Национальная академия наук Республики Армения
ՀԱՅ  ENG  РУС
Home academy [@] sci.am Facebook Page
Главная страница Об Академии Отделения Организации Члены Связь с нами
Армен Седракян
Д.ф.-м.н., профессор
Структура
Члены президиума
Документы
Инновационные предложения
Публикации
Фонды
Конференции
Конкурсы
Международное сотрудничество
Молодежные программы
Фотогалерея
Видеогалерея
Веб ресурсы
Другие академии
Газета "Гитутюн"
Журнал "В мире науки"
Публикации в прессе
Анонсы
Юбилеи
Университеты
Новости
Научные результаты
Отдел диаспоры представляет
Трибуна молодого ученого
Наши заслуженные деятели
Объявления
Карта сайта
COVID-19
Фонд развития науки НАН РА
Фонд развития науки НАН РА
Всеармянский фонд финансирования арменоведческих исследований
Всеармянский фонд финансирования арменоведческих исследований
Научно-аналитический фонд Гегард
Научно-аналитический фонд Гегард
Международный научно-образовательный центр НАН РА
Международный научно-образовательный центр НАН РА
Фундаментальная научная библиотека НАН РА
Фундаментальная научная библиотека НАН РА
Международная комиссия по присуждению международной премии имени Виктора Амбарцумяна
Международная комиссия по присуждению международной премии имени Виктора Амбарцумяна
Национальный информационный пункт Армении HORIZON 2020
Национальный информационный пункт Армении HORIZON 2020
EURAXESS-Armenia Portal
EURAXESS-Armenia Portal

Академическая научно-исследовательская компьютерная сеть Армении
Академическая научно-исследовательская компьютерная сеть Армении
Новости
29/08/2024
ՀՀ ԳԱԱ-ում քննարկվեցին բույսերի գենետիկական ռեսուրսների պահպանությանն ուղղված օրենսդրական առաջարկությունները

Սույն թվականի օգոստոսի 28-ին ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայում տեղի ունեցավ ՀՀ ԳԱԱ կենսաբազմազանության և կենսանվտանգության պրոբլեմային խորհրդի նիստը՝ նվիրված բույսերի գենետիկական ռեսուրսների պահպանության հրատապ հարցերին։ Նիստը վարեց ՀՀ ԳԱԱ Բնական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար Ռուբեն Հարությունյանը։

Հայաստանը բույսերի կենսաբազմազանության կարևորագույն բնօրրաններից մեկն է, որտեղ աճում են ավելի քան 3800 տեսակի անոթավոր բույսեր, որոնցից 146-ն էնդեմիկ տեսակներ են։ Այս հսկայական գենետիկական ռեսուրսներն օժտված են այնպիսի ներուժով, որը հնարավոր է դարձնում հաղթահարել բազմաթիվ մարտահրավերներ, ինչպիսիք են կլիմայի փոփոխությունը, կենսածին և ոչ կենսածին գործոնների անբարենպաստ ազդեցությունը, պարենի և գյուղատնտեսության անվտանգային հարցերը։ Սակայն բույսերի գենետիկական ռեսուրսների՝ որպես երկրի մշակութային ժառանգության չկանոնակարգված արտահանումները, այլ երկրներում տեղայնացումը, սորտերի անվանափոխությունները լուրջ մարտահրավերներ են պարենի և գյուղատնտեսության անվտանգության տեսանկյունից: Հրատապ է դառնում բույսերի գենետիկական ռեսուրսների պահպանումը կանոնակարգող ներպետական օրենսդրություն մշակելու անհրաժեշտությունը։

 

«Պետք է պահպանել ոչ միայն մեր վայրի ֆլորան, այլ նաև Հայաստանում հազարամյակների ընթացքում ժողովրդական սելեկցիայի շնորհիվ ստեղծված հազարավոր մշակովի բույսերի տեսակները։ Մենք բնօրրան ենք այնպիսի կարևոր մշակաբույսերի, ինչպիսիք են ցորենը, խաղողը, ծիրանը և այլն։ Եթե խաղողի օրինակով ասենք, ապա վերջին տարիների գենետիկական/գենոմային ուսումնասիրությունները ցույց են տվել այն ներուժը, որով օժտված է ՀՀ-ում աճող տեղածին և վայրի խաղողը։ Վստահաբար, նման ներուժ ունեն մեր երկրում աճող բազմաթիվ էնդեմիկ տեսակներ և նրանց վայրի ցեղակիցներ, որոնցից շատերն ընդգրկված են նաև հետազոտական աշխատանքների հիմքում։ 

Նշեմ, որ մենք կորցրել էինք մի հսկա բազմազանություն, որի վերականգնման աշխատանքներն ընթացքում են։ Եվ մեր երկրի գենետիկական ռեսուրսների պահպանումը, կայուն օգտագործումն ու մատչելիությունը պետք է կանոնակարգվի օրենքով», - ասաց Ռուբեն Հարությունյանը։

ՀՀ ԳԱԱ Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտի Բույսերի գենոմիկայի խմբի ղեկավար Քրիստինե Մարգարյանը ներկայացրեց վերջին տարիներին խաղողի գենոմիկայի ասպարեզում կատարված լայնածավալ աշխատանքները, նաև այն մարտահրավերները, որոնք հնարավոր է հաղթահարել համապատասխան օրենսդրական փոփոխությունների շնորհիվ։ 

«Հայաստանի խաղողի առաջին կոլեկցիոն այգում  850-900 սորտ է պահպանվել, որը 90-ականներին հիմնովին վերացել է։ Բացի մշակովի սորտերից, մեր երկրում դեռևս առկա է վայրի խաղողի տարբեր պոպուլյացիաներ, սակայն վերջին տարիների դինամիկ մոնիթորինգի արդյունքում մենք դիտարկում ենք պոպուլյացիաների կրճատում մի շարք գործոններով պայմանավորված։ Բազմաթիվ երկրներում վայրի խաղողն ընդգրկված է Կարմիր գրքում, իսկ մեզ մոտ անգամ վտանգված չի համարվում», - նշեց Քրիստինե Մարգարյանը։ 

Ուսումնասիրությունների շնորհիվ հաջողվում է հայկական տեղածին սորտերի բնօրրանը համաշխարհային տվյալների բազայում գրանցել։ «Գենետիկական և գենոմային ուսումնասիրությունների շնորհիվ է, որ հաջողել ենք միջազգային տվյալների բազայում 363 գենոտիպեր գրանցել որպես հայկական տեղածին սորտեր, բնօրրանը՝ Հայաստան։ Սա է միակ ճիշտ ուղղին հակազդելու ադրբեջանական ոչ գիտական և ագրեսիվ քաղաքականությանը, երբ անվանափոխում են սորտերը` դարձնելով դրանք ադրբեջանական», - նշեց Քրիստինե Մարգարյանը։ 

Ըստ նրա` մեր երկրի բույսերի գենետիկական ռեսուրսների պահպանումը, կայուն օգտագործումն ու մատչելիությունը պետք է կանոնակարգել օրենքով, և անհրաժեշտ է լրամշակել «Բուսական աշխարհի մասին» օրենքի որոշ դրույթներ, որը կարգելի Հայաստանի մշակութային ժառանգություն հանդիսացող մշակաբույսերի և դրանց վայրի ցեղակիցների անկանոն արտահանումները,` վտանգելով երկրի պարենի և գյուղատնտեսության անվտանգությունը։

«Մենք փորձում ենք ամենաէժան ձևով շահագործել մեր կենսառեսուրսները և կենսաբազմազանությունը հումքի մասով։ Դրա փոխարեն մենք կարող ենք ստեղծել արժեք, ինչը մեր պետության համար շատ ավելի կարևոր է», - ասաց ՀՀ ԳԱԱ Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտի տնօրեն Արսեն Առաքելյանը։

Քննարկմանը մասնակցեցին նաև  ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարարության «Բանջարբոստանային և տեխնիկական  մշակաբույսերի գիտական կենտրոն» ՓԲԸ-ի տնօրեն Գայանե Սարգսյանը, ՀՀ  Էկոնոմիկայի նախարարության Երկրագործության գիտահետազոտական կենտրոնի  տնօրեն Ռուզաննա Սադոյանը, ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարարության Գյուղատնտեսական հետազոտությունների և հավաստագրման կենտրոնի հետազոտությունների բաժնի ղեկավար Մերուժան Զադայանը, «Հայաստանի գինիներ» ՀԿ-ի տնօրեն Լիլիթ Գրիգորյանը, «Գինու ազգային կենտրոն» ՀԿ-ի նախագահ Ավագ Հարությունյանը, ՀՀ ԳԱԱ Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտի գիտական քարտուղար  Զառա Խաչատրյանը,   ինստիտուտի էվոլյուցիոն գենոմիկայի լաբորատորիայի վարիչ Լևոն Եպիսկոպոսյանը, ՀՀ ԳԱԱ «Հայկենսատեխնոլոգիա» գիտաարտադրական կենտրոնի տնօրեն Ավետիս Ծատուրյանը և փոխտնօրեն Վիգեն Գոգինյանը, ՀՀ ԳԱԱ Դավթյանի անվան հիդրոպոնիկայի պրոբլեմների ինստիտուտի առաջատար գիտաշխատող  Աննա Թադևոսյանը, ՀՀ  ԳԱԱ  Թախտաջյանի անվան բուսաբանության ինստիտուտի լաբորատորիայի վարիչ  Անուշ Ներսեսյանը, ինստիտուտի գեոբուսաբանության լաբորատորիայի վարիչ Գեորգի Ֆայվուշը և ավագ գիտաշխատող Ալլա Ալեքսանյանը, ՀԱԱՀ հիմնադրամի «Ագրոկենսատեխնոլոգիայի ԳԿ» մասնաճյուղի տնօրեն Անդրեաս Մելիքյանը և տնօրենի տեղակալ Գայանե Մելյանը: 

ՀՀ ԳԱԱ Բնական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար Ռուբեն Հարությունյանի առաջարկով որոշվեց ստեղծել աշխատանքային խումբ, որը կմշակի օրենսդրական առաջարկությունների փաթեթ՝ ուղղված բույսերի գենետիկական ռեսուրսների կայուն և երկարաժամկետ պահպանմանը, բուսական նյութի արտահանման կառավարմանը: Օրենսդրական առաջարկությունների փաթեթը կներկայացվի ՀՀ կառավարություն։

ՀՀ ԳԱԱ գիտության հանրայնացման և հասարակայնության հետ կապերի բաժին
29․08․2024թ․


Анонсы








С 7-11 октября этого года международная организация "ИКРАНЕТ-Центр" организует международную конференцию "High Energy Astrophysics and Cosmology in the era of all-sky surveys (HEACOSS 2024)"

С 11 по 13 октября 2024 года в Национальной академии наук РА состоится всеармянская научная конференция "Eстественные науки, математика, техника, информатика в XXI веке: проблемы популяризации и обучения и пути их решения"

С 15-19 октября этого года приглашаем принять участие на 12-ом международном симпозиуме "Оптика и ее применения", который пройдет в Ереване (Армения) (12th Symposium on "Optics & its Applications (OPTICS12)). Срок регистрации: 15-ое августа 2024г.

С 4-6 ноября 2024 г., Институт физиологии имени Л.А. Орбели НАН РА организует международную конференцию «Разгадка тайн природы с помощью передовых подходов биовизуализации» (Ереван, Армения)

С 6 по 7 ноября 2024 года Институт языка им. Г. Ачаряна НАН РА организует международную научную конференцию "Изучение диалектного языка в странах СНГ"

ՀՀ գիտության և տեխնիկայի զարգացման 2020-2024թթ. գերակայության ՀՀ կառավարության որոշման նախագիծ

Публикации в прессе
30/09/2024

Գիտության շաբաթ
gituzh.am
29/09/2024

«Բարձրագույն կրթության և գիտության» մասին օրենքի նախագիծը՝ ԿԳՄՍ նախարարին կից հասարակական խորհրդի նիստի օրակարգում
escs.am
29/09/2024

Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին նոր օրենք. Գիտուժի ու գիտական համայնքի արձագանքը
media-center.am
28/09/2024

ԳԱԱ կազմում չեն լինի գիտական կազմակերպություններ, այն կդառնա խորհրդատվական մարմին
1lurer.am
с 01.01.2005г. сайт посещался
7 116 754

раз
National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
Логотип НАН РА (черный, синий)
наверх Сайт последний раз обновлялся:  18:10, 07/10/2024 наверх
Главная страница - Об Академии - Отделения - Организации - Члены - Связь с нами - Структура - Члены президиума
Документы - Инновационные предложения - Публикации - Фонды - Конференции - Конкурсы - Международное сотрудничество
Молодежные программы - Фотогалерея - Видеогалерея - Веб ресурсы - Другие академии - Газета "Гитутюн" - Журнал "В мире науки"
Публикации в прессе - Анонсы - Юбилеи - Университеты - Новости - Научные результаты - Отдел диаспоры представляет
Трибуна молодого ученого - Наши заслуженные деятели - Объявления - Карта сайта - COVID-19
© Copyright 1998-2024 Все права защищены.
Сайт создан и поддерживается Академической научно-исследовательской компьютерной сетью Армении (ASNET-AM)
Вопросы и предложения можете посылать на электронный адрес webmaster {[ at ]} sci.am