черный, синий)
наверх Сайт последний раз обновлялся:  17:00, 04/10/2024 наверх
Главная страница - Об Академии - Отделения - Организации - Члены - Связь с нами - Структура - Члены президиума
Документы - Инновационные предложения - Публикации - Фонды - Конференции - Конкурсы - Международное сотрудничество
Молодежные программы - Фотогалерея - Видеогалерея - Веб ресурсы - Другие академии - Газета "Гитутюн" - Журнал "В мире науки"
Публикации в прессе - Анонсы - Юбилеи - Университеты - Новости - Научные результаты - Отдел диаспоры представляет
Трибуна молодого ученого - Наши заслуженные деятели - Объявления - Карта сайта - COVID-19
© Copyright 1998-2024 Все права защищены.
Сайт создан и поддерживается Академической научно-исследовательской компьютерной сетью Армении (ASNET-AM)
Вопросы и предложения можете посылать на электронный адрес webmaster {[ at ]} sci.am