ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտը լույս է ընծայել «Նոր բառեր» Զ պրակը և «Նոր բառեր արևմտահայերէնի մէջ. Ա գիրք» բառարանը:

Ինչպես նախորդ տարիներին լույս տեսած պրակներում, այնպես էլ Զ. պրակում ներկայացված են մամուլում, գեղարվեստական և գիտական գրականության մեջ շրջանառվող բառեր, որոնք գրանցված չեն բացատրական և նորաբանությունների բառարաններում: Գլխաբառից հետո նշվում են խոսքիմասային պատկանելությունը, բառի բացատրությունը, բնագրային օրինակը, աղբյուրը: Տրվում են բառագիտական և ոճական նշումներ: Բառի բացատրությունն ըստ տվյալ տեքստում ունեցած նշանակության է: 

«Նոր բառեր» Զ պրակը պարունակում է շուրջ 2000 բառ, գրքի հավելվածում ներկայացվում են նաև մամուլից և համացանցից քաղված վեց տասնյակից ավելի նորակերտ տառային հապավումներ։ Կատարվող աշխատանքով հնարավոր է դառնում դիտարկել հայոց լեզվում տեղի ունեցող բառակազմական գործընթացները, միտումները, որոշ չափով նաև իրականության մեջ առկա զարգացումները: 

«Ոչ միայն լեզվաբանական, այլ նաև բազմաթիվ առումներով անհրաժեշտ է շարունակաբար գրանցել լեզվի բառապաշարում տեղի ունեցող տեղաշարժերը, գրառել ու մեկնաբանել նորակազմ բառերը: Այդ նպատակով Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի բառարանագրության բաժինն արձանագրում է մերօրյա խոսքում դրսևորվող նորաբանությունները, դրանք մեկնաբանություններով, օրինակներով և համապատասխան հղումներով ներկայացնում է տարին մեկ անգամ հրատարակվող «Նոր բառեր» վերնագրով պրակներում», - նշեց ՀՀ ԳԱԱ Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի բառարանագրության բաժնի վարիչ Անահիտ Գալստյանը:

«Նոր բառեր» շարքը հասցեագրված է հայոց լեզվի բառագիտությամբ հետաքրքրվող մասնագետներին, ուսուցիչներին, ուսանողներին, լրագրողներին, հրատարակիչներին, թարգմանիչներին: «Այն մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել գիտական հանրության շրջանում և մեծ պահանջարկ ունի», - ասաց Անահիտ Գալստյանը:

«Նոր բառեր» շարքի նմանությամբ ՀՀ ԳԱԱ Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտը սկսել է ծրագիր իրականացնել նաև արևմտահայերենի բառապաշարի զարգացումները դիտարկելու ուղղությամբ: Ինստիտուտի հրատարակած «Նոր բառեր արեւմտահայերէնի մէջ. Ա գիրք» բառարանն ընդգրկում է շուրջ 1000 նորակազմ բառ, որոնք արևմտահայերենի որևէ բառարանում վկայված չեն եղել։ 

«Բառերը քաղված են արևմտահայերեն արձակ ու չափածո ստեղծագործողների գրքերից, տարբեր ամսագրերից, թերթերից։ Բառարանում գլխաբառից հետո նշվում են բառի խոսքիմասային պատկանելությունը, մասնագիտական ոլորտը, տրվում են բառի բացատրությունը՝ արևմտահայերեն և արևելահայերեն, օրինակը և աղբյուրը: Բառարանը գալիս է վկայելու, որ գրական արևմտահայերենը, չնայած դժվարություններին, շարունակում է ոչ միայն գործածվել, այլ նաև ժամանակին համընթաց զարգանալ ու հարստանալ», - ասաց ՀՀ ԳԱԱ Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի արևմտահայերենի բաժնի վարիչ Սուսաննա Տիոյանը: 

Արևմտահայերենի նորակազմությունները ներկայացնող բառարանաշարն օգտակար կլինի ոչ միայն արևմտահայերենի բառագիտությամբ ու բառակազմությամբ հետաքրքրվող մասնագետներին, այլև ուսանողներին և ուսուցիչներին։ «Գիրքը մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել հատկապես արևմտահայ մտավորականության և մանկավարժների շրջանում», - նշեց Սուսաննա Տիոյանը:

Աշխատությունները ստեղծվել են ՀՀ ԳԱԱ Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի բազային ֆինանսավորմամբ՝ «Արդի արևելահայերենի և արևմտահայերենի ուսումնասիրման և կանոնարկման խնդիրներ» թեմայի շրջանակում: 

ՀՀ ԳԱԱ գիտության հանրայնացման և հասարակայնության հետ կապերի բաժին
05․05․2023թ.