Национальная академия наук Республики Армения
ՀԱՅ  ENG  РУС
Home academy [@] sci.am Facebook Page
Главная страница Об Академии Отделения Организации Члены Связь с нами
Мегердич Туманян
Д.м.н., профессор
Структура
Члены президиума
Документы
Инновационные предложения
Публикации
Фонды
Конференции
Конкурсы
Международное сотрудничество
Молодежные программы
Фотогалерея
Видеогалерея
Веб ресурсы
Другие академии
Газета "Гитутюн"
Журнал "В мире науки"
Публикации в прессе
Анонсы
Юбилеи
Университеты
Новости
Научные результаты
Отдел диаспоры представляет
Трибуна молодого ученого
Наши заслуженные деятели
Объявления
Карта сайта
COVID-19
Фонд развития науки НАН РА
Фонд развития науки НАН РА
Всеармянский фонд финансирования арменоведческих исследований
Всеармянский фонд финансирования арменоведческих исследований
Научно-аналитический фонд Гегард
Научно-аналитический фонд Гегард
Международный научно-образовательный центр НАН РА
Международный научно-образовательный центр НАН РА
Фундаментальная научная библиотека НАН РА
Фундаментальная научная библиотека НАН РА
Международная комиссия по присуждению международной премии имени Виктора Амбарцумяна
Международная комиссия по присуждению международной премии имени Виктора Амбарцумяна
Национальный информационный пункт Армении HORIZON 2020
Национальный информационный пункт Армении HORIZON 2020
EURAXESS-Armenia Portal
EURAXESS-Armenia Portal

Академическая научно-исследовательская компьютерная сеть Армении
Академическая научно-исследовательская компьютерная сеть Армении
Новости
07/05/2025
Մահախոսական. Ռ.Մարտիրոսյան

ՀՀ ԳԱԱ նախագահությունը խորը վշտով հայտնում է, որ 89 տարեկան հասակում կյանքից հեռացել է ականավոր ռադիոֆիզիկոս, գիտության ու կրթության հմուտ կազմակերպիչ, ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս, ՌԴ գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ, ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Ռադիկ Մարտիրոսի Մարտիրոսյանը։ 

Ռադիկ Մարտիրոսյանը ծնվել է 1936թ․ մայիսի 1-ին, ԼՂԻՄ Մարտակերտի շրջանի Մատաղիս գյուղում։ 1943-1953թթ․ սովորել է Մատաղիսի միջնակարգ դպրոցում։ 1958թ․ Ռադիկ Մարտիրոսյանը գերազանցությամբ ավարտել է Երևանի պետական համալսարանը՝ ստանալով աստղաֆիզիկոսի որակավորում։ Աշխատանքային գործունությունը սկսել է 1958թ․՝ որպես ՀԽՍՀ ԳԱ Բյուրականի աստղադիտարանի կրտսեր գիտաշխատող։ 1960թ․ աշխատել է ՀԽՍՀ ԳԱ ռադիոֆիզիկայի և էլեկտրոնիկայի ինստիտուտում։ 1960-1964թթ. Ռադիկ Մարտիրոսյանը սովորել է ԽՍՀՄ ԳԱ Մոսկվայի Պ. Լեբեդևի անվան ֆիզիկայի ինստիտուտի ասպիրանտուրայում: Գիտության նկատմամբ նրա վերաբերմունքը ձևավորվել է այդ տարիներին՝ Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր, ակադեմիկոս Ալեքսանդր Պրոխորովի ղեկավարությամբ: Նա կատարել է գիտական ուշագրավ մի շարք հետազոտություններ քվանտային ուժեղարարների ստեղծման համար և դարձել ռադիոաստղագիտության բնագավառում այդպիսի ուժեղարարների կիրառման առաջամարտիկներից մեկը: Նրա մշակած 21սմ ալիքի երկարության քվանտային ուժեղարարը Խորհրդային Միությունում առաջինն է կիրառվել ռադիոաստղագիտության մեջ: Հետագայում Ռադիկ Մարտիրոսյանի անմիջական ղեկավարությամբ ստեղծված գերբարձր հաճախություններով աշխատող բարձր զգայնությամբ ռադիոհամակարգերը լայնորեն կիրառվել են երկրի բնական պաշարների ուսումնասիրման «Интеркосмос», «Природа», «Океан» տիեզերական ծրագրերում: Առանձնահատուկ է եղել նաև Ռադիկ Մարտիրոսյանի մասնակցությունը տիեզերական տարածության ուսումնասիրման ծրագրին, մասնավորապես` «Вега» ծրագրի իրականացմանը: 

1968-1970թթ․ Ռադիկ Մարտիրոսյանը զբաղեցրել է Հայկական ՍՍՀ գիտությունների ակադեմիայի ռադիոֆիզիկայի և էլեկտրոնիկայի ինստիտուտի լաբորատորիայի բաժնի վարիչի պաշտոնը, 1970-1980թթ․՝ գիտական աշխատանքների գծով փոխտնօրենի պաշտոնը։ 1980-2006թթ․ նա եղել է Ռադիոֆիզիկայի և էլեկտրոնիկայի ինստիտուտի տնօրեն, 1983-1993թթ․՝ ԵՊՀ-ում իր իսկ նախաձեռնությամբ ստեղծված գերբարձր հաճախությունների ֆիզիկայի ամբիոնի վարիչ, 1993-2006թթ․՝ Երևանի պետական համալսարանի ռեկտոր, 2006-2021թթ․՝ ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի նախագահ։ 2021թ.-ից նա ՀՀ ԳԱԱ նախագահության գլխավոր խորհրդականն էր։ 

Ռադիկ Մարտիրոսյանը երկարամյա բեղուն գործունեություն է ծավալել և անգնահատելի ներդրում ունեցել Հայաստանի Հանրապետությունում բարձրագույն կրթության և գիտության ոլորտների զարգացման գործում։ Բոլոր պատասխանատու պաշտոններում պետական մտածողությամբ կառավարչի ունակությունների և հմտությունների շնորհիվ Ռադիկ Մարտիրոսյանը նշանակալից ձեռքբերումներ է գրանցել և զարգացման ավելի բարձր մակարդակի հասցնել իր ղեկավարած կազմակերպությունները: 

Ռադիկ Մարտիրոսյանի ղեկավարման տարիներին ԵՊՀ-ում բացվել են հանրապետությանն անհրաժեշտ մասնագետների պատրաստման նոր ֆակուլտետներ, իսկ ուսանողության թիվն աճել է շուրջ երկու անգամ։ Նրա կազմակերպչական հմտությունների շնորհիվ համալսարանն ընթացել է լավագույն ավանդույթների պահպանման ու շարունակական առաջընթացի ճանապարհով։ 

ՀՀ ԳԱԱ նախագահի պաշտոնում Ռադիկ Մարտիրոսյանը նախաձեռնել և ստեղծել է գիտական կազմակերպությունների բովանդակային միավորումներ՝ գիտական կենտրոններ, իրականացրել է ԳԱԱ համակարգի կազմակերպությունների արդյունավետ գործունեությունն ապահովող բովանդակային ու կառուցվածքային բարեփոխումներ։ Նրա անմիջական ղեկավարությամբ ընդլայնվել է ԳԱԱ միջազգային գիտական համագործակցությունը, իսկ 2011թ. Ազգային ժողովը հաստատել է «Գիտությունների ազգային ակադեմիայի մասին» ՀՀ օրենքն ու ԳԱԱ հատուկ կարգավիճակը: Ռադիկ Մարտիրոսյանը մեծապես նպաստել է Արցախի գիտակրթական կյանքի զարգացմանը: ՀՀ ԳԱԱ-ի և Արցախի Հանրապետության կառավարության համատեղ քննարկումների արդյունքում 2007թ. Արցախում ստեղծվել է գիտական կենտրոն: 

Ռադիկ Մարտիրոսյանը հեղինակ է ավելի քան 200 գիտական աշխատանքների, որոնք վերաբերում են դեցիմետրական տիրույթի քվանտային ուժեղարարների ստեղծմանը և դրանց ռադիոաստղագիտական կիրառություններին, քվանտային էլեկտրոնիկայի համար արհեստական բյուրեղների ստեղծման տեխնոլոգիաների կատարելագործմանը, բարձր զգայնությամբ ընդունիչ համակարգերի մշակմանն ու ներդրմանը։ Նրա ղեկավարությամբ ու խորհրդատվությամբ պաշտպանվել են 9 թեկնածուական, 2 դոկտորական ատենախոսություններ։

2016թ․ Ռադիկ Մարտիրոսյանն ընտրվել է Ռուսաստանի Դաշնության գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ։

Իր հայրենանվեր գործունեության համար ակադեմիկոս Ռ.Մարտիրոսյանը պարգևատրվել է «Պատվո նշան» շքանշանով (1981թ․), Յուրի Գագարինի անվան ոսկե մեդալով (1984թ., Տիեզերագնացության ֆեդերացիայի բյուրոյի նախագահություն), «Աշխատանքի վետերան» մեդալով (1985թ.), «Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշան»-ով (1986թ․), «Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոց» շքանշանով (1999թ․), «Սուրբ Սահակ-Սուրբ Մեսրոպ» շքանշանով (2007թ․), «Վալերի Բրյուսով» մեդալով (2010թ․, Հայաստանի հետ բարեկամության և համագործակցության ռուսաստանյան ընկերություն), «Գարեգին Նժդեհ» մեդալով (2011թ․, ՀՀ ՊՆ), «Հայաստան-Սփյուռք գործակցության» ոսկե մեդալով (2011թ․, ՀՀ Սփյուռքի նախարարություն), «Ֆրիտյոֆ Նանսեն» մեդալով (2012թ․), «Անդրանիկ Օզանյան» մեդալով (2013թ․, ՀՀ ՊՆ),  «Մարշալ Բաղրամյան» մեդալով (2016թ., ՀՀ ՊՆ), «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 1-ին աստիճանի շքանշանով (2012 և 2017թթ)։  
Ռադիկ Մարտիրոսյանն Ուկրաինական ՍՍՀ Պետական մրցանակի (1989թ․) և Հայկական ՍՍՀ Պետական մրցանակի դափնեկիր է:

Անվանի գիտնականի վաստակը բարձր է գնահատվել նաև արտերկրում։ Նա արժանացել է «Palmes Academiques» (2005թ., Ֆրանսիա) և Stella DellaSolidariteta (2004թ., Իտալիա) պարգևների, 2024թ. պարգևատրվել է «300 лет Российской академии наук» մեդալով։

ՀՀ ԳԱԱ նախագահությունն իր ցավակցությունն է հայտնում ակադեմիկոս Ռադիկ Մարտիրոսյանի ընտանիքին, հարազատներին, գործընկերներին, Հայաստանի Հանրապետության գիտական ու կրթական համայնքին։

Ռադիկ Մարտիրոսյանի գիտակրթական անուրանալի ժառանգությունն ընդմիշտ կմնա Հայաստանի գիտության և բարձրագույն կրթության պատմության մեջ։

Ռադիկ Մարտիրոսյանի հուղարկավորությունը կազմակերպելու նպատակով ՀՀ Վարչապետի որոշմամբ ստեղծվել է կառավարական հանձնաժողով։ Հոգեհանգստի արարողությունը  տեղի կունենա ս․թ․ մայիսի 7-ին, ժամը 17։30-20։00, Նոր Նորքի Սուրբ Սարգիս եկեղեցում, հրաժեշտը՝ մայիսի 8-ին, ժամը 11։30-13։00,  ՀՀ ԳԱԱ նախագահության շենքում (Մարշալ Բաղրամյան պող. 24)։ 

ՀՀ ԳԱԱ նախագահություն
06․05․2025թ․


Анонсы








Ս.թ. ապրիլի 23-ին ժ. 13:00-ից ԳԱԱ տարեկան ընդհանուր ժողովի շրջանակներում ՀՀ ԳԱԱ նախագահության նիստերի փոքր դահլիճում կկայանան գիտական զեկուցումներ,որի ընթացքում ելույթ կունենան ԳԱԱ արտասահմանյան անդամներ՝ Գերմանիայից, Մեծ Բրիտանիայից, Շվեդիայից, Ֆրանսիայից և Ռուսաստանի Դաշնությունից

Ս/թ. ապրիլի 26-ին, ժամը 12.00-ին, ՀՀ ԳԱԱ մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտը և Հայկական տիեզերական ֆորումը անց են կացնում «Science in Space Analog Missions: AMADEE-24 Mars Simulation Results and the Future Prospects» աշխատաժողով (ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի կլոր դահլիճ, Բաղրամյան պ., 24)

С 28 по 30 апреля 2025г. Институт Математики НАН РА и Региональный научно-образовательный Математический Центр Южного федерального Университета России, РФ организуют международную конференцию "Теория операторов и гармонический анализ" (Ереван, Армения)

29 апреля 2025г. НАН РА, Министерство образования, науки, культуры и спорта РА, Международный научно-образовательный центр НАН РА, Институт языка имени Р. Ачаряна НАН РА и Институт литературы имени М. Абегяна НАН РА организуют общеармянскую научную конференцию на тему "Армянский язык и армянская литература: тенденции развития, возможности популяризации и их отражение в учебном процессе"

С 5-8 мая 2025г. Научный центр зоологии и гидроэкологии НАН Республики Армения и Ереванский государственный университет совместно организуют международную конференцию "Биоразнообразие, охрана природы и изменение климата" (Ереван, Здание Президиума НАН)

С 5-9 мая 2025г. Бюраканская астрофизическая обсерватория им. В.Амбарцумяна НАН РА в Бюракане проводит 17-ый армяно-грузинский коллоквиум

6-го мая 2025г. в 15:00 в библиотеке Института археологии и этнографии НАН РА состоится презентация книги отдела Антропологии социальных процессов и институтов "Война и память: проблема мемориализации 44-дневной войны"

С 16 по 21 июня 2025г., Институт прикладных проблем физики НАН РА организует "4-ую международную научную школу по радиационной физике и смежным приложениям имени академика Алпика Мкртчяна" в городе Ереван

С 8 по 11 сентября 2025г. Институт физических исследований НАН РА в Ереване проводит XIII Международнуя конференцию по магнитным и сверхпроводящим материалам (MSM25)

С 26-27 сентября 2025г. Ширакский центр арменоведческих исследований НАН РА приглашает Вас в Гюмри для участия, очно или дистанционно, в 12-ой международной конференции, с заглавием «Историко-культурное наследие Ширака: современные проблемы арменоведения»

Международный инновационный центр нанотехнологий СНГ (МИЦНТ СНГ) объявляет о проведении в 2025 году очередного Конкурса на соискание грантов и 18-й научной Стажировки для молодых ученых и специалистов из стран СНГ

ՀՀ գիտության և տեխնիկայի զարգացման 2020-2024թթ. գերակայության ՀՀ կառավարության որոշման նախագիծ

Публикации в прессе
05/05/2025

Կյանքից հեռացել է ԳԱԱ նախկին նախագահ, ակադեմիկոս Ռադիկ Մարտիրոսյանը
armenpress.am
05/05/2025

Մահացել է ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս Ռադիկ Մարտիրոսյանը
factor.am
05/05/2025

Կյանքից հեռացել է ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս Ռադիկ Մարտիրոսյանը
hesc.am
05/05/2025

Կյանքից հեռացել է ԳԱԱ նախկին նախագահ Ռադիկ Մարտիրոսյանը
livenews.am
с 01.01.2005г. сайт посещался
7 326 831

раз
National Academy of Sciences of the Republic of Armenia
Логотип НАН РА (черный, синий)
наверх Сайт последний раз обновлялся:  17:00, 12/05/2025 наверх
Главная страница - Об Академии - Отделения - Организации - Члены - Связь с нами - Структура - Члены президиума
Документы - Инновационные предложения - Публикации - Фонды - Конференции - Конкурсы - Международное сотрудничество
Молодежные программы - Фотогалерея - Видеогалерея - Веб ресурсы - Другие академии - Газета "Гитутюн" - Журнал "В мире науки"
Публикации в прессе - Анонсы - Юбилеи - Университеты - Новости - Научные результаты - Отдел диаспоры представляет
Трибуна молодого ученого - Наши заслуженные деятели - Объявления - Карта сайта - COVID-19
© Copyright 1998-2025 Все права защищены.
Сайт создан и поддерживается Академической научно-исследовательской компьютерной сетью Армении (ASNET-AM)
Вопросы и предложения можете посылать на электронный адрес webmaster {[ at ]} sci.am